03-02-2023 Grammatica - voornaamwoorden

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

GRAMMATICA

Mevrouw Duinhouwer

LESPROGRAMMA

• Nabespreken toets
• Voornaamwoorden

Nabespreken toets

Bij een onvoldoende mag je een reparatietoets doen
De voorwaarden zijn: 

• Je schrijft een plan van aanpak (hoe ga je ervoor zorgen om een voldoende te halen?)
• Deadline voor deze plan van aanpak is maandag 6 februari

Nabespreken toets

Nabespreken toets

Opdracht 5 (2p)

Leg het verschil in het gebruik van het woord ‘zich’ in de volgende zinnen. Denk daarbij aan de grammaticale functie van het zinsdeel.

1. Hij heeft zich gisteren nog gewassen.

2. Hij heeft zich vanochtend verslapen.

Opdracht 6 (2p)

Leg het verschil uit tussen het gebruik van het woord ‘mooi’ in de volgende zinnen. Denk daarbij aan de grammaticale functie van het zinsdeel en/of de woordsoort.

1. Zij heeft dat lied mooi gezongen.

2. Dat meisje is mooi.

Vorige les

Soorten werkwoorden:

1. Zelfstandig werkwoord (zww)

2. Hulpwerkwoord (hww)

3. Koppelwerkwoord (kww)

Werkwoordsvormen

Soorten werkwoorden

Er zijn verschillende soorten werkwoorden:

1.  Zelfstandig werkwoord (zww)

    - Belangrijkste werkwoord in de zin

   -  Heb je maar één werkwoord? Dan is dit sowieso een zww.

   -  Heb je meerdere werkwoorden? Dan is vaak het laatste werkwoord van de zin het zww.

2.  Hulpwerkwoord (hww)

Heb je meer werkwoorden in de zin? Dan is er één werkwoord het zww en zijn alle andere werkwoorden  hww.

3. Koppelwerkwoord (kww)

Komt alleen voor in een naamwoordelijk gezegde.

Voorbeelden hww en zww

Wij schrijven netjes in ons schrift.

In de winkel hebben ze brood gekocht.

Ik hoop nog ver te kunnen fietsen.

Koppelwerkwoorden

Er zijn negen koppelwerkwoorden. 

Het zijn: zijn, worden, heten, blijven, schijnen, lijken, blijken, dunken en voorkomen.  

Een koppelwerkwoord staat nooit alleen. Er hoort altijd een bijvoeglijk naamwoord of een zelfstandig naamwoord bij. (samen vormen ze het naamwoordelijk gezegde).

Let op bij zinnen als: Hij wordt vlug geholpen.

Wordt geholpen is een werkwoordelijk gezegde, want wordt is een werkwoord en geholpen ook. Het zijn twee werkwoorden en dan t kan nooit een naamwoordelijke gezegde zijn en dan kan wordt dus ook geen koppelwerkwoord zijn. 

Samengevat:

zelfstandig werkwoord en hulpwerkwoord

1. Zoek alle werkwoorden uit de zin. Staat er maar één in? Dan is dit automatisch een zelfstandig werkwoord.

2. Staan er méér werkwoorden in? Zoek de persoonsvorm. Dit is een hulpwerkwoord. Streep dit hulpwerkwoord weg.

3. Herhaal stap 1 en 2 totdat er maar één werkwoord overblijft. Dit is het belangrijkste werkwoord in de zin en dus een zelfstandig werkwoord.

PERSOONLIJK VOORNAAMWOORD

BEZITTELIJK VOORNAAMWOORD

persoonlijk voornaamwoord

• vervangt een zelfstandig naamwoord
• is in de zin het onderwerp, het lijdend voorwerp of het meewerkend voorwerp
• voorbeelden: wij, ik, haar, hun, 't

bezittelijk voornaamwoord

• geeft een bezit aan
• staat meestal voor het zelfstandig naamwoord
• voorbeelden: uw, mijn, z'n

wederkerend voornaamwoord

• verwijst naar het onderwerp in de zin
• het onderwerp 'keert weer' (komt terug)
• voorbeelden: me, je, ons, zich
• voorbeeld: Ik schaamde me.

