2.4/2.5 Delfstoffen in Nederland

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

Delfstoffen in Europa en Nederland H2.4

Leerdoelen

- Je weet welke delfstoffen Europa heeft 

- Je begrijpt waarom de Europese lijst met kritieke grondstoffen niet hetzelfde is als een lijst met wereldwijde schaarse delfstoffen 

- je kunt met kaarten over delfstoffen de afhankelijkheid van Europa duidelijk maken. 

• Ik weet welke delfstoffen in Nederland gevonden worden.

• Ik begrijp hoe de delfstoffon in Nederland zijn ontstaan.

• Ik kan met een schetskaart aangeven waar aardolie, aardgas en aardolie in de Nederlandse ondergrond voorkomen.

Delfstoffen Europa

De twee belangrijkste delfstoffen voor Europa zijn: steenkool en ijzererts. 

Daarnaast vinden we veel aardolie, aardgas, zink en lood. 

Kritieke grondstoffen

• grondstoffen die economisch belangrijk zijn, maar waarvan de aanvoer niet betrouwbaar is. 

Deze grondstoffen zijn metalen en fossiele brandstoffen. 

Dus de grondstoffen zijn niet schaars. Maar de landen waaruit ze geïmporteerd worden, zijn vaak niet betrouwbaar. 

Waarom zijn die kritieke grondstoffen zo belangrijk?

Drie redenen:

1. Ze worden gebruikt in bijna alle industrieën. 
2. Toepassing in de moderne technologie. 
3. Toepassing bij de energiezuinige technologie.  

Oplossingen voor afhankelijkheid

• recycling
• Hergebruik
• Substitutie
• beter productontwerp

Delfstoffen in Nederland

Delfstoffen in de diepte*    

• Nederland is rijk aan     delfstoffen.
• Reservoirgesteente is het   poreuze gesteente waarin   een delfstof is opgeslagen.
• Moedergesteente is het   gesteente waarin gas is   ontstaan.

* steenkool, zout, aard- olie/gas

Delfstoffen in Nederland

Reservoir gesteente

Moedergesteente

moeder is waaruit het is ontstaan

reservoir is waar het in opgeslagen zit

Delfstoffen aan de oppervlakte*    

• Wanneer delfstoffen relatief dicht aan het oppervlakte liggen, worden ze door dagbouw gewonnen.

* kalksteen, klei, zand en grind

Delfstoffen in Nederland

Nederland is niet zelfvoorzienend wat betreft grondstoffen.

Welke grondstoffen halen we uit het buitenland? En welk buitenland?

fortmund wijhe

langs de rivieren. sedimentatie na overstroming

Afhankelijkheid van het buitenland

• Nederland importeert delfstoffen die wij niet zelf kunnen delven (o.a. 'kritieke mineralen en fossiele brandstoffen). 
• Om de afhankelijkheid van het het buitenland te verkleinen streeft Nederland naar een circulaire economie.

Circulaire economie

Geen afval

hergebruiken

efficiënt ontwerp

https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/circulaire-economie/werking-circulaire-economie

fortmund wijhe

langs de rivieren. sedimentatie na overstroming

Opdracht

• Pak tekenpapier en tekenspullen.
• Je gaat fragmenten van filmpjes bekijken. 
• Met de informatie uit de fragmenten, maak je een schetskaart van delfstoffen in Nederland.

• De schetskaart van Nederland bevat:                                                  

        - Titel                                                                                                                     

        - Legenda van delfstoffen 

        - Ontstaansperiode volgens de geologische tijdschaal 

           (naam specifieke periode en datering in miljoenen jaren).

Schetskaart

• Schets Nederland
• Verwerk de informatie uit het   fragment (en volgende   fragmenten) in je kaart.

• Aan het eind van deze les lever je   jouw  schetskaart (+NAAM rechtsboven) in.

voorbeeld schetskaart

0

Klei en zand en grind

Lees in je leerboek de tekst Delfstoffen aan de oppervlakte.

• Teken in je schetskaart het zand en grind in.
• Teken in je schetskaart (rivier-) klei in.              

Leerdoelen

- Je weet welke delfstoffen in Nederland gevonden worden en hoe ze ontstonden.

- Je kunt met bodemdoorsneden aangeven waar aardolie en aardgas in de Nederlandse ondergrond voorkomen.

- Je begrijpt waarom Nederland wat delfstoffen betreft afhankelijk is van het buitenland.