Dwarslaesie

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 3

Dwarslaesie

Themabijeenkomst

Doel van de les

Waarom gekozen voor het onderwerp dwarslaesie?

• zorgvrager in de praktijk
• zelf nieuwsgierig naar dit ziektebeeld

Inhoudsopgave 

• Wat is een dwarslaesie?
• Oorzaken
• Gevolgen van een dwarslaesie
  
• Diagnose
• Verloop
• Verhaal van cliënt
• Quiz
• Samenvatting
• Vragen
  
• Tip en top feedback

Wat weten jullie al over een dwarslaesie?

wat is een dwarslaesie

Een dwarslaesie is een onderbreking van het ruggenmerg, waardoor de zenuwbanen die door het ruggenmerg lopen afgekneld zijn. Dit is het deel van het lichaam dat als een soort 'snelweg' voor signalen tussen de hersenen en de rest van het lichaam werkt. Als het ruggenmerg beschadigd raakt, kunnen die signalen niet goed meer doorgegeven worden. Hierdoor kan iemand problemen krijgen met bewegen, voelen of zelfs ademen, afhankelijk van hoe erg de verwonding is en waar in het ruggenmerg het gebeurt.  

Complete en incomplete dwarslaesie

Complete dwarslaesie: Hierbij zijn de zenuwen in het ruggenmerg volledig beschadigd en niet meer te genezen. Dit betekent dat er vanaf het punt van de dwarslaesie in het lichaam geen gevoel en beweging meer mogelijk is.

Complete en incomplete dwarslaesie

Incomplete dwarslaesie: Bij een incomplete dwarslaesie is het ruggenmerg gedeeltelijk beschadigd. Je kunt dan nog wel bepaalde functies gebruiken. De kans op gedeeltelijk herstel is groter dan bij een complete dwarslaesie, maar volledig genezen is niet mogelijk.

Dermatoomkaart

Dermatomen zijn als een soort 'landkaarten' van je huid die laten zien welk deel van je ruggenmerg verantwoordelijk is voor welk deel van je huid. Het is als een gids die hen helpt de bron van neurologische problemen te vinden.

Hoogte van een dwarslaesie

Bij een breuk boven de eerste thoracale wervel (bovenste borstwervel) spreken we van een hoge dwarslaesie, daaronder spreken we van een lage dwarslaesie. Hoe hoger in het ruggenmerg en hoe uitgebreider het letsel is, hoe ernstiger de gevolgen zijn.

Wat zijn oorzaken van een dwarslaesie?

• Traumatisch zijn, zoals verkeersongeval, sportblessures, valpartijen of geweld

• Niet-traumatisch zijn, ziektes zoals een tumor, infecties of een aangeboren afwijking 

Risicofactoren 

• mannen tussen 16 en 30 jaar > risicovolle activiteiten
• mensen boven 65 jaar > valpartijen
• sporters > rugby, voetbal, skiën, motorcross of duiken
• vekeersdeelnemers > beroepschauffeurs, motorrijders
• mensen met medische aandoeningen > tumor 

Gevolgen van een dwarslaesie 

Fysieke gevolgen

• verlamming
• problemen met de blaas- en darm functie
• spieratrofie ( afname van spierweefsel bij langdurige inactiviteit)
• verlies van gevoel
• seksuele disfunctie (belemmeren) 
• ademhalingsproblemen

gevolgen van een dwarslaesie 

Psychologische gevolgen

• depressie (verlies van onafhankelijkheid)
• angst/ stress
• aanpassingsstoornis
• minder zelfvertrouwen

Sociale gevolgen

• isolatie
• eenzaamheid (niet meer deelnemen aan sociale activiteiten
• invloed op relatie

Diagnose

• anamnese, wat is de mogelijke oorzaak
• lichamelijk onderzoek, neuroloog checkt
• röntgenfoto's van wervelkolom
• CT-scan (meer gedetailleerd) ziet meer weefsel
• MRI-scan, kan de laesie ontdekken
• Myelografie > radiologisch onderzoek van het ruggenmerg en de zenuwen
• bloedonderzoek
• EMG, de elektrische activiteiten van spieren meten, kan zien welke spier is aangetast > elektromyografie

Het verloop na een dwarslaesie

Na de diagnose dwarslaesie volgt vaak een intensieve revalidatie periode. Gemiddeld blijven patiënten 8 tot 12 weken in het ZH. Hier krijg je al hulp van een revalidatie arts en fysiotherapeut.
Vanuit ZH ga je naar een revalidatieplek.  Hierbij komen de fysio en ergotherapeut aan bod. Hier word gewerkt aan het verbeteren van de mobiliteit, spierkracht en het leren van nieuwe vaardigheden in het dagelijkse leven.  Het leren omgaan met hulpmiddelen zoals een rolstoel, aangepast bestek. 
Mogelijke chirurgische ingrepen, zoals een stoma of katheter. Maar ook psychologische hulp, leren omgaan met een dwarslaesie. En zorgen voor kwaliteit van leven. 

