V2 H5.2 Europa gaat de wereld overheersen

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

H5.2 Europa gaat de wereld overheersen

Lesdoelen:

• Je kunt beschrijven hoe de overzeese handelscontacten van Europeanen uitgroeiden tot wereldrijken.
• Je kunt de belangrijkste oorzaken van het modern imperialisme noemen.
• Je kunt een beschrijving geven van het bestuur en de economie in Brits-Indië. 

Contacten over de hele wereld

1500 - 1650: Ontdekkingsreizen >> handel in verschillende producten >> ontstaan wereldeconomie.

Amerika: 16e en 17e eeuw >> koloniën gesticht >> plantagekoloniën met slaven uit Afrika. 

>> Lokale bevolking verdreven, onderworpen of gestorven aan ziektes.

Afrika en Azië: Handelsposten aan de kust >> handel met lokale bevolking. 

Contacten over de hele wereld

19e eeuw: Veranderingen >> Ook in Afrika en Azië koloniën stichten.

>> Rubber, katoen, koffie, thee en tabak verbouwd op plantages voor Europese markt.

>> Delfstoffen zoals tin en aardolie door Europeanen uit de grond gehaald. 

Europeanen wilden zoveel mogelijk koloniën hebben >> imperium krijgen. 

>> Soort wedstrijd om wie de meeste gebieden in handen kreeg (verbonden aan nationalisme)

1800 - 1940: modern imperialisme. 

Nationalisme is van invloed geweest op het modern imperialisme.

1. Waar
2. Niet waar

Tussen 1500 en 1650 zaten er verschillen tussen de continenten in hoe de Europeanen met hen omgingen. Welk verschil is dat?

Oorzaken van Modern Imperialisme

1. Economische motieven: grondstoffen en afzetgebieden
2. Veroveren + besturen van koloniën was makkelijker geworden:
   technologische voorsprong >> betere wapens, telegraaf, stoomboot etc.
3. Macht en status: nationalisme speelde een rol >> je werd groots + belangrijk met koloniën.
4. Superioriteitsgevoel: recht om anderen te overheersen + beschavingsoffensief. 

Superioriteitsdenken

Superioriteitsdenken

• Niet nieuw >> al in 16e eeuw >> christelijk geloof was beter dan de anderen. 
• Verlichting >> rationeel optimisme + voorsprong op technologisch en wetenschappelijk gebied >> idee dat ze beschaafder waren dan de anderen >> beschavingsoffensief. 
• 19e eeuw: geloof in biologische oorzaak van superioriteit >> blanken zouden een 'beter' ras zijn >> racisme.

Wat is een oorzaak van Modern Imperialisme?

1. Een Europees land kon toen veel grondstoffen brengen naar de kolonies.
2. Een kolonie kon veel wapens maken om tegen de Europeanen te gebruiken.
3. Er waren nieuwe technologieën , fabrieken en modernere schepen.
4. Europese landen hadden geen last meer van revolutionaire mensen.

Wat is het beschavingsoffensief?

1. Dat je kolonies wilt gaan aanvallen door te gaan beschaven.
2. Dat je een andere cultuur minderwaardig vindt ten opzichte van de jouwe.
3. Dat je de kolonies wilt gaan beschaven door hen op te voeden en op hetzelfde niveau te brengen als de Europese cultuur.
4. Dat je door logisch na te denken de wereld kan verbeteren.

Charles Darwin schreef in de 19e eeuw over The Survival of the Fittest (het overleven van de sterkste). In de evolutietheorie van Darwin hield het in dat alleen de sterkste soort (de soort die zich het beste weet aan te passen) zou overleven.
Hoe zouden de Europeanen hier tegen aan hebben gekeken?

Opdrachten

Ga aan de slag met opdrachten van 5.1 en 5.2

Zie je eigen planning (+ groep) voor wat jij moet doen.

H5.2 Europa gaat de wereld overheersen

Lesdoelen:

• Je kunt beschrijven hoe de overzeese handelscontacten van Europeanen uitgroeiden tot wereldrijken.
• Je kunt de belangrijkste oorzaken van het modern imperialisme noemen.
• Je kunt een beschrijving geven van het bestuur en de economie in Brits-Indië. 

Brits-Indië:

• India, Sri Lanka, Pakistan, Bangladesh en een deel van Myanmar
• 1880: 250 miljoen inwoners
• Bestuur van slechts 1000 ambtenaren + 40.000 soldaten.
  

Indirect bestuur

De Britten maakten gebruik van de plaatselijke adel.

Voor de bevolking leek er niet veel te zijn veranderd >> maar de vorsten moesten Britse orders opvolgen.

Goed voor bestuur en tegen opstanden.

Economische voordelen van India voor de Britten

• Grondstoffen voor de industrie
  Katoen, jute, thee en indigo
  
• Afzetgebieden voor industrieproducten
  Kleding e.d. werden daar weer verkocht.
  

Het ontwikkelen van India tot modern land

Britten zagen dit als hun taak (beschavingsoffensief / superioriteitsgevoel):

• Infrastructuur uitbreiden (spoorlijnen)
• Onderdanen beschaven >> scholen stichten
  Niet succesvol >> veel bleven analfabeet

Wat is indirect bestuur?

1. Alle lokale heersers worden ontslagen
2. Een land besturen van afstand
3. De machthebber regeert via de lokale heersers
4. Het omkopen van lokale heersers

Welk begrip past bij de taak om 'minder ontwikkelde' volken te ontwikkelen?

1. Beschavingsoffensief
2. Imperialisme
3. Nationalisme
4. Soevereiniteit

De Britten wilden Brits-India moderniseren. Welke van de onderstaande onderdelen hoorde daar niet bij?

1. De infrastructuur uitbreiden
2. Scholen stichten voor het onderwijzen van de Indiërs.
3. Spoorlijnen aanleggen voor de handel etc.
4. Bestuur overlaten aan de inheemse vorsten.

Wat wil de tekenaar van de bron duidelijk maken?

Welk begrip past het beste bij deze afbeelding? Leg uit waarom?

Opdrachten

Ga aan de slag met opdrachten van 5.1 en 5.2

Zie je eigen planning (+ groep) voor wat jij moet doen.