1 E Spelling paragraaf 5.4 17april 2023

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 1

Jas uit

Telefoons uit

Kauwgom en ander eten uit je mond

Boek op tafel

Pen op tafel

Alles wat niet met de les te maken heeft van tafel

Veel plezier bij de les.

Tijdens de instructie/ uitleg

stil zijn.

Wat gaan we doen?

- Beginnen met spelling paragraaf 5.8

- Je leert het voltooid deelwoord maken

- Moed: waar denk je aan?  

- Oefenen met spelling

Voltooid deelwoord

Het voltooid deelwoord is een vorm van een werkwoord.

Wij zijn naar huis gelopen.

Tijdproef: Wij waren naar huis gelopen. 

Wij /zijn /naar huis gelopen.

WWG: alle werkwoorden in de zin = PV zijn + gelopen

Wij/zijn/naar huis/gelopen.

O = Wie/wat + WG = Wie/wat zijn gelopen? = Wij.

Voltooid deelwoord

Het voltooid deelwoord is een vorm van een werkwoord.

Wij zijn naar huis gelopen.

Tijdproef: Wij waren naar huis gelopen. 

Wij /zijn /naar huis gelopen.

WWG: alle werkwoorden in de zin = PV zijn + gelopen

Wij/zijn/naar huis/gelopen.

O = Wie/wat + WG = Wie/wat zijn gelopen? = Wij.

Proefwerk spelling 2

Grammatica en spelling hebben met elkaar te maken.

- Getalsproef: als het onderwerp (O) meervoud is, dan de PV (persoonsvorm ook).

- Dus je moet weten wat het onderwerp is. Wie/wat +PV.

Woorden van eerdere weken

Exporteren: het uitvoeren/versturen van goederen (handelsproducten) naar andere landen.

Etmaal: een periode van vierentwintig uur.

Verhinderen: voorkomen, zorgen dat iets niet gebeurt.

Nauwkeurig: zorgvuldig, met veel aandacht, heel precies.

Woorden van deze week

Ordenen

Het is overzichtelijk om de documenten op je computer te ordenen.

Betekenis: in een bepaalde volgorde of opstelling zetten.

Vloeistof

Water is een geur- en kleurloze vloeistof.

Betekenis: vocht, vloeibare stof.

Proefwerk verslag schrijven

Zie paragraaf 3.4 Schrijven en formuleren in Talent 1A.

Verslag:

- Onderwerp is iets wat je hebt gezien, gelezen, (mee-)gemaakt.

- Je schrijft in de verleden tijd (VT).

- Drie alinea's: Inleiding, kern en slot.

- Passende titel.

Voorbereiding proefwerk verslag schrijven

5W1H-vragen helpen je bij het verzamelen van informatie:

1. Wie: jij (en ...?)

2. Wat: (bijvoorbeeld een toneelstuk )

3. Waar: De La Mar

4. Wanneer: datum, of in de winter, of toen je acht jaar was.

5. Waarom: je houdt van toneel/je was jarig

6. Hoe: Met de trein uit Purmerend en toen lopend door de stad.

Gebruik verwijswoorden

Enkelvoud: hij, hem, zij/ze, haar, het

Voorbeeld: De boerin is aan het werk. Zij melkt haar koeien.

Meervoud: ze

De meeste leerlingen hebben goed geleerd. Daarom hadden ze ook goede cijfers voor de toets.

Oefenen

- Je bedenkt een onderwerp voor je verslag.

- Je beantwoordt de 5W1H-vragen.

- Je oefent voor vrijdag door een kladversie te schrijven.

- Je controleert na of je de werkwoordspelling (VT) goed hebt.

- Let op: het moet een eigen verhaal zijn.

- 

Sterke werkwoorden in de verleden tijd

(herhaling)

Bij sterke werkwoorden verandert de klank als je de pv in de verleden tijd zet. 

Hele werkwoord: lopen, fluiten, snijden.

Ik-vorm tegenwoordige tijd: ik loop, ik fluit, ik snijd.

Ik-vorm verleden tijd enkelvoud: ik liep, ik floot, ik sneed.

-d of -t bij sterk werkwoord?