Stel jullie zouden een dwarslaesie hebben en zitten voor levenslang in een rolstoel. Wat zou je dan het ergste vinden dat je niet meer kan doen?

Verhaal van een cliënt

Op 19 november 2013 was hij 's morgens onderweg naar zijn werk toen zijn auto in de berm terechtkwam. Het hoogteverschil tussen de weg en de berm was normaal gesproken ongeveer 8 cm, maar door vrachtverkeer was dit opgelopen tot tussen de 15 en 20 cm. Hij probeerde dit te corrigeren totdat de auto weer grip kreeg, maar hierdoor reed hij de andere berm in. De auto sloeg over de kop en raakte precies op de plek waar hij zat een boom met het dak. Dit zorgde ervoor dat het dak naar binnen kwam en zijn nek op drie plaatsen brak, waarbij één wervel verbrijzeld werd. Dit resulteerde in een complete hoge dwarslaesie op niveau C5.

Verhaal van een cliënt

Hij herinnerde zich alles van de dag ervoor, maar niets van de desbetreffende dag zelf. Achter hem reed een huisarts die 112 belde. Volgens berichten zou hij bij kennis zijn geweest en aangegeven hebben dat zijn nek zeer deed en dat hij zijn benen niet meer voelde. De huisarts stabiliseerde hem totdat de hulpdiensten arriveerden.

Verhaal van een cliënt

Verder wist hij uit dossiers dat hij werd binnengebracht met een lichaamstemperatuur van 34,7°C. In het MST werd hij door de MRI gehaald om te onderzoeken wat er precies aan de hand was en wat er nog te redden viel. 
Hij is die ochtend nog geopereerd, zijn wervelkolom was in 9 stukken gebroken, waardoor hij een kunstwervel heeft terug gekregen. De arts gaf aan dat hij 5 a 10% overlevingskans had. 

Verhaal van een cliënt

Uiteindelijk heeft hij het wel overleeft en heeft hij gerevalideerd bij het het Roessingh. Hij bleef super positief tijdens dit traject en gaf hij ook aan dat hij allang blij was dat hij het overleeft had en een "2e kans had gekregen". 

Nu woont hij op zich zelf met allerlei hulpmiddelen zoals een lift in huis, een tillift die vast zit aan een rails aan het plafond en een elektrische rolstoel. 
- aangepaste auto
- aangepaste fiets

Wat is een dermatoomkaart?

wat is een complete dwarslaesie

1. is het ruggenmerg gedeeltelijk beschadigd
2. zenuwen van ruggenmerg volledig beschadigd
3. zenuwen in het ruggenmerg volledig beschadigd
4. ruggenmerg volledig beschadigd

Noem 3 oorzaken van een dwarslaesie

Hoe heet de scan waarbij de elektrische activiteiten van je spieren worden gemeten?

Noem een risicofactor

Maak een samenvatting van de informatie die ik heb gegeven

Mijn samenvatting

Een dwarslaesie is een onderbreking van het ruggenmerg, waardoor de zenuwbanen die door het ruggenmerg lopen afgekneld zijn. Hierdoor kan iemand problemen krijgen met bewegen, voelen of zelfs ademen, afhankelijk van hoe erg de verwonding is en waar in het ruggenmerg het gebeurt. 

Er zijn 2 soorten laesies, een complete en incomplete dwarslaesie. 

De meest voorkomende oorzaken van een dwarslaesie zijn: verkeersongevallen,  valpartijen of ziektes zoals een tumor. 

Dwarslaesie heeft zowel fysieke als psychische gevolgen.  Voor de diagnose word een röntgenfoto, CT-scan, myelografie en MRI gemaakt, ook word het bloed onderzocht en word er een EMG gemaakt om de diagnose vast te stellen

Tips en Tops