H6 Wie heeft het voor het zeggen? 6.4 Wat geeft de overheid uit? (pincode 7e editie)

• Economie
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 3,4

Welkom! 

H6 Wie heeft het voor het zeggen?

6.4 Wat geeft de overheid uit? Deel 1

Wat gaan we vandaag doen?

- Herhalen 6.3 Hoe komt de overheid aan geld? 

- 6.4 Wie heeft het voor het zeggen? Deel 1

- Tussentijds zelfstandig aan het werk

Herhalen 6.3

Leerdoelen:

  

Je kunt nu

• de belangrijkste inkomsten noemen die een gemeente heeft.√
  
• voorbeelden noemen van enkele belastinginkomsten van de overheid.√
  
• het verschil uitleggen tussen directe en indirecte belastingen.√
  
• enkele niet-belastingontvangsten noemen.√

Wat is de belangrijkste inkomstenbron voor een gemeente? Kies het juiste antwoord.

1. Afvalstoffenheffing
2. Inkomsten van paspoorten en bromfietscertificaten
3. Geld vanuit het rijk
4. Onroerendezaakbelasting (ozb)

Welke belastingen betaal je als je benzine tankt voor je scooter? Kies het juiste antwoord.

1. Accijns en loonbelasting
2. Btw en loonbelasting
3. Btw en accijns
4. Loonbelasting en belasting over de winst

Kies in onderstaande zinnen de juiste woorden.

Als je in dienst bent bij een bedrijf, dan houdt je werkgever loonbelasting/winstbelasting in op je brutoloon/nettoloon.

1. loonbelasting, brutoloon
2. loonbelasting, nettoloon
3. winstbelasting, brutoloon
4. winstbelasting, nettoloon

Kies in onderstaande zinnen de juiste woorden.

De werkgever betaalt die belasting aan het bedrijf/de Belastingdienst.

1. het bedrijf
2. de belastingdienst

Wat zijn twee voorbeelden van directe belastingen? Kies de juiste twee antwoorden.

1. Accijns
2. Loonbelasting
3. Btw
4. Winstbelasting

Een ander woord voor indirecte belastingen is kostprijsverhogende/kostprijsverlagende belastingen.

1. kostprijsverhogende
2. kostprijsverlagende

Wie zorgt ervoor dat de loonbelasting aan de overheid wordt betaald? Kies het juiste antwoord.

1. Jijzelf. Je maakt de loonbelasting zelf over naar de overheid.
2. De werkgever. Die houdt het op je loon in en maakt het over.
3. De winkelier. Die betaalt het nadat je iets hebt gekocht.

6.4 Waar geeft de overheid geld aan uit? Deel 1

Leerdoelen:

Aan het einde van deze les kun je

• uitleggen wat de rijksbegroting en de miljoenennota met elkaar te maken hebben.
• uitleggen waar de overheid op let als ze geld uitgeeft.

Huishoudboekje van de overheid

Op Prinsjesdag presenteert minister van Financiën:

• rijksbegroting = verwachte inkomsten en uitgaven komend jaar

• miljoenennota = toelichting op de rijksbegroting

Overheidsuitgaven

Groot deel overheidsuitgaven naar sociale zekerheid en zorg

Ieder jaar extra investeringen 

--> prioriteiten stellen bij de uitgaven!

Zelfstandig aan het werk 

Opdracht: 

Maak nu zelfstandig opgave 1 t/m 6 op bladzijde 172 en 173. Je mag overleggen.

Schrijf de volledige antwoorden in je boek, inclusief formule!

Hulp nodig? In deze volgorde: 

1. Boek

2. Klasgenoot

3. Docent

(de eerste 2 minuten help ik niet)

Je krijgt 10 minuten de tijd

Klaar? Meld je bij de docent.

Na 10 minuten gaan we samen de opgaven bespreken. Je geeft dan je antwoord via lesson up door. Iedereen moet zijn antwoord kunnen uitleggen.

Opgave 1 blz 172:
Zet de uitgaven in volgorde. Begin met waaraan je het meeste geld zou uitgeven.

Geld naar arme gezinnen – het leger – onderwijs – de zorg

Opgave 2 blz 172:
Vul in onderstaande zinnen steeds de juiste woorden in.

