P3 Schrijven 3: een persoonlijke brief

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 1

Schrijven 3

periode 3

Toetsopdracht: schrijven van een persoonlijke brief

Weging: 3

Leerdoel

- Je leert begrijpelijk schrijven.

- Je leert over de basisregels voor het schrijven. 

- Je leert een goede persoonlijke brief schrijven. 

Herhaling

Hier volgt eerst een herhaling van de begrippen

- begrijpelijk schrijven

- de basisregels voor het schrijven

Begrijpelijk schrijven

Je schrijft een tekst, omdat je iets wilt vertellen en/of vragen. Bij. wanneer je een persoonlijke brief of e-mail schrijft aan iemand die je goed kent. Het kan ook zo zijn dat je aan meerdere personen tegelijk iets wilt vertellen. Denk aan het schrijven van een verhaal voor in de schoolkrant. 

Begrijpelijk schrijven

In elk geval is het belangrijk dat je begrijpelijk schrijft en je boodschap goed overkomt bij de ontvanger.

Begrijpelijk schrijven

Hoe doe je dat? 

Je tekst moet dan voldoen aan een aantal basisregels. In deze les  gaan we in op deze basisregels. Vervolgens ga je deze regels toepassen bij het uitvoeren van de schrijfopdracht. 

De basisregels

1. Toepassen van de spellingsregels

2. Goede structuur van je tekst: maak alinea’s

3. Zorg voor correct taalgebruik

1. Toepassen van de spellingsregels

Allereerst is het toepassen van de spellingsregels heel belangrijk. Kijk maar eens naar de volgende tekst:

2. Goede structuur van je tekst: alinea’s

- Maak alinea's

- Schrijf een inleiding

- Schrijf het middenstuk met deelonderwerpen

- Schrijf een slot

Alinea’s

Een tekst die alleen uit losse zinnen bestaat, is niet vlot leesbaar. Een goede tekst bestaat uit logisch gerangschikte stukjes tekst: de alinea's. 

Alinea's

Voordat je een alinea gaat schrijven, moet je natuurlijk weten wat je de lezer gaat vertellen. Hoe bepaal je dat?

Met de alinea’s in je verhaal hak je het onderwerp van je tekst in stukjes.

Het is handig om, voordat je gaat schrijven, al vluchtig voor jezelf op een rij te zetten welke deelonderwerpen je in de verschillende alinea’s gaat schrijven. 

Alinea's

Een langere tekst bestaat uit een inleiding, (meestal één alinea), een middenstuk ofwel kern (vaak meerdere alinea’s) en het slot of de afsluiting (meestal één alinea).

Hoe geef je alinea's in een tekst aan?

Sla tussen de inleiding en de kern een regel over. 

Sla tussen de kern en de afsluiting een regel over. 

Als de kern uit meerdere alinea’s bestaat, sla dan ook steeds een regel over tussen deze alinea’s. 

Dit overslaan van regels noemen we ook wel witregels.

Inleiding

De inleiding begint met een zin die je lezer(s) nieuwsgierig maakt. Dit kun je doen aan de hand van een voorbeeld of anekdote (grappig verhaaltje) over het onderwerp. 

Vervolgens kondig je aan wat de lezer(s) in de volgende zinnen kan/kunnen verwachten. Dat is een zogenoemde kernzin.

Middenstuk 

In het middenstuk van je tekst ga je dieper in op de verschillende onderdelen van je onderwerp. Ieder deel krijgt een aparte alinea. 

De belangrijkste informatie staat vaak in de eerste zin van de alinea: de kernzin. 

Middenstuk 

Met de alinea’s in je verhaal hak je het onderwerp van je tekst in stukjes. In elke alinea behandel je een deel van je verhaal. We noemen dit een deelonderwerp. Zo kunnen in een tekst over brand in een school de alinea's bijvoorbeeld gaan over: hoe is de brand ontstaan, hoe is de brand geblust, welke schade is er en hoe moet het nu verder met de leerlingen?

deelonderwerpen in middenstuk

Het is handig om, voordat je gaat schrijven, al vluchtig voor jezelf op een rij te zetten welke deelonderwerpen je in de verschillende alinea’s gaat  behandelen.

Middenstuk 

Door signaalwoorden ofwel verbindingswoorden te gebruiken kun je nog meer samenhang aanbrengen in je tekst.  

Voorbeelden van verbindingswoorden/signaalwoorden zijn: ten eerste, bovendien, vervolgens, ook, maar, bijvoorbeeld, want, als, doordat etc

Slot

In het slot wordt vaak de belangrijkste informatie nog eens herhaald en wordt een conclusie gegeven. De schrijver vertelt in het slot vaak:

• wat de lezer moet weten.

