good boy bad boy - over wat wel en niet deugt

• Levensbeschouwing
• Middelbare school
• Leerjaar 3

good boy bad boy 

Over wat wel en niet deugt

Wat is goed?

Goed en kwaad

• Volgens Van Dale doen we goed als we goede daden doen en liefdadig zijn. Als we kwaad doen, doen we iets dat in strijd is met de moraal.
• Vragen over goed en kwaad zijn filosofische vragen
• Moraal: persoonlijke overtuigingen over wat goed en slecht is.
  
• Ethiek: systematische studie van moraal, vaak in de context van wat als juist of verkeerd wordt beschouwd, een onderdeel van de filosofie waarbij men dus nadenkt over vragen die gaan over goed en kwaad

Goed, slecht & neutraal

• Soms is het duidelijk wat "goed" en "slecht" is
  
• Maar: vaker is dit niet duidelijk, of zit het er tussenin
• Neutraal = niet goed, maar ook niet slecht/kwaad 

Je ziet een blikje Coca Cola op de straat liggen.

1. Goed
2. Slecht
3. Neutraal

Je gooit een blikje Coca Cola op straat.

1. Goed
2. Slecht
3. Neutraal

Je gooit een blikje Coca Cola in de prullenbak.

1. Goed
2. Slecht
3. Neutraal

Stellingenspel

Kom rechtstaan, luister naar de stelling, kies positie

rechts = akkoord

links = niet akkoord

Wat is jouw moraal?

reageer op de volgende slides

Toevallig ben je er getuige van dat een willekeurige voorbijganger ernstig wordt mishandeld en beroofd.
Hoe reageer je dan?

je bent verontwaardigd en boos

het laat je volkomen koud, het raakt je niet

Toevallig ben je er getuige van dat een willekeurige voorbijganger ernstig wordt mishandeld en beroofd.
Hoe reageer je dan?

je bent op hetzelde moment geschokt en boos

je wordt de volgende dag boos, pas dan raakt het je

Toevallig ben je er getuige van dat een willekeurige voorbijganger ernstig wordt mishandeld en beroofd.
Hoe reageer je dan?

je vindt het slecht, gemeen, laag etc

je vindt er niks van, zoiets is gewoon voorval

Hoe reageer je op iets dat heel verwerpelijk is? ('verwerpelijk' betekent iets waarvan eigenlijk iedereen zegt dat het heel verkeerd is om te doen)

het roept gevoelens op

het roept geen gevoelens op

Hoe reageer je op iets dat heel verwerpelijk is? ('verwerpelijk' betekent iets waarvan eigenlijk iedereen zegt dat het heel verkeerd is om te doen)

je reageert meteen

je reageert later

Hoe reageer je op iets dat heel verwerpelijk is? ('verwerpelijk' betekent iets waarvan eigenlijk iedereen zegt dat het heel verkeerd is om te doen)

je gebruikt woorden over zoals 'slecht'

je vindt het gewoon

Het trolley probleem 1

Wat doe jij?

1 persoon dood

5 mensen dood

Het trolley probleem 2

Wat doe jij?

Gooi de man van de brug

Gooi man niet van de brug

Het trolley probleem 3

Familielid

Wat doe jij?

Familielid dood

5 mensen dood

Plichtethiek/deontologie

Het idee wat goed of verwerpelijk is hangt samen met het karakter van de handeling.

Kerngedachte

Kern: Het idee wat goed of fout is hangt samen met het ‘karakter’ van de handeling.

Bijv: ‘leugen vertellen’ = Handeling / het karakter = ‘is verkeerd’

Omdat het karakter verkeerd is, is ook de handeling verkeerd, ondanks dat de uitkomst positief kan zijn

Belangrijk = de innerlijke plicht om juist te handelen. Plicht is in dit geval wat je zelf vindt dat gedaan moet worden. (innerlijke overtuiging die we allemaal hebben)

Duidelijke breuk met de gevolgenethiek. Waarom?

Emanuel Kant

Hoe kun je weten waarin je plicht bestaat?

Zou je willen dat jouw manier van handelen een algemene wet wordt?

Alleen het feit dat je een goede wil toonde en deed wat je plicht was, doet ter zake.

Categorisch imperatief: Handel alleen volgens die regel (ethische norm)waarvan je tegelijkertijd kunt willen dat die een algemene wet zou moeten worden.

-> als die regel door iedereen consistent zou kunnen worden gevolgd dan loop je geen risico iets verkeerd te doen.

Cultureel relativistisch of universalistisch?

Gevolgenethiek

Het doel heiligt de middelen

Basisregel

Een daad moet moreel beoordeeld worden op grond van het vergroten of verkleinen van het geluk van degenen wier belang bij de daad in het spel is.

Utilitarisme

Positief is wat nuttig is.

Negatief wat onnuttig is.

Hoe

1. Welke belanghebbende zijn er?
2. Wie lijdt er schade?
3. Wie heeft er voordeel?
4. Wanneer de totale welzijn van alle betrokkenen na verwachting toeneemt, kunnen de plannen doorgaan.

Trolley probleem = niet realistisch

In het echt is er altijd context!

Maar in het echte leven kom je veel dilemma's tegen

Geef een voorbeeld van een goed gedrag of van slecht gedrag

Huiswerk

LVB-Opdracht 3.1: De regels thuis (1 A4) Wat zijn de belangrijkste regels die gelden in het huis waar jij woont? Maak een opsomming van die regels. Schrijf achter iedere regel wat de achterliggende waarde is. Maak deze opdracht eerst in het klad. Bespreek de opdracht met je ouders/verzorgers. Schrijf er vervolgens nog eventueel wat bij of verwoord het op een andere manier naar aanleiding van wat je ouders/verzorgers erover zeiden.

Neem daarna de tekst netjes over in je LVB. Probeer het geheel vorm te geven alsof het een poster is. Gebruik verschillende kleuren, letterdikten etc. En maak er eventueel ook illustraties bij.