Toetsbespreking V4 T3 2023-2024

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5,6

Toetsbespreking T3

In deze presentatie staan voorbeelden van (mogelijke) goede antwoorden gegeven door klasgenoten.

toelichting op het nakijken

een V betekent dat er iets ontbreekt

ja en..., want...., dus.., er is geen afdoende toelichting gegeven (zie soms commentaar docent)

een punt met een golfje ervoor wil zeggen dat het een twijfel antwoord is dat op het examen fout gerekend zal worden

Alleen de punten voor de opgave moet je optellen!

vraag 1          max. 2p

1. Luther TV 5

2. Atheense volksvergadering TV 2-I

3. stadsrechten TV 4

4. Romeinse keizer TV 2-II

5. Frankische koning TV 3

6. trechterbekervolk voorwerpen TV 1

6-2-4-5-3-1

VRAAG 2        max. 2p

De indusbeschaving beschikte over een landbouwoverschot want, in 2600 v. Chr. deden de mensen enkel landbouw. Zodra er een landbouwoverschot was konden de mensen zich gaan specialiseren in verschillende vakken. Dit resulteerde dan ook in de bouw een paleis of een tempel. De bouw van deze projecten bewijst dus dat de mensen van de indusbeschaving een landbouwoverschot hadden.

Dit landbouwoverschot kon ontstaan doordat de indusbeschaving langs de vruchtbare oevers van de rivier de Indus lag. Doordat de Indus in bepaalde periodes overstroomde bleef er een laagje slip achter, dit zorgde voor extra vruchtbare grond waardoor de opbrengst voor de Indusbeschaving erg hoog lag en dus leidde tot een landbouwoverschot.

vraag 3                    max 2p

Ik denk dat het kenmerkend aspect 'De groei van het Romeinse imperium waardoor de Grieks-Romeinse cultuur zich in Europa verspreidde' er wel bijhoord, omdat het Romeinse Rijk dus al zo groot was dat de Romeinse keizer iets te zeggen had in Griekenland.

Ook denk ik dat het KA 'De ontwikkeling van het jodendom en het christendom als eerste monotheïstische godsdiensten' een KA is dat wel bij dit onderwerp past. Dit denk ik omdat de keizer christelijk was, en dat dit misschien een rede was om de Olympische Spelen te verbieden.

vraag 4             max 2p

Voorbeeld van een juist antwoord is:

 De mijlpalen tonen aan dat er in (uithoeken van) het Romeinse Rijk een (bewegwijzerd) wegennet bestaat in de derde eeuw 1p

 De teksten op de mijlpalen laten zien dat de Cananefaten geromaniseerd zijn omdat de tekst in het Latijn is geschreven (wat niet de lokale taal is) / dat de Cananefaten bekend zijn met het bestuur van de Romeinen (en termen als proconsul gebruiken) 1p

vraag 5          max 3p

- het eerste kernmerkende aspect wat je hierbij kan benoemen is: de verspreiding van het christendom in geheel Europa. Dit maakt duidelijk waarom dit de tijd van monniken genoemd kan worden, omdat er veel monniken waren die het christendom wilden verspreiden.

- het tweede kenmerkende aspect bij deze vraag is: het ontstaan van feodale verhoudingen in het bestuur. Bij een feodale verhouding geeft een heer een stuk land aan een leenheer, in ruil hiervoor moet hij voor hem vechten en dus zie je zo dat het de tijd van ridders is.

- twee andere benamingen voor deze tijd zou kunnen zijn: de tijd van zelfvoorziening, omdat er allemaal kleine hofstelsels ontstonden die allemaal autarkisch waren. En de tijd van een nieuw geloof, wijzend op de Islam.