De derde dinsdag van september is het ...................

Opgave 2 blz 172:
Vul in onderstaande zinnen steeds de juiste woorden in.

De koning leest dan de ................... voor

Opgave 2 blz 172:
Vul in onderstaande zinnen steeds de juiste woorden in.

De minister van .................. presenteert de rijksbegroting en .....................

Opgave 2 blz 172:
Vul in onderstaande zinnen steeds de juiste woorden in.

In de rijksbegroting staan de verwachte ............ en .................. voor het komend jaar.

Opgave 3 blz 172:

Kies het juiste Kies hieronder de twee zinnen die in de Miljoenennota kunnen staan.

1. De inkomsten van de overheid zijn €302 miljard.
2. De overheid krijgt meer belasting binnen, omdat meer mensen werk hebben.
3. De overheid wil meer geld uitgeven om het lerarentekort op te lossen.
4. De uitgaven van de overheid zijn komend jaar €310 miljard.

Opgave 4a blz 173: Bekijk het overzicht met rijksuitgaven.

Noteer het totaalbedrag van de rijksuitgaven voluit.

Opgave 4b blz 173: Bekijk het overzicht met rijksuitgaven.

Bereken het totaalbedrag dat de overheid aan sociale zekerheid en zorg uitgeeft.

Opgave 4c blz 173: Bekijk het overzicht met rijksuitgaven.

Bereken hoeveel procent van de totale rijksuitgaven naar Onderwijs, Cultuur en Wetenschap gaat. Rond af op één decimaal.

Opgave 5 blz 173: Bekijk nogmaals het overzicht met rijksuitgaven.

Een minister krijgt extra geld om gevangenissen uit te breiden. Bij welk ministerie hoort deze uitgave?

1. Buitenlandse Zaken.
2. Defensie
3. Infrastructuur en Waterstaat
4. Justitie en Veiligheid

Opgave 6a blz 173: Bekijk de bron.

Leg uit waarom veel bedrijven tijdens de corona-crisis dit geld van de overheid nodig hadden.

Opgave 6b blz 173: Kies de juiste woorden.

1 Tijdens de corona-crisis had de overheid hogere / lagere inkomsten, terwijl de uitgaven hoger / lager waren.

1. hogere, hoger
2. hogere, lager
3. lagere, hoger
4. lagere, lager

Opgave 6b blz 173: Kies de juiste woorden.

2 De overheid ontving meer / minder belastinggeld, omdat meer / mindermensen werk hadden en bedrijven meer / minder winst maakten.

1. meer, meer, meer
2. meer, minder, meer
3. minder, minder, minder
4. minder, meer, minder

Afsluiting 6.4 deel 1

Leerdoelen:

Je kunt nu:

• uitleggen wat de rijksbegroting en de miljoenennota met elkaar te maken hebben.√
• uitleggen waar de overheid op let als ze geld uitgeeft.√
  

Welkom! 

H6 Wie heeft het voor het zeggen?

6.4 Wat geeft de overheid uit? Deel 1

Wat gaan we vandaag doen?

- Herhalen 6.4 Wie heeft het voor het zeggen? Deel 1

- 6.4 Wie heeft het voor het zeggen? Deel 2

- Tussentijds zelfstandig aan het werk

Herhalen 6.4 Deel 1

Leerdoelen:

Je kunt nu:

• uitleggen wat de rijksbegroting en de miljoenennota met elkaar te maken hebben.√
  
• uitleggen waar de overheid op let als ze geld uitgeeft.√

Kies het juiste Kies hieronder de twee zinnen die in de Miljoenennota kunnen staan.

1. De inkomsten van de overheid zijn €302 miljard.
2. De overheid krijgt meer belasting binnen, omdat meer mensen werk hebben.
3. De overheid wil meer geld uitgeven om het lerarentekort op te lossen.
4. De uitgaven van de overheid zijn komend jaar €310 miljard.

Een minister krijgt extra geld om gevangenissen uit te breiden. Bij welk ministerie hoort deze uitgave?

