les 1 hoofdstuk 3 voorstelling beeldende vorming

• Beeldende vorming
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

voorstelling

Attribuut

Accessoire

Personage

Portret
Blikrichting

En Face

En profil

A trois-quart

Gebaar

Houding

Voorstelling

Wat zie je?

Op welke manier weergegeven?

Figuratief

Abstract

Geabstraheerd

Naar waarneming

Naar de fantasie

Realistisch 

Geidealiseerd

Surrealistisch

Geënsceneerd

Kleding

Landschap

Onderwerp

Symbool

Thema

Vereenvoudigd

Vertellend

Uitdrukking

Verhaal

Stilleven

Genre

Idealiseren

Voorstelling

• Waar gaat het over, wat zie je, wat is het verhaal?

• Alleen vertellen wat je echt kunt zien en horen. 

• Nog geen betekenis eraan geven.

wat zie je?

Stelt het iets voor?

Voorstelling: Wat is er te zien op een schilderij? Wat geeft een sculptuur weer? Wat is er te zien op een object, zoals een servies of op een kledingstuk? Wat is er te zien en/of te horen in een installatie?

De voorstelling is een beschrijving van de ‘dingen’ die zijn weergegeven op het schilderij, in de

sculptuur of op het object. Bijvoorbeeld: een mens, een interieur, een landschap, (kleur)vlakken of een combinatie daarvan. 

Aspecten van de voorstelling

Aspecten van de vormgeving

Dit stilleven verbeeld de sterfelijkheid van de mens

Door het clair obscure lichtgebruik wordt de dramatiek van het werk versterkt

Op dit schilderij staat onder andere een schedel en een glas afgebeeld

Het geheel is heel diagonaal geordend

geabstraheerd

gestileerd

abstract

realistisch

figuratief

geabstraheerd

abstract

Stelt het iets voor?
Dan is het ...

1. Gedetailleerd
2. Half- abstract
3. Figuratief
4. Abstract

Sleep de afbeeldingen naar het juiste begrip

Realistisch

Geabstraheerd

Tekst

Tekst

kies uit de begrippen

Tekst

figuratief

Abstract

Naar de 

waarneming

Naar de 

fantasie

portret

Stilleven

landschap

Tekst

figuratief

Abstract

Naar de 

waarneming

Naar de 

fantasie

portret

Stilleven

landschap

In wat voor
stijl is het landschap geschilderd?

figuratief

Abstract

Naar de 

waarneming

Naar de 

fantasie

portret

Stilleven

landschap

Een stilleven is

1. Hoop dingen bij elkaar
2. Voorwerpen in een groep
3. Een verzameling levenloze voorwerpen
4. Een rommelige tafel

Symbool: Een attribuut dat een bepaald idee voorstelt.

Symbolen voor vergankelijkheid

historiestuk

mytholgische voorstelling

religieuze voorstelling

historiestuk

genrestuk 

(dagelijks leven)

vanitasstilleven

mythologische voorstelling

en profil 

en face  

a trois quart

realistisch

geidealiseerd

Wat is hier aan de hand?

Surrealisme

een attribuut is een..........?

clichebeeld

status

Detail

stofuitdrukking

clichébeeld

aureool

mandorla

Christus, Maria, heiligen of bijbelse taferelen die strenge kopieervoorschriften hebben waar niet van af geweken mag worden.

ICOON

betekenis: gelijkenis

Dit zijn spotprenten. 

-Hoe noem je dit ook wel?

-Ben je het eens met het gebruik van spotprenten? 

-Leg je antwoord/mening uit.

Zet op volgorde.

(Welk antwoord past het beste? )

1

2

3

1. 1 =figuratief, 2=geometrisch, 3=expressief
2. 1 =figuratief, 2=Abstract, 3=geabstraheerd
3. 1 =figuratief, 2=geabstraheerd, 3=abstract

Vormgeving

Aspecten

• Vorm
• Kleur
• Licht
• Ruimte 
• Compositie

Vorm — Een beeldend kunstwerk kan ruimtelijk zijn (beeldhouwwerk, installatie) of plat (schilde- rij, foto). In beide gevallen is het kunstwerk onder meer samengesteld uit vormen. De vormen kunnen figuratief zijn of volledig abstract. Als vormsoorten onderscheiden we geometrisch (wiskundige vormen) organisch (vloeiende vormen die doen denken aan de natuur) en gestileerd (sterk ver- eenvoudigde, geabstraheerde, maar nog steeds herkenbare vormen). 

