Intro en 5.1

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Oriëntatie

De wereld verandert ingrijpend na WOII en tijdens de Koude Oorlog.

Tommie Smith (m) en John Carlos (r) maken een vuist tegen racisme op de Olympische spelen in 1968.

5.1 De strijd voor onafhankelijkheid

• Na 1945 ontstonden niet alleen spanningen tussen Oost en West, maar ook tussen Europese landen en hun koloniën. 

Waarom ontstonden de spanningen na 1945? Welke redenen kunnen we daarvoor bedenken?

De VS en de Sovjet Unie waren sterk tegen kolonisatie. Waarom?

Leerdoelen

• Je kunt met enkele voorbeelden beschrijven hoe Europese koloniën in Azië na 1945 zelfstandig werden.
  

• Je kunt beschrijven hoe de Volksrepubliek China ontstond en hoe die werd geregeerd.
  

• Je kunt een vergelijking maken tussen de dekolonisatie van Afrika en die van Azië.

De openingstoespraak van premier Willem Drees (staand) tijdens de soevereiniteitsoverdracht aan Indonesië. Naast Drees, van links naar rechts: Hamid II, de sultan van Pontianak, vicepresident Mohammed Hatta en koningin Juliana

De dekolonisatie van Azië

• Voor WOII waren koloniën 'geschoold' en kwam nationalisme op.
• Tijdens WOII hadden de Japanners de Europeanen vaak makkelijk verslagen. 
• Na WOII wilden veel Aziatische landen onafhankelijkheid, de Europeanen bleken te verslaan!

Bekijk de bron

• Wat zie je?
• Wie stelt de man voor?
• Wat wil de tekenaar zeggen met deze bron? 

De dekolonisatie van Azië

• In Brits-Indië ging de machtsoverdracht vreedzaam.
  -->Daarna viel het land wel met veel geweld uiteen in het islamitische Pakistan en het grotendeels hindoeïstische India.
•  Vaak kwam er bij de dekolonisatie veel geweld en/of oorlog kijken. Bijvoorbeeld: 
  -Vietnamoorlog
  -Dekolonisatie van Nederlands-Indië 

Dekolonisatie Nederlands-Indië

• De nationalistische leiders Soekarno en Hatta riepen op 17 augustus 1945 de onafhankelijke republiek Indonesië uit. De Nederlandse regering erkende de republiek niet. 
• Vrijwel onmiddellijk na de onafhankelijkheidsverklaring begon een strijd om de macht. 

• Nederland bestreed de nationalisten en probeerde het Nederlandse gezag te herstellen.
• In 1947 besloot de Nederlandse regering tot grootschalig militair ingrijpen.

• Andere landen, waaronder de VS,  oefenden druk uit om het conflict vreedzaam op te lossen. 
• Op 27 december 1949 droeg Nederland de soevereiniteit over  aan president Soekarno. 

Nederlands-Indië

Soekarno en Hatta roepen in 1945 de republiek Indonesië uit

Nederland wil echter de kolonie gebruiken voor herstel na WO2

Nationalistische jongeren bezetten plekken met geweld

Nederland probeert met geweld het gezag te herstellen

Soekarno

De belangrijkste Indonesische leider van de onafhankelijkheidoorlog

Mohammed Hatta

Eén van deIndonesische leiders van de onafhankelijkheidoorlog, rechterhand van Soekarno

Leg uit waarom de bevolking van Nederlands-Indië pas na de Tweede Wereldoorlog in gewapend verzet komt tegen de Nederlandse overheersing.

Politionele acties

Na mislukte onderhandeling grijpt Nederland in 1947 militair in

Het leger moet het gezag herstellen en vijanden arresteren

Nederland ziet dit als het inzetten van de politie

Maar het wordt een oorlog met vele misdaden

1. Het is Nederlands grondgebied, dus een taak voor de politie
2. Vlak na WO2 wil niemand het woord "oorlog" gebruiken

Intro en 5.1 Dekolonisatie

5.1 De Strijd voor onafhankelijkheid

Foto uit een militair handboek bij een voorschrift voor de arrestatie van Indonesische guerillastrijders

• Wat zie je op deze bron?
• Is deze bron bruikbaar als je wil onderzoeken hoe het KNIL in Nederlands-Indië omging met guerilla-strijders?

Foto uit een militair handboek bij een voorschrift voor de arrestatie van Indonesische guerillastrijders

De soevereiniteit

De rest van de wereld reageert woedend op Nederland

De VS dreigen zelfs de Marshallhulp stop te zetten

Nederland draagt in 1949 de soevereiniteit over aan Soekarno

Dit houdt in dat hij de hoogste macht in de staat is

Filmpje

De soevereiniteitsoverdracht

Je kan voor de onafhankelijkheid van Indonesië twee jaartallen noemen: 1945 en 1949. Geef voor beide jaartallen een argument.

Politionele actie of onafhankelijkheisoorlog?

5.1 Dekolonisatie (les 2)

5.1 De Strijd voor onafhankelijkheid

Mao Zedong op een Chinese poster

Wat gaan we doen?

• Herhaling
• Uitleg 5.1 (deel 2)
• Zelfstandig werken
• Afsluiting

Kinderen vieren het 90 jarig bestaan van de Volksrepubliek China.

De Volksrepubliek China

• 1911: Keizer van China is zwak en moet aftreden.
• Er volgt een chaotische periode waarin ook een burgeroorlog uitbrak
• 1949: De communistische parij onder Mao Zedong komt aan macht.

Mao Zedong kondigt de Volksrepubliek China aan, 1949 

Stel je doet onderzoek naar het leiderschap van Mao Zedong.

• Is deze bron dan bruikbaar?
• Is deze bron dan betrouwbaar? 

De Volksrepubliek China

• Mao wilde van China een economische grootmacht maken. 
• Boeren moesten meehelpen in de industrie --> gevolg --> minder voedsel. Tientallen miljoenen Chinezen kwamen om van de honger. 
• Politieke tegenstanders werden vermoord.
  

Boeren bouwen hoogovens tijdens de grote sprong voorwaarts. 

De Volksrepubliek China

Pas na de dood van Mao Zedong in 1976 begon in China de welvaart te groeien. Twee oorzaken:

• Eenouder-politiek
  
• Ondernemers kregen  meer vrijheid. 

China is nu de tweede economie ter wereld. 

Economisch is China eerder kapitalistisch dan communistisch. 

Maar er is maar één partij (de communistische) en kritiek op het bestuur wordt niet geduld!

app.nos.nl

De dekolonisatie van Afrika

Het einde van de koloniale overheersing na 1950 had drie belangrijke oorzaken:

1. Veel Afrikanen waren in contact gekomen met westerse ideeën. --> nationalisme, de principiële gelijkheid van alle mensen en het recht van elk volk om zichzelf te besturen. 
2. De Tweede Wereldoorlog had veel Europese landen verzwakt.
   
3. Tijdens de Koude Oorlog probeerde de Sovjet-Unie invloed te krijgen in Afrika. Om te voorkomen dat Afrika communistisch zou worden, stemden westerse landen in met Afrikaans zelfbestuur. 

Rond 1960 werd het ene Afrikaanse land na het andere onafhankelijk. Soms brak een bloedige oorlog uit, zoals in het Franse Algerije en het Britse Kenia. 

Aan de slag

Maken:

• Opdracht: 8 t/m 14 (blz 69 en 70, bij de uitleg van vandaag)

Ben je klaar?

Opdrachten nakijken, aftekenen, leerdoelen samenvatten