1. Buitenlandse Zaken.
2. Defensie
3. Infrastructuur en Waterstaat
4. Justitie en Veiligheid

1 Tijdens de corona-crisis had de overheid hogere / lagere inkomsten, terwijl de uitgaven hoger / lager waren.

1. hogere, hoger
2. hogere, lager
3. lagere, hoger
4. lagere, lager

2 De overheid ontving meer / minder belastinggeld, omdat meer / mindermensen werk hadden en bedrijven meer / minder winst maakten.

1. meer, meer, meer
2. meer, minder, meer
3. minder, minder, minder
4. minder, meer, minder

6.4 Wat geeft de overheid uit? Deel 2

Leerdoelen:

Aan het einde van deze les kun je

• uitleggen hoe een begrotingstekort of begrotingsoverschot ontstaat.
• uitleggen hoe de staatsschuld is ontstaan.

Geld over of tekort?

Begrotingstekort: verwachte uitgaven hoger dan inkomsten

Begrotingsoverschot: verwachte inkomsten hoger dan uitgaven

De overheid leent geld

Bij begrotingstekort leent overheid geld van banken en burgers.

Staatsschuld: schuld van overheid door geld lenen in alle                                                                                                                jaren met een begrotingstekort

--> Overheid betaalt rente en aflossing.

Zelfstandig aan het werk 

Opdracht: 

Maak nu zelfstandig opgave 7 t/m 12 op blz 174 en 175. Je mag overleggen.

Schrijf de volledige antwoorden in je boek, inclusief formule!

Hulp nodig? In deze volgorde: 

1. Boek

2. Klasgenoot

3. Docent

(de eerste 2 minuten help ik niet)

Je krijgt 10 minuten de tijd

Klaar? Meld je bij de docent.

Na 10 minuten gaan we samen de opgaven bespreken. Je geeft dan je antwoord via lesson up door. Iedereen moet zijn antwoord kunnen uitleggen.

Opgave 7 blz 174: Kies in onderstaande zinnen de juiste woorden.

1 Door te bezuinigen op de uitgaven, kan de overheid een begrotingsoverschot / begrotingstekort voorkomen.

1. begrotingsoverschot
2. begrotingstekort

Opgave 7 blz 174: Kies in onderstaande zinnen de juiste woorden.

2 Als de verwachte uitgaven lager zijn dan de verwachte inkomsten, dan heeft de overheid een begrotingsoverschot / begrotingstekort

1. begrotingsoverschot
2. begrotingstekort

Opgave 8a blz 174: Bekijk de bron naast de leertekst

Kies het juiste woord.

In 2021 verwachtte de overheid een begrotingsoverschot / begrotingstekort.

1. begrotingsoverschot
2. begrotingstekort

Opgave 8b blz 174:

Bereken hoe groot het verwachte overschot of tekort in 2021 was.

Opgave 9 blz 174:

Zet de gebeurtenissen in de juiste volgorde.

1. 1,2,3
2. 2,3,1
3. 3,1,2
4. 2,1,3

Opgave 10 blz 174: Bekijk de bron.

In welk jaar gaf de overheid bijna evenveel geld uit als er binnenkwam?

1. 2014
2. 2016
3. 2018

Opgave 11 blz 175:

Kies de twee juiste uitspraken.

1. Bij een begrotingsoverschot moet de overheid geld lenen.
2. De staatsschuld ontstaat doordat de overheid geld leent.
3. Over de staatsschuld moet de overheid rente te betalen.
4. De staatsschuld wordt lager door geld bij burgers te lenen.

Opgave 12a blz 175: Bekijk de grafiek met de staatsschuld.

Bereken met hoeveel euro de staatsschuld toenam tussen 2007 en 2021.

Opgave 12b blz 175: Bekijk de grafiek met de staatsschuld.

Bereken hoeveel de staatsschuld gemiddeld per inwoner is in 2021. Rond af op hele euro’s.

Afsluiting 6.4

Leerdoelen:

  

Je kunt nu

• uitleggen wat de rijksbegroting en de miljoenennota met elkaar te maken hebben.√
• uitleggen waar de overheid op let als ze geld uitgeeft.√
• uitleggen hoe een begrotingstekort of begrotingsoverschot ontstaat.√
• uitleggen hoe de staatsschuld is ontstaan.√