Vraag 6              max 2p

In bron 2 lees je dat er geen geweld naar de spanjaarden gebruikt zal worden en dat zij hun eigen geloof mogen geloven, zolang Theodomir aan de afspraken houdt. Abd al-Aziz politieke doel was om ervoor te zorgen dat de mensen hem als goed zouden zien. Zo zouden er geen opstanden en een stabiel rijk ontstaan.

vraag 7       max 2p

Door belasting te heffen kreeg de leenheer veel geld waarmee hij een huurlegger zou kunnen huren als een van de leedmannen in opstand kwam waardoor hij gemakkelijk zijn land terug kreeg, hierdoor was hij minder afhankelijk van zijn leenmannen.

vraag 8 Max 2p

Omdat het ook de Paus was die deze kruistochten aan stuurde en dat hij dus bij elk gebied dat werd bekeerd zijn gezag en macht ook weer groeide. Hierdoor kreeg de paus heel veel macht wat uiteindelijk uitliep tot de aanwakkering van de Investituurstrijd. Wat inhoudt dat er twee pauzen kwamen één in Rome en één in Avignon in Frankrijk,

vraag 9 Max 2p

in de bron zie je een veel realistischer geschilderde afbeelding, dan wat ze in de middeleeuwen deden. de verhoudingen van de figuren en dieren op de bron zijn veel wetgetrouwer. daarnaast zijn de personen die op de schildering staan ook Griekse en Romeinse figuren. dit maakt het ook duidelijk dat het schilderij uit de Renaissance komt, omdat tijdens de Renaissance waren humanisten (mensen die van alle vlakken iets afwisten, bijvoorbeeld Leonardo da Vinci) veel bezig met de Griekse en Romeinse cultuur opnieuw bestuderen.

              - KA: de hernieuwde oriëntatie op het erfgoed van de klassieke Oudheid.

vraag 10 Max 3p

- Een oorzaak van de Europese ontdekkingsreizen is het verspreiden van het Christendom. Dit zie je ook aan het feit dat als Pero Vaz de Caminha een volk tegen komt wat niet Christelijk is en hij wil ze maar al te graag bekeren. Hij vraagt toestemming en praat erg negatief over aangezien ze niet in god geloven. Hij noemt het volk ontwetend en makkelijk te kerstenen simpelweg omdat ze niet in het Christendom geloven.

- Een andere reden voor Europese expansie is het feit dat er een route werd gezocht naar Indië. Dit was onmogelijk gemaakt om over land te doen aangezien het vormalig Mongoolse rijk erg onveilig was en het niet mogelijk was hier veilig te reizen. Voorheen werd gereisd via hedendaags Turkije maar dit werd niet winstgevend aangezien de Otomanen steeds hogere belastingen eisden. Ze gingen dus opzoek naar een betere route en met vooruitgang in de technologie namen ze de keuze over zee te ontdekken.

vraag 11 Max 4p

In de tekst staat dat Erasmus vind dat het leven in het hiernamaals word bepaald door het leven dat op de aarde is geleefd. Hieruit kan opgemerkt worden dat hij vind dat het leven op de aarde belangrijk is en je er zoveel mogelijk uit moet halen. Dit is kenmerkend voor de Renaissance. 

Aan de andere kant lees je ook in de bron dat uiteindelijk alleen iemands geloof telt. Dit betekent dat het leven toch wel alleen maar in het teken van het geloof staat, wat kenmerkend is voor de Middeleeuwen. Daarom past Erasmus zijn mens-en wereldbeeld bij beide.

vraag 12 Max 2p

erasmus stelt dat verdoemenis niet voorkomen kan worden en dat de secramenten niet wezenlijk zijn. terwijl dat voor de katholieken wel heel belangrijk was. erasmus vond dat mensen zonder secramenten ook onderhouden kunnen worden. volgens katholieken zou dit lijden tot twijfel bij veel mensen. 

vraag 13 Max 2p

De Reformatie heeft de katholieke kerk wel veranderd omdat het heel veel mensen van de katholieke kerk heeft weggehaald en de katholieke kerk moest de misstanden bijdraaien door bijvoorbeeld aflaatbrieven te verbieden dat is allemaal door de hervormers bijvoorbeeld Maarten Luther. De katholieke kerk moest dus veranderen door de hervormers wat dus de katholieke kerk heeft veranderd er moesten andere regels komen en ze raakten veel mensen kwijt die naar de hervormers kant gingen.