Kleur — We onderscheiden verschillende soorten

kleuren. De primaire kleuren zijn geel, rood en

blauw. Als je twee primaire kleuren mengt, krijg

je de secundaire kleuren oranje, paars en groen.

Primaire en secundaire kleuren noem je zuivere

kleuren. Als je alle drie primaire kleuren mengt,

krijg je minder zuivere kleuren. Kleurcontrasten

zijn tegenstellingen tussen kleuren. Deze con-

trasten vallen op en werken als blikvanger. Het

contrast van kleuren die in de kleurencirkel recht

tegenover elkaar staan, noem je een complementair

contrast: blauw – oranje, rood – groen en geel –

paars. Kleuren waarin de component blauw overheerst zijn koude kleuren, overheerst rood of geel,

dan spreek je van warme kleuren. Als koude kleuren

tegenover warme kleuren zijn geplaatst, heet dit

een warm-koud contrast. Zwart en wit zijn geen

kleuren, maar kunnen wel een rol spelen bij het

lichter en donkerder maken van kleuren. Het

contrast tussen lichte en donkere kleuren  noem je licht-donker contrast

Licht — Een ruimtelijk werk ziet er anders uit

bij veranderende lichtval. Dat merk je zeker als

het werk buiten staat. In tweedimensionaal werk,

zoals een foto, schilderij of tekening, kan sprake

zijn van het weergeven van licht en schaduw.

Eigenschaduw is schaduw die je ziet op de niet-

belichte kant van een object. Eigenschaduw

verhoogt de plasticiteit. Slagschaduw is de

schaduw van een object op een ondergrond of

ander object. Sterke contrasten tussen licht en

donker in een tweedimensionaal werk noem je clair-obscur

Ruimte — Driedimensionale kunstwerken nemen

letterlijk ruimte in. Je kunt er omheen lopen en

het werk analyseren in relatie tot zijn omgeving.

Een sokkel is vaak bedoeld om wat meer afstand

tussen object en omgeving te bewerkstelligen.

In een tweedimensionaal werk kan hooguit sprake

zijn van ruimtesuggestie. Er zijn verschillende

manieren om in tweedimensionale kunstwerken

ruimtelijkheid te suggereren:

Kleurperspectief — wat dichtbij is heeft fellere,

zuiverder, kleuren dan wat ver weg is.

Lijnperspectief — een wiskundig onderbouwde

techniek om diepte te suggereren door lijnen die

naar een verdwijnpunt toelopen en voorwerpen

die naar de horizon toe verkleind worden.

Groot-klein — de voorwerpen of onderwerpen

op de voorgrond worden groter afgebeeld dan

voorwerpen die verder weg staan.

Overlapping— het ene voorwerp staat voor,

en overlapt, het andere voorwerp.

Eigenschaduw — verhoogt de plasticiteit

van objecten.

Afsnijding — de voorstelling lijkt door te lopen

buiten de rand van de afbeelding. Hierdoor

ontstaat de suggestie dat er meer ruimt is dan afgebeeld

A

B

C

Voorstelling

waar gaat het over/inhoud

/verhaal/thema/boodschap of concept

Betekenis

Wat is het idee, doel, inhoud, invloed

• Voor de kunstenaar
  
• Voor jou
  
• Voor het publiek toen
  
• Voor het publiek nu
  
• Cultureel
  
• Historisch
  
• Maatschappelijk
  
• Economisch 
  
• Religieus
  

Compositie — De ordening van alle vormgevings-

aspecten in een kunstwerk heet compositie. In

beperktere zin betekent het woord ook vlak-

verdeling. Er zijn verschillende termen om

deze vlakverdeling te benoemen. De driehoeks-

compositie en symmetrische compositie staan

voor evenwicht, de asymmetrische en diagonaal-

compositie zijn dynamisch. Bij een overall-

compositie is er geen specifiek punt in het beeld-

vlak waar alle aandacht naartoe trekt. In ruimere

zin is compositie de wijze waarop de kunstenaar

aandacht van de kijker stuurt. Niet alleen vlak-

verdeling, maar ook blikrichtingen, gebaren en

perspectief kunnen daaraan een bijdrage leveren.

