3.4 - A - Voor het vaderland

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

3.4 Voor het vaderland

Planning

• Politiek-bestuurlijke veranderingen
• Economische veranderingen
• Sociaal-culturele veranderingen
• Verwerking
• Afsluiting 

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen wat er veranderde in Rusland onder Stalin op politiek-bestuurlijk, sociaaleconomisch en cultureel-mentaal gebied. 

Wat weet je nog van
Jozef Stalin?

Politiek-bestuurlijke veranderingen

• Stalin trok alle macht naar zich toe. 

• De invoering van een geheime politie die burgers controleerde. (NKVD).
  
  
• Burgers die zich verzetten tegen het regime van Stalin werden naar strafkampen gestuurd. 

• Het begin van de Grote Terreur. 

 

De Grote Zuivering

• Stalin zag overal tegenstanders, vooral in mensen die een belangrijke rol in het bestuur of leger hadden.
• Tussen 1934 en 1938 laat Stalin rond de 1 miljoen 'tegenstanders' oppakken en veroordelen.
• De Sovjet-Unie wordt zo 'gezuiverd'.
• De achterdocht was zo groot, dat Stalin een geheime dienst inrichtte die de 'gewone' geheime dienst controleerde.
• Terreur eindigde toen Stalin zag dat zijn gezag verzwakte door de zuiveringen. 

Showprocessen

• Tegenstanders worden (meestal) vals beschuldigd en worden in een oneerlijke rechtszaak tot zware straffen veroordeeld.

• Bij dit soort showprocessen stond de uitkomst al vast voordat de rechtszaak was begonnen: schuldig!
• Pas in 1956 werd er in een geheime opname opgebiecht dat deze mensen onschuldig waren.

Goelag

• Miljoenen 'tegenstanders' kwamen terecht in een goelag, een strafkamp.
• In deze 'opvoedingskampen' moesten de gevangenen, onder zeer zware omstandigheden, dwangarbeid verrichten.

• Sommige van deze kampen hadden niet eens hekken, omdat ontsnappen zinloos was: de kou en de wolven zouden je uiteindelijk wel doden...
  
• Er zijn geen exacte aantallen van de doden in de Goelag. 

Sociaal-economische veranderingen

• Afschaffing van de NEP. 
  
  
• Collectivisatie van de landbouw. 
  
  
• Invoering van het vijfjarenplan.
  - Planeconomie.
  
  
• Zware industrie en landbouw kregen voorrang!

Cultureel-mentale veranderingen

• Controle op de pers: ieder bericht werd gecontroleerd.
  
  
• Kunst en literatuur kwam in dienst van het communisme (stalinisme).
  
  
• Het gebruik van propaganda. 

Persoonsverheerlijking

• Om het volk te laten zien dat hij de beste leider voor het beste volk, in het beste land was, liet Stalin zich graag afbeelden als een geweldige leider: een vader voor het volk.
• Dit heet persoonsverheerlijking.

Stalin gebruikte alles om zijn macht in het land te vergroten en te behouden, zoals censuur.

Stalin bepaalde wat er in de kranten én de geschiedenisboeken kwam te staan: vroegere medestanders (hier: oud-NVKD-hoofd Jezjov) werden 'er uit geschreven'.

Foto's werden gemanipuleerd, zodat het leek als zijn tegenstanders nooit hadden bestaan...

...of dat ze zulke slechte dingen hadden gedaan, dat er nooit meer aan hen gedacht mocht worden.

Verheerlijking van

arbeiders en boeren

• De Sovjet-Unie is een land van arbeiders en boeren, dit zijn de helden van het land!

• Overigens leek dit in propaganda veel mooier dan de realiteit was...
  

• ...en ze waren zeer effectief! De angst onder de bevolking was groot. 
• Zelfs zó groot dat mensen niet meer op een familiefoto met deze 'verraders' wilden worden vertoond.

De Holodomor was een hongersnood op het grondgebied van de Oekraïense Socialistische Sovjetrepubliek in de jaren 1932-1933. Het aantal doden lag tussen de 2,5 en de 7,5 miljoen.

De Oekraïense boeren verborgen hun graan en slachtten hun vee liever dan dat ze het leverden aan de staatsboerderijen. De verplichte graanleveranties werden als straf verhoogd, hoewel de oogst in 1932 mislukte. Miljoenen boeren, door de communisten aangeduid als koelakken, werden gedeporteerd naar Siberië.

De Holodomor wordt in sommige landen gezien als een genocide.

Zelfstandig werken

• Ga aan de slag met het bronnenblad. Dit ga je zelfstandig doen. 
• Maak gebruik van je handboek op pagina 59 & 60.
• We gaan de antwoorden klassikaal bespreken.
• Het bronnenblad is ook te vinden op Magister. 

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen wat er veranderde in Rusland onder Stalin op politiek-bestuurlijk, sociaaleconomisch en cultureel-mentaal gebied.