Persoonlijk en bezittelijk vnw

Een pers. vnw duidt een persoon of ding aan:
Ik ben verliefd, ze zijn erg mooi, die vriendin van jou.

Een bez. vnw geeft aan van wie iets is. Het staat altijd vóór het zelfstandig naamwoord waar het bij hoort.
Mijn jas, onze fietsen, haar bekendste liedje.

De tandarts is vandaag afwezig,  want                 is ziek.                 

Nina vindt John leuk. Ze is verliefd op 

Wanneer gaan                     verhuizen?

Hoeveel boterhammen eet                   per dag? 

hij

je

ik

hem

zij

Wat is het pers. vnw?

Ik kijk televisie met mijn broertje.

Wat is het pers. vnw?

Zij geeft mij altijd complimentjes.

1. zij
2. mij
3. zij en mij
4. Er zit geen pers. vnw. in.

Wat is het bez. vnw?
Heb je mijn tas terug gegeven?

Sleep het juiste bezittelijk voornaamwoord naar het juiste persoonlijk voornaamwoord.

ik

jij

hij

wij

zij (meervoud)

zijn

hun

mijn

onze

jouw

Zij kijkt ons doordringend aan.

ONS:

1. persoonlijk vnw
2. bezittelijk vnw

Ons idee is om een taart te bakken.

ONS:

1. persoonlijk voornaamwoord
2. bezittelijk voornaamwoord

Vul in:

Is dit .... telefoon?

1. jou (pers. vnw)
2. jouw (bez. vnw)
3. jou (bez. vnw)
4. jouw (pers. vnw)

Benoem het persoonlijk voornaamwoord.
Hebben jullie je boek al terug?

1. jullie
2. je
3. al
4. je boek

Hij ging met haar naar zijn ouders.

Hoe veel pers. vnw zitten erin?

1. 0
2. 1
3. 2
4. 3

Hij ging met haar naar zijn ouders.

Welke is een bezittelijk vnw?

1. hij
2. haar
3. zijn
4. zijn ouders

Vul in:

Meneer, wilt .... iets drinken?

1. u (pers. vnw)
2. uw (pers. vnw)
3. u (bez. vnw)
4. uw (bez. vnw)

Vul in:

Ja, deze telefoon is van ....

1. jou (pers. vnw)
2. jouw (pers vnw.)
3. jou (bez. vnw)
4. jouw (bez. vnw)

Welke zin is goed?

1. De moeder is van mijn.
2. Het is mijn moeder.
3. Me moeder belt op.
4. Het is mij moeder.

Vertel me eens op welke camping jullie je vakantie hebben doorgebracht.

me =

1. persoonlijk voornaamwoord
2. bezittelijk voornaamwoord

Vertel me eens op welke camping jullie je vakantie hebben doorgebracht.

Jullie

1. persoonlijk voornaamwoord
2. bezittelijk voornaamwoord

Op mijn school maakt iedereen een creatieve opdracht voor zijn leukste vak.

Mijn =

1. persoonlijk voornaamwoord
2. bezittelijk voornaamwoord

persoonlijk voornaamwoord

bezittelijk 

voornaamwoord

wederkerend 

voornaamwoord

mezelf

jezelf 

zichzelf

mijn 

jouw

onze

verwijst naar het onderwerp

geeft bezit aan of bij wie iets hoort 

vervangt vaak een zelfstandig naamwoord

ik

hij

u

ons

Is in de zin het onderwerp, het lijdend voorwerp of het meewerkend voorwerp

Wat gaat er mis bij 'Fijn dat ik jou juf mocht zijn'?

Opdracht

KERN - P. 86

Opdracht 1