Betekenis 'vervreemdend'

Je hebt gezocht op het woord: vervreemdend.

ver·vreem·den (vervreemdde, heeft, is vervreemd)

1. vreemd maken aan: hij heeft zijn vrienden van zich vervreemd
2. vreemd worden aan: van zijn vaderland vervreemden

Bij de vormgeving kijk je naar de ...

1. Materialen
2. Voorstelling
3. Beeldaspecten
4. Technieken

Een hart is een symbool voor de liefde.

-Noem een aspect van de voorstelling waardoor 'Hart' (RECHTS) niet meer helemaal voldoet aan zijn functie als liefdessymbool.

-Noem ook HET vormgevingsaspect waardoor dit komt.

1. Voorstelling: Het hart rechts is 3D Vormgeving: het hart is blauw en dat klopt niet
2. Voorstelling: Er zijn voorwerpen (kwasten) op het hart rechts aangebracht. Vormgeving: Het hart rechts is meer 3D dan het hart links.
3. Voorstelling: Het hart links is glad en het hart rechts niet. Vormgeving: Het hart behoort niet 3D te zijn.
4. Voorstelling: Er zijn voorwerpen (kwasten) op het hart rechts aangebracht. Vormgeving: Het hart rechts is niet rood en rood is de symboolkleur voor liefde.

lijn

Las meninas

Diego Velasquez

Op dit schilderij is veel te zien; toch heeft Velasquez ervoor gezorgd dat vooral het prinsesje Margarita opvalt.

 

VORMGEVING

VOORSTELLING

Zij kijkt de beschouwer aan.

Zij staat op de voorgrond

Zij is ten voeten uit geschilderd.

Zij staat op de verticale middenas van het schilderij/bijna in het midden

Ze wordt niet overlapt door andere figuren

Ze wordt omringd door hofdames/-personeel, of: de figuren hebben hun blik gericht

op het prinsesje, of: de houding van de figuren is gewend naar het prinsesje.

ze vormt een licht/donkercontrast

met de rest van het schilderij.

Las meninas

Diego Velasquez

Op dit schilderij is veel te zien; toch heeft Velasquez ervoor gezorgd dat vooral het prinsesje Margarita opvalt.

• Noem drie manieren waarop hij ervoor gezorgd heeft dat het prinsesje opvalt. 

Op dit schilderij is veel te zien; toch heeft Velasquez ervoor gezorgd dat vooral het
prinsesje Margarita opvalt.
• Noem drie manieren waarop hij ervoor gezorgd heeft dat het prinsesje opvalt.

De VOORSTELLING Deze twee afbeeldingen vertonen veel overeenkomsten. Geef hiervan drie voorbeelden.
BEGIN JE ZIN MET: "Op beide afbeeldingen....."

De VORMGEVING. Deze twee afbeeldingen vertonen veel overeenkomsten. Geef hiervan drie voorbeelden.
BEGIN JE ZIN METBEGIN MET HET BEELDASPECT
Beeldaspect: uitleg (kleur: beide afbeeldingen)

Vorm

Licht

Ordening

Ruimte

Kleur

Techniek

De voorstellingen lijken wel wat op elkaar. Maar duidelijk is dat Picasso het prinsesje van Velasquez niet zomaar heeft gekopieerd: hij heeft een heel eigen vormgeving gekozen. Leg aan de hand van drie aspecten van de vormgeving uit dat Picasso heel anders heeft gewerkt dan Velasquez.

"Gestroomlijnd vormgegeven".

Leg in je eigen woorden uit wat dit betekent.