• wat de lezer moet vinden.

• wat de lezer moet doen.

Dit hangt af van het doel van je tekst.

3. Zorg voor correct taalgebruik

Dit betekent in de eerste plaats dat de zinnen grammaticaal juist zijn. Grammatica is een systeem van regels waarmee je in een taal woorden en zinnen vormt. Om goede zinnen te maken moet je weten welke woorden bij elkaar horen en op welke plek ze in een zin kunnen staan. Je begrijpt elkaar sneller en beter als de zinsopbouw logisch is.

3. Zorg voor correct taalgebruik

Ten tweede is het belangrijk dat je taalgebruik past bij je lezer(s). 

Zijn er niet te moeilijke woorden gebruikt? 

Moet ik de lezer met u aanspreken?

Even oefenen

Lees de volgende brief.

Helaas zijn er zes foutjes ingeslopen. Kun jij de fouten vinden? Benoem ze.

Klaar voor het schrijven

Nu we de basisregels hebben besproken, is het tijd voor de schrijfopdracht. Deze opdracht gaan we uitvoeren via een stappenplan, zodat je bij het schrijven steeds goed nadenkt over de basisregels.

Schrijfopdracht 3 P3

Het schrijven van een persoonlijke brief.

Een persoonlijke brief schrijven

Inleiding opdracht

Persoonlijke brieven gaan over persoonlijke onderwerpen, over wat je hebt meegemaakt, je gedachten en je gevoel over iets of iemand. Met de lezer van zo’n brief heb je een persoonlijke band, zoals je moeder, je oma, je vriend(in), je klasgenoot en misschien wel je mentor. Je gebruikt informele taal.

Regels voor een persoonlijke brief:

1) Schrijf boven de brief plaats en datum: waar en wanneer je de brief schrijft. Tussen de plaats en de datum (schrijf de maand voluit) staat een komma.

Regels voor een persoonlijke brief:

2) Begin de brief met een aanhef: je groet de lezer.

Bijvoorbeeld: Hoi Ashwin of Hey Luna, etc. 

Vergeet niet een komma achter de aanhef te zetten.

Regels voor een persoonlijke brief:

3) Zorg voor een goede opbouw: inleiding-kern-slot. 

Begin de eerste zin altijd met een hoofdletter. 

Plaats witregels:

        - Na de plaats en de datum;

        - na de aanhef;

        - na elke alinea.

Regels voor een persoonlijke brief:

4) Eindig met de afsluiting (slotgroet): je neemt afscheid van de lezer.   

Bijvoorbeeld: Zie je later of De mazzel, Tot ziens, Groetjes, Liefs etc. Vergeet niet een komma achter de slotgroet te zetten.

Regels voor een persoonlijke brief:

5) Zet je naam onder aan de brief. 

Begin je naam altijd met een hoofdletter.

de opdracht

Schrijf een persoonlijke brief aan je neef, nicht, vriend of vriendin.

Vraag aan je nicht/neef/vriend/vriendin of die het leuk vindt om bij jullie te logeren in de vakantie. 

Doe voorstellen wat jullie samen kunnen gaan doen en schrijf dat jij het erg leuk zou vinden.

(lengte brief = maximaal 1 A4-blad)

Ondersteuning bij opdracht

1. Bedenk eerst wat je wil schrijven: hoe gaat het met je neef/nicht/vriend/vriendin (andere familie), hoe gaat het met jou, vraag of je neef/nicht/vriend/vriendin wil komen logeren, wat vinden je ouders daarvan, hoe kan de reis gaan, wat kunnen jullie samen doen, enzovoort. 

Ondersteuning bij opdracht

2. Ga schrijven.

3. Denk bij het schrijven aan:

- de aanhef (hallo, beste, enzovoort);

- de indeling (inleiding, midden, slot);

- dat je je naam eronder zet.

Ondersteuning bij opdracht

4. Lees het goed door: is het te begrijpen?

5. Verander de volgorde van alinea's als die beter kan.

6. Verbeter spel- en leestekenfouten.

7. Schrijf dan de netversie.

Checklist brief

o Staan plaatsnaam en de datum boven aan de brief?

o Is er een passende aanhef gebruikt?

o Is er een begin een midden en een slot?

o Heb je de brief verdeeld in alinea’s?

o Heeft de brief een afzender?

o Zijn de zinnen begrijpelijk?

o Zijn de spellingsregels toegepast?

o Zijn de leestekens goed gebruikt? 

Klaar?

Lever de toetsopdracht in bij je docent. 

Deze opdracht heeft de weging 3.