Een handige tip!

Maak het sterke werkwoord langer, dan hoor je het

Ik vond of vont? Vonden, dus ik vond. 

Ik beet of beed? Beten, dus ik beet. 

Zwakke werkwoorden in de verleden tijd?

En hoe zit het dan met zwakke werkwoorden in de verleden tijd?

Lastige gevallen bij zwakke werkwoorden in vt

- Bij t-werkwoorden hoor je één -t, maar je schrijft  -tt.

Voorbeeld: sporten, ik sport, ik sportte

- Bij d-werkwoorden hoor je één d, maar je schrijft -dd.

Voorbeeld: laden, ik laad, ik laadde, wij laadden.

- Bij z-werkwoorden schrijf je de ik-vorm met -s en de vt met -de(n).

Voorbeeld: reizen, ik reis, ik reisde, wij reisden.

- Bij v-werkwoorden schrijf je de ik-vorm met -f en de vt met -de(n)

Voorbeeld: leven, ik leef, ik leefde, wij leefden.

Meervoud zelfstandige naamwoorden

Wat is een zelfstandig naamwoord ook al weer?

Meervoud spellen bij zelfstandige naamwoorden:

- en (het boek, de boeken; de leerling, de leerlingen)

- en + extra letter ( de kat, de katten); het handvat, de handvatten)

- en +letter eraf ( de muur, de muren)

- en + letter veranderen (de neus, de neuzen)

Meervoud zn op -s

Wat is een zelfstandig naamwoord ook al weer?

- Het meervoud van een zelfstandig naamwoord kan eindigen op -s.

Voorbeeld: het horloge - de horloges

- Je schrijft 's als je het meervoud verkeerd kunt uitspreken.

Voorbeeld: de foto, de foto's; de kiwi, de kiwi's, de hobby, de hobby's.

Stappenplan zinsdelen

Mijn hond was een etmaal spoorloos.

1. PV (zet de zin in een andere tijd) 

Mijn hond was een etmaal spoorloos.

2. Alles vóór de PV is een zinsdeel.

Mijn hond/ was een etmaal spoorloos.

3. Werkwoordelijk gezegde = alle ww in de zin. Verhinderen is PV én WG.

                       WG

Mijn hond/was/ een etmaal spoorloos.

De sloop /verhinderen /de bewoners/ van de oude woningen.

Stappenplan zinsdelen

Mijn hond was een etmaal spoorloos.

4. Zinsdeelproef (zie 2).1. 

Mijn hond /was/ een etmaal spoorloos.

Een etmaal/was/mijn hond/spoorloos.

Spoorloos/was/mijn hond/ een etmaal.

Zinsdeelstrepen: Mijn hond/was/een etmaal/spoorloos.

5. O = Wie/wat +WG? Wie/wat was? Mijn hond = O.

6. LV = Wie/wat +WG + O? 

Woorden van deze week

Exporteren

Veel Nederlandse bedrijven exporteren producten naar het buitenland.

Etmaal

Mijn hond is een etmaal spoorloos geweest.

Stappenplan zinsdelen

De bewoners verhinderen de sloop van de oude woningen.

Vervolg zinsdeelproef (check om na te gaan wat bij een zinsdeel hoort of niet)

Van/verhinderen/ de bewoners /de sloop/ de oude woningen *

Sloop /verhinderen/ de bewoners/ de/ van de oude woningen *

De bewoners/ verhinderen/ de sloop/ van de oude woningen.

6. LV = Wie/wat +WG + O.= Wie/wat verhinderen de bewoners? De sloop van de oude woningen.

 /de bewoners/ van de oude woningen.

De persoonsvorm (pv) vind je door de tijd van de zin te veranderen. (= tijdproef)

Het werkwoordelijk gezegde (wg) bestaat uit de pv en alle andere werkwoorden in de zin.

Alle woorden voor de pv zijn één zinsdeel.

Zinsdeelproef: verander de zin door andere woorden voor de pv te plaatsen. Zo vind je de zinsdelen van de zin.

Zinsdeelstrepen: je geeft zinsdelen in de zin aan met zinsdeelstrepen