Project Klimaatspiegel GW 2020

• Mediawijsheid
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 2

Project Klimaatspiegel 

Klas 2

Activiteitenweek Geessinkweg oktober 2020

Doel van dit project

• Je leert wat klimaatverandering is
• Waar kom je dit tegen
• Voorbeelden noemen en oplossingen bedenken
• (be) Argumenteren
  
• Wat kun je er zelf aan doen
• Hoe denkt de groep erover 
• Hoe kun je je de omgeving helpen
• Maken van een affiche voor school waarin we ons bewust worden van
• Samenwerken
  

Les 1

Het begin...…..

Tips ...

• Waaraan denk je bij het woord klimaatverandering? 
• Wat is klimaatverandering? 
• Wat is een broeikaseffect? 
• Wat zijn de oorzaken van klimaatverandering? 
• Wat zijn de oorzaken van een broeikaseffect? 
• Wie of wat draagt de gevolgen van klimaatverandering? 
• Gevolgen voor de natuur? Gevolgen voor de mens? 
• Wat kunnen we doen om de klimaatverandering te beperken? 
• Wat zou je of doe je nu al om het motto ‘Een beter milieu begint bij jezelf’ te realiseren? 

Deze slide kun je aangrijpen om met de leerlingen, ook naar aanleiding van de startvideo  het te hebben over hun eigen (voor) kennis mbt klimaat(veranderingen)

Klimaatverandering

Dit woordweb kun je digitaal gebruiken door de leerlingen deel te laten nemen aan de les met hun telefoon of op het digibord zetten en klassikaal woorden te noemen. Schrijf ze dan wel op een whiteboard zodat deze woorden later wellicht nog gebruikt kunnen worden.

Opdracht in groepjes

Laat met een proef zien hoe je duideiljk kunt maken hoe onze waterspiegel stijgt!

(Deze proef moet je beschrijven, tekenen, verwoorden ed)

gebruik telefoon toegestaan na overleg docent!

Pitch je idee!!!

Pitch: leg in 60 sec je idee uit!

Deel papier (A4) uit in de groepjes en laat ze een oplossing bedenken

Telefoon is toegestaan ALLEEN voor dit doel GEEN Social Media ed!!! Let hier op!!

Opdracht

Je Krijgt nu een aantal plaatjes en stukjes tekst. De bedoeling is dat je deze binnen je groep bespreekt wat je ziet, wat de OORZAAK is van wat je ziet en wat DIT betekent voor onze klimaatverandering.

 Maak binnen je groep een voorzitter, secretaris en mede-leden. Samenwerken, overleg en luisteren is een vereiste!

Voor de docent:

werkblad 'De mens'

vragen om te helpen:

Wat vind je van de lage kostprijs van de vliegreizen? 

Voor jou als docent kun je tijdens het rondlopen enkele stimulerende vragen stellen om de leerlingen op weg te helpen dnek hierbij aan:

• Wie eet er vegetarisch? 
• Hoe zouden we van onze olieverslaving kunnen afraken? 
• Hoelang gaan jullie gsm’s mee? 
• Wat doen jullie met elektronisch afval en weten jullie wat hiermee nadien gebeurt? 
• Kunnen wij iets doen aan de uitstoot door het transport? 

Wie Wat Waar??

In de vorige opdracht ben je bezig geweest naar oorzaken en gevolgen...NU......

waar denk je dat de plaatjes thuishoren op de wereldkaart (volgende slide)?

Leg je keuze wel uit!

Welke sectoren spelen een rol in het broeikaseffect? 

Je hebt net een video gezien over broeikaseffect maar niet allen wij als persoon zorgen voor opwarming. Welke sectoren doen dit ook? 

Hier enkele sectoren en nu in je groep bedenken welke sectoren de bovenstaande vraag kunnen beantwoorden. Hierna laat ik je een diagram zien en zet de sectoren erbij ( je hebt zelf ook een werkblad!)

Sectoren in Nederland

Sectoren van de arbeidsmarkt: 

• Gezondheidszorg en welzijn 
• Handel en dienstverlening 
• ICT 
• Justitie, veiligheid en openbaar bestuur 
• Landbouw, natuur en visserij 
• Media en communicatie 
• Onderwijs, cultuur en wetenschap 
• Techniek, productie en bouw 
• Toerisme, recreatie en horeca 
• Transport en logistiek

Naar aanleiding van de video over broeikaseffect kun je het met de klas hebben over welke sectoren in Nederland zorgen voor uitstoot. Je laat de leerlingen eerst vertellen wat ze denken te weten. Wat is een sector? Wie kent er een? Hierna laat je de lijst met sectoren in Nederland zien. Lln mogen aantekeningen maken en (op) zoeken welke sectoren in Nederland verantwoordelijk zijn voor het broeikaseffect. Dit hebben ze bij de volgende slide nodig.

Welke sector scoort het hoogst?

Laat deze diagram zien nav de vorige slide over sectoren.

Wie denken jullie vertegenwoordigen de balken in de diagram.

Waarom denk je dit? Leg uit?

In de volgende slide staan de 'oplossingen'

Antwoord

Op Europees niveau is het energieverbruik als volgt over de sectoren verdeeld: 

Transport 31%, Industrieën 28%, Huisvesting 26%, Landbouw, diensten en andere sectoren 15%.  Bespreek met de leerlingen waarom elke sector verantwoordelijk zou kunnen zijn voor zoveel CO2-  uitstoot. 

Enkele vragen die je nog zou kunnen stellen zijn:

• Wat is de oorzaak van zoveel CO2-uitstoot? De toename van de C02-uitstoot is een rechtstreeks gevolg van onze levensstijl. Vooral door de  verbranding van aardolie en aardgas stoten we veel CO2 uit. 
• Als de industrie en transport voor een groot deel verantwoordelijk zijn voor het versterkte broeikas-  effect, wil dat dan zeggen dat wij daar niets aan kunnen doen? Nee, wij kunnen bijvoorbeeld lokale en minder verpakte producten kiezen om transport- en onno-  dige verpakkingskosten te vermijden. 
• Hoe komt het dat het aandeel van landbouw veel lager ligt? De landbouw is een minder belangrijke sector in Europa. De energie wordt voornamelijk gebruikt  voor de productie van chemische producten zoals meststoffen of pesticiden. 
• Zou het mogelijk zijn om het aandeel van de transportