4.2 les na vakantie

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 1

Welkom terug!

Voordat we beginnen...

Welkom terug!

Voordat we beginnen...

In de week van 24 mei: SO 4.1 en 4.2 (over twee weken dus)

Voor de les vandaag drie keuzes:

Herhalen van 4.1 en/of 4.2

Wat wilt (de meerderheid) van de klas vandaag herhalen?

4.1

4.2

4.1 en 4.2 (alleen dan minder van elk)

Wat weet je nog over de middeleeuwen van voor de vakantie?

Welke graaf van Holland liet de Ridderzaal bouwen?

1. Willem II
2. Johannes IV
3. Frederik-Hendrik I
4. Floris V

Hoe heette een vereniging van mensen met hetzelfde beroep in de Middeleeuwen?

1. Gilde
2. Vakbond
3. Ambachtsvereniging
4. Nijverheidskartel

4.1

geacron.com

De gewesten van de nederlanden in 1350 n.C.

Wat is de term voor de verschillende gebieden van de Nederlanden in de middeleeuwen?

1. Provincies
2. Gewesten
3. Departamenten
4. Graafschappen

Nederlands landschap in de middeleeuwen

De bewoners veranderen dit landschap in landbouwgrond

Europa in de middeleeuwen

(spoedcursus h3)

Door de val van het West-Romeinse rijk was Europa teruggevallen in een landbouwsamenleving. De steden die er waren, krompen tot grote dorpen.

Hierdoor kwam de handel stil te liggen en zonder een groot romeins leger die de boel bewaakte was het erg gevaarlijk buiten de muren van een kasteel.

De mensen toen leefden dus altijd in een klein ommuurd dorpje met een kasteel: een hof

Terug naar een landbouw stedelijke samenleving

Toch worden er uiteindelijk nieuwe uitvinding gedaan:

Terugkomst steden

Door nieuwe ploeg en droogleggen land is er meer voedsel.

---->

Mensen leven langer en gezonder, bevolking neemt snel toe.

---->

Meer voedsel dan er nodig was, er komt weer handel en mensen kunnen andere dingen doen, zoals ambacht

---->

Door veel mensen, terugkeer van handel en ambachtslieden ontstaan er weer steden.

Het ontstaan en de groei van steden heet .........

Begrip:

Het ontstaan en de groei van steden heet verstedelijking

Een middeleeuwse stad in Frankrijk (Carcasonne)

Een middeleeuwse straat

(in het echt nog viezer)

Er komt nog meer terug

Wat heb je nodig als je wilt handelen?

Er komt nog meer terug

Wat heb je nodig als je wilt handelen?

---->

Geld komt terug. Er komt een echte markt. Er is vraag naar producten en er is een aanbod van producten.

Vraag: Wat iemand wil kopen

Aanbod: Wat iemand wilt verkopen

Een economie

Mensen willen handelen met geld

---->

Wie hebben de macht in de middeleeuwen

---->

Zijn er veel of weinig van dit soort mensen in Europa?

---->

Zullen ze allemaal een eigen geldsoort hebben?

Banken ontstaan

Omdat er veel soorten geld zijn in de middeleeuwen is het moeilijk om te handelen.

---->

Handelaren zetten punten op waar mensen hun geldsoort kunnen wisselen voor een andere geldsoort.

---->

De eerste banken ontstaan. Deze lenen ook geld en verdienen door rente zelf geld.

4.2

Maar eerst

Een belangrijk middeleeuws persoon:

Floris V: Graaf van Holland en Zeeland

Floris V (V = 5)

Gehaat door edelen en vazallen, geliefd door het volk (de burgers en boeren).

Woonde in het bekende Muiderslot ------>

Hij was graaf van twee gewesten: Holland en Zeeland.

Een graaf is een adellijke positie, maar wat is nou een gewest?

De gewesten van de Nederlanden

Macht van Floris V

Floris V maakte van Holland het belangrijkste gewest in de Nederlanden. Dat zijn het vandaag nog steeds.

Ook liet hij in 1280 een zaal bouwen aan zijn hof in Den Haag:

Het Ridderhof

Ridderzaal buiten

(Op het binnenhof)

Ridderzaal binnen

(Tijdens prinsjesdag)

Stadsrechten

Floris V geeft ook de stad Gouda stadsrechten

Wat zijn dat precies?

Steden kregen marktplaatsen en werden zo belangrijke handelsplaatsen met veel mensen, geld en goederen. Deze hebben dan ook veel macht.

Om de steden aan hun kant te hebben, geven vorsten en andere hoge edelen de steden binnen hun rijk stadsrechten. Nu mag het ook officieel een stad heten.

Stadsrechten

Wat mag en moet een stad doen als deze stadsrechten krijgt:

Zichzelf besturen, er komt een stadsbestuur met eigen stadswetten.

Steden mochten zelf voor hun rechtspraak zorgen.

Steden mochten stadsmuren bouwen

Steden mochten hun eigen belastingen opheffen

In ruil hiervoor bleven zij trouw aan hun vorst / landheer, die elkaar alsnog helpen in tijden van oorlog.

Voorbeeld stadsrechten

Een overblijfsel van stadsrechten zijn de burgemeesters.

Afspraken stad en vorst

Om stadsrechten te krijgen, moest een stad veel geld betalen aan hun landheer (bijv. een graaf, hertog of koning).

Zo konden deze landheren voor hun hof en oorlogen betalen.

Landheren, die je hoge edelen noemt door hun macht, kregen zo de steun van de steden tegen de vele lage edelen, die de hoge edelen dwarsboomden.

Op deze manier kregen de hoge edelen en koningen MEER MACHT. terwijl de lage edelen juist MACHT VERLOREN. Hun bestuur wordt dus langzaam centraler.

Wat zien we hier?

Wonen in de stad

Steden waren aantrekkelijk voor mensen, ze waren erg rijk.

Daarnaast raakte een horige (boer) de plichten die zij hadden bij hun heer kwijt als ze naar een stad mochten verhuizen.

"Stadslucht maakt vrij". De steden maakten mensen letterlijk vrij.

Als je een inwoner was van een stad was, heette je een burger.

Je moest daarvoor één jaar en één dag in de stad gewoond hebben, een beroep hebben en een geldbedrag betalen

Van dit

Naar dit

Het stadsbestuur

De macht in de steden was vaak in handen van een klein groepje machtige families. Deze families leverden de schepenen.

Schepenen maakten de wetten in de stad en zorgde voor

orde en rust (een soort politie sheriff)

Het bestuur kwam bijeen in een raadhuis. Dit bestuur werd

geadviseerd door een raad machthebbende burgers:

De vroedschap.