Spelling H4: Tussenletters in samenstellingen

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Welkom 2K!

Pak je leesboek er vast bij.

Deze les...

- Stil lezen

- Doelen doornemen

- Theorie Spelling H4: tussenletters in samenstellingen

- Aan de slag!

Stil lezen

Pak je boek

en ga

lekker lezen.

Doelen:

- Ik weet wanneer ik tussenletters moet gebruiken in samenstellingen.

- Ik kan samenstellingen met en zonder tussenletters correct spellen.

Theorie (samenstelling)

Een samenstelling = twee of meer losse woorden aan elkaar geplakt:

stoel + poot = stoelpoot                       

tafel + kleed = tafelkleed

voet + bal + veld = voetbalveld

Wat is de juiste spelling van de volgende samenstelling?

stad + schouwburg

1. stadsschouwburg
2. stadschouwburg

Theorie: tussen-s

- Gebruik altijd een tussen -s als je die hoort:

   jongensboek / stationsrestauratie

- Begint woord 2 met een s-klank, vul dan een ander

   woord in om te checken of er een 's' moet worden toegevoegd:

   bedrijf + chef --> bedrijf + kat --> bedrijfskat, dus bedrijfschef

   station + straat --> station + kat --> stationskat, dus 

   stationsstraat

schoonheid + slaapje

1. schoonheidsslaapje
2. schoonheidslaapje

handel + stad

1. handelsstad
2. handelstad

gezelschap + spel

1. gezelschapsspel
2. gezelschapspel

huis + sleutel

1. huissleutel
2. huisleutel
3. huisssleutel
4. huis-sleutel

Theorie: tussen-(e)n

Basisregel = als het eerste deel van de samenstelling

                           - een zelfstandig naamwoord is en

                           - alléén een meervoud heeft op -n of -en

                           dan schrijf  je +(e)n.

eik + boom = eikenboom                            kat + bak = kattenbak        
blinde + school = blindenschool            krant + kop = krantenkop

Theorie (uitzonderingen)

Je schrijft géén tussen-(e)n als het eerste woord van de samenstelling...

1. geen meervoud heeft.

    tarwebrood, benzinegeur

2. verwijst naar iets dat enig in zijn soort is.

    Koninginnedag, maneschijn

3. alleen een meervoud op -s heeft.    

    aspergesoep, douchekraan

Theorie (uitzonderingen)

Je schrijft géén tussen-(e)n als het eerste woord van de samenstelling...

4. een meervoud op -s én -(e)n heeft.  

    groenteboer (mv. groenten én groentes) ,

    geboortecijfer (mv. geboorten én geboortes)

5. geen zn is of een bn is: 

     knarsetanden, hogeschool

6. een bijvoeglijk naamwoord versterkt. 

    goed - beregoed

Klik op de goede samenstelling:

pan + koek

1. pannekoek
2. pannenkoek

pannenkoek

want:

het eerste deel is een zn met een meervoud op -en

(extra 'n' nodig vanwege uitstpraak;

anders staat er 'panenkoek')

Klik op de goede samenstelling:

zon + straal

1. zonnestraal
2. zonnenstraal

zonnestraal

want:

het eerste deel (zon) is enig in z'n soort

(extra 'n' nodig vanwege uitstpraak; 

anders staat er 'zonestraal')

Klik op de goede samenstelling:

gerst + korrel

1. gerstekorrel
2. gerstenkorrel

gerstekorrel

want:

het eerste deel is een zn dat geen meervoud heeft

Klik op de goede samenstelling:

hoogte + verschil

1. hoogteverschil
2. hoogtenverschil

hoogteverschil

want:

het eerste deel is wel een zn,

maar heeft twee meervoudsvormen:

hoogten en hoogtes

Klik op de goede samenstelling:

seconde + wijzer

1. secondenwijzer
2. secondewijzer

secondewijzer

want

het eerste deel is wel zn,
maar heeft twee meervoudsvormen:

seconden en secondes

Klik op de goede samenstelling:

plat + land + school

1. plattenlandschool
2. plattenlandsschool
3. plattelandsschool
4. plattelandschool

plattelandsschool

geen -n want:

het eerste deel is géén zn, maar een bn: plat

maar wel +s

tip: vervang 'school' maar door 'kat': je hoort een 's', dus schrijf je een 's'!

Doelen

- Ik weet wanneer ik tussenletters moet gebruiken in samenstellingen.

- Ik kan samenstellingen met en zonder tussenletters correct spellen.

Ik heb de doelen behaald.

😒🙁😐🙂😃

Aan de slag!

MNV Spelling H4, opdr. 1 t/m 4, blz. 124-125

óf

NN Online H4 > Spelling > Tussenletters > Helemaal

Deze opdrachten zijn huiswerk voor dinsdag 4 april, 1e uur