schrijven 5 oefenen

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t, havo, vwo
• Leerjaar 2,3

Oefenen schrijven 5 SE3 

Samenstellingen, meervoud, zakelijke e-mail... en nog meer.

Een drukke laatste les, maar je inspanning loont!

NODIG: PEN EN PAPIER EN IPAD

In 2010 waren jullie allemaal nog...

1. babies
2. babie's
3. babys
4. baby's

Inmiddels spellen jullie als de beste en lezen jullie als

1. haviken
2. havikken

Met al dat stilzitten lezen verbrand je natuurlijk nauwelijks

1. caloriën
2. calorieën

Nee, dan kun je beter gaan wandelen met jullie...

1. opas en omas
2. opa's en oma's
3. opaas en omaas

Straks gaan we allemaal een leuk tekeningetje maken...

Welke zin is correct?

1. Priester op non actief
2. Priester op non-actief
3. Priester op nonactief

In het Nederlands schrijf je heel veel gewoon AAN ELKAAR

En als er dan een uitspraakprobleem ontstaat, zet je een streepje - of puntjes op de klinker (ë, etc)

Pak pen en papier en teken:

Dus... hoe schrijf je 'twee tot zes jarigen' dan wel?

Goed of fout?

Goed of fout?

Gebakken visspecialist

1. Goed!
2. Fout!

JUIST IS: gebakkenvisspecialist

Raar maar waar. Als het bijvoeglijk naamwoord bij het eerste deel van de samenstelling hoort, schrijf je het eraan vast. 

Dus ook: socialemediastrategie ipv social media strategie. Nederlands is geen Engels!

Goed of fout?

'Oud en nieuw servies'

1. Goed!
2. Fout!

Spelling: 

-      '     spatie     tussen-n

In het Nederlands mag je heel veel woorden aan elkaar plakken. Twee moeilijkheden daarbij:

1. Wel of geen koppelteken?

2. Wel of geen tussen-n?

Basisregel samenstellingen:

Meestal wel een tussen-n als je 2 zelfstandige naamwoorden aan elkaar plakt

Op de volgende slides volgt de uitleg over de samenstellingen.

Wanner schrijf je wel een tussen -n?

Wanneer schrijf je geen tussen -n?

Maak aantekeningen en ga na de uitleg oefenen op websites die ik met je gedeeld heb! 

Basisregel = wel een tussen -n

Je schrijft een tussen- n als...het twee zelfstandig naamwoorden zijn en  

...het eerste woord alleen een meervoud op –en heeft

vriend - vrienden  =>  vriendenboek

heer - heren  =>  herenfiets

hond - honden  =>  hondenriem

paard -paarden=> paardenpoep

Uitzonderingen

Geen tussen -n

• Het eerste woord heeft een meervoud op –s
  
• Het eerste woord heeft 2 meervouden (op –s en op -n)
  
• Het eerste woord is uniek (maan, zon, ...)
• Het eerste woord is geen zelfstandig naamwoord
  
• Het eerste woord heeft geen meervoud

Geen tussen -n  

Je schrijft geen tussen –n als...

...het eerste woord een meervoud op –s heeft

asperge - asperges  =>  aspergesoep

horloge - horloges  =>  horlogemaker

...het eerste woord 2 meervouden heeft (op –s en op -n)

vitamine - vitaminen/vitamines  =>  vitaminepil

weide - weides/weiden  =>  weidevogel

Geen tussen -n

Je schrijft geen tussen –n als...

...het eerste woord geen meervoud heeft

rijst + pap = rijstepap

tarwe + product = tarweproduct

Geen tussen -n

Je schrijft geen tussen –n als...

...het eerste woord uniek is

(uniek = er is er maar 1 van)

zon - zonnestraal

maan - maneschijn (wat je ziet, niet volgens de natuurkunde) 

Let op: ster - sterrenkunde (er zijn meer sterren)

Geen tussen -n

Je schrijft geen tussen –n als...

... het eerste woord het tweede woord versterkt

beer + sterk = beresterk

aap + trots = apetrots

... het eerste woord geen znw is

goedemorgen (goed = geen znw,  maar een bn)

spinnewiel (spinnen = geen znw, maar een ww)

Maar: spinnenweb (spin + web)

Stap 1

uitzonderingen?

(uniek / linkerdeel is een versterking van een bn / linkerdeel is een ww)

Stap 2

Ja? Volg de regel van de uitzondering.

Nee? Volg het schema

Met of zonder tussen-n?

1. bessensap
2. bessesap

Met of zonder tussen-n?

1. hopenloos
2. hopeloos

Met of zonder tussen-n?

1. keuzepakket
2. keuzenpakket

Met of zonder tussen-n?

1. tarwenmeel
2. tarwemeel

Met of zonder tussen -n

1. Spinnewiel
2. Spinnenwiel

Met of zonder tussen-n?

1. roggebrood
2. roggenbrood

Met of zonder tussen-n?

1. beregoed
2. berengoed

Met of zonder tussen-n?

1. zonnensteek
2. zonnesteek

Goed of fout?

'Delfst Gerste Bier'

1. Goed
2. Fout

Hoe schrijf je het dan wel?

1. Delfstgerstenbier
2. Delfst gerstebier
3. Delfts gerstenbier
4. Delfst Gerstebier

Nog wat lastige werkwoorden...

d, dt of t?

Nu Harry Potter een villa in Spanje heeft geërf_ en
daarnaartoe is verhuis_ , behaal_ hij nooit meer zijn diploma en betover_ hij nooit meer een bezemsteel.

1. d, d, t, dt
2. t, d, t, d
3. d, d, t, t
4. t, t, d, dt

Met of zonder tussen-n?

1. hogeschool
2. hogenschool

Met of zonder tussen-n?

1. rodekool
2. rodenkool

Met of zonder tussen-n?

1. kattebak
2. kattenbak

Met of zonder tussen-n?

1. ziektenkiem
2. ziektekiem

Pak pen en papier en teken:

Je krijgt instructies en rubric

Schrijf een sollicitatiemail aan mevrouw Lekkerweg, de baas van het villa-oppasbureau en mail die aan je docent.

Je hebt 10 minuten!

SUCCES!

Je schrijft geen tussenletter -n-:

- Als het eerste deel een werkwoord of versterkend woord is

dronkelap, beresterk

- Als het eerste deel een uniek persoon of een unieke zaak is

zonnescherm, Koninginnedag

- Als het woord niet meer herkenbaar is als samenstelling

ellepijp, schattebout

Je schrijft de tussenletter -(e)n-:

Als het eerste deel van de samenstelling een znw is dat alleen meervoud op -n of -en heeft.

rozenstruik

eendenkooi

getuigenverklaring

Je schrijft geen tussenletter -n-:

- Als het eerste deel  geen meervoud heeft

rijstepap, gerstenat

- Als het eerste deel alleen een meervoud op -s heeft

horlogemaker

- Als het eerste deel een meervoud op -s en -n heeft

secondewijzer