Criminaliteit-rechtstaat kerndoel 1 deel 1

• Maatschappijleer
• Middelbare school
• vmbo g, t
• Leerjaar 4

Criminaliteit en rechtstaat

Kerndoel 1

Wat gaan we deze les doen?

- voorkennis

- theorie kerndoel 1, deel 1

- interactie vragen

- opdracht

Leerdoelen 

1. Het begrip criminaliteit (als tijd- en plaatsgebonden begrip) kunnen uitleggen.

2. voorbeelden van wetboeken kunnen noemen 

3.  Benoemen en herkennen waarom criminaliteit een maatschappelijk probleem is.

Waar denk je aan bij het begrip criminaliteit?

Waar denk je aan bij het begrip rechtstaat?

Pak je aantekeningschrift erbij!

Waarom aantekeningen maken?

Het maken van aantekeningen tijdens de uitleg van de docent is een handige manier om dingen beter te onthouden.

Criminaliteit als begrip 

In de samenleving gelden allerlei regels over hoe mensen zich horen te gedragen. Hierbij wordt onderscheid gemaakt tussen geschreven regels en ongeschreven regels.

Wat is een wet?

Wat is een norm?

Waar valt wat onder?

Normen en wetten

Een norm is een ongeschreven gedragsregel. Zo zijn er bijvoorbeeld fatsoensnormen of groepsnormen.

Een wet is een geschreven regel. Wetten worden door de overheid vastgesteld en gelden voor iedereen.Normen én wetten ontstaan vanuit bepaalde waarden. Een waarde is een principe of uitgangspositie dat belangrijk wordt gevonden in het leven.

Schrijf 2 normen op

Schrijf 2 waarden op

Schrijf 2 wetten op

Wat betekent criminaliteit?

Criminaliteit is het geheel van gedragingen dat door de wet strafbaar gesteld wordt. De juridische omschrijving van strafbaar gedrag is een delict of een strafbaar feit. Delicten worden in de wet onderverdeeld in overtredingen en misdrijven.

Overtredingen en misdrijven

Overtredingen (lichte criminaliteit): Dit is vooral vervelend of gevaarlijk. Voor het plegen van een overtreding staat maximaal 1 jaar hechtenis (gevangenisstraf), meestal geen strafblad en wordt behandeld door de kantonrechter.

Misdrijven (zware criminaliteit): Hierbij vallen slachtoffers. Voor het plegen van een misdrijf staat maximaal een levenslange gevangenisstraf, altijd een strafblad en wordt behandeld door de strafrechter.

Wetboeken

Het Wetboek van Strafrecht: geweldsmisdrijven, fraude, witwassen, belastingontduiking, diefstal

De Opiumwet: delicten zoals het exploiteren van een hennepkwekerij, of het dealen van harddrugs

De Wet wapens en munitie

De Wegenverkeerswet: voorbeelden van misdrijven: rijden onder invloed, doorrijden na een ongeval, joyriding. Voorbeelden van overtredingen: gevaarlijk rijgedrag, zonder helm op een bromfiets rijden of door het rode licht rijden

Criminaliteit is een tijdsgebonden én plaatsgebonden 

Wat wordt er bedoeld met tijdsgebonden?

Wat wordt er bedoeld met plaatsgebonden?

Hier komt zo een opdracht over.

Rechters leggen zwaardere straffen op voor ernstige misdrijven
Rechters hebben de laatste twintig jaar zwaardere straffen opgelegd. Dit blijkt uit een onderzoek van de Raad voor de rechtspraak.
Vooral geweldsmisdrijven worden nu fors zwaarder bestraft. Ook vernielingen en misdrijven tegen orde en gezag worden zwaarder bestraft. Het lijkt er dus op dat de rechters reageren op de roep uit de samenleving om strengere straffen, concludeert onderzoeker Frank van Tulder.

naar: Trouw van 6 december 2019

Waarin staan de genoemde delicten uit de tekst beschreven?

1. De Opiumwet
2. De Wet wapens en munitie
3. De Wegenverkeerswet
4. Het Wetboek van Strafrecht

Er zijn verschillende soorten regels
Welke regels worden NIET door de overheid gehandhaafd?

1. door de gemeente aangenomen regels
2. algemeen geldende wetten
3. ongeschreven regels
4. geschreven regels

Opdracht

Je mag deze vraag opzoeken of als je zelf al wat weet het gelijk opschrijven!

Stap 1: 

Schrijf 2 voorbeelden van plaatsgebonden criminaliteit op. 

 Schrijf 2 voorbeelden van tijdsgebonden criminaliteit op.

Stap 2

Maak groepjes van 3 of 4. 

Ga in gesprek met elkaar over hoe hier vroeger of hoe ergens anders hier mee werd omgegaan.