§2.3 Burgers aan de macht

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

§2.3 Burgers aan de macht

Leerdoelen

Je kunt uitleggen:

- Hoe de Republiek wordt bestuurd en wat daar bijzonder aan is

- De de stadhouder en de regenten soms verschillende belangen hebben

- Hoe de Gouden Eeuw ten einde komt

Zet de bevolkingsgroepen van de Republiek op de juiste plek van de sociale piramide

Loonarbeiders

Armen

Rijke handelsfamilies

Winkeliers en ambachtslieden

Bijzonder bestuur

Het bestuur van de Republiek is bijzonder om twee redenen

De macht is in handen van regenten 

De regenten verdelen de macht onder zichzelf

In de Gewestelijke Staten besturen de gewesten zichzelf. De Republiek is dus niet centraal bestuurd, behalve in de Staten-Generaal

Bijzonder bestuur

Eén overeenkomst in heel Europa

Besturen was voor mannen:

- Konden het beste leiding geven

MAAR... vrouwen werkten wel 

Twee machthebbers

In de Republiek spelen twee mannen een grote rol

Stadhouder

Hij geeft leiding aan het leger en de vloot. Hij werkt voor de Gewestelijke Staten

Raadspensionaris

Hij is de hoogste ambtenaar van Holland en leidt de buitenlandse politiek

Vergelijkbaar met de minister-president (Mark Rutte)

Vergelijkbaar met de commandant der strijdkrachten (Onno Eichelsheim)

Taken van de stadhouder

Taken van de raadspensionaris

Bevel over het leger

Contact onderhouden met het buitenland

Leidt de buitenlandse politiek

Adviseert de Staten-Generaal

Stadhouderloos

Na de oorlog --> stadhouder overbodig

Vanaf 1650 heeft de Republiek geen stadhouder meer

De raadspensionaris Johan de Witt wordt de machtigste man

Hij bezuinigt op het landleger, niet op de vloot

Stadhouderloos

In 1672 aanval van ENG, FR en DUI op de Republiek

Engeland

Wilde de handel overnemen

Frankrijk

Koning (Lodewijk XIV) land uitbreiden

Duitsland

Macht van de Republiek breken

Stadhouderloos

Op zee --> Engeland verslagen

FR en DUI bezetten veel gebied

Daarom.. het Rampjaar (1672)

Stadhouder is terug

Johan de Witt kreeg de schuld en werd vermoord

Willem III werd stadhouder --> oorlog ging door

Koste veel geld --> 1700 einde Gouden Eeuw

Aan de slag

Wat? maken opdracht 3 t/m 6 

Hoe? individueel

Tijd? 15 minuten

Hulp? Docent

Klaar? ga verder met 7 t/m 11

Afsluiting

Je kunt uitleggen:

- Hoe de Republiek wordt bestuurd en wat daar bijzonder aan is

- De de stadhouder en de regenten soms verschillende belangen hebben

- Hoe de Gouden Eeuw ten einde komt

Huiswerk: opdracht 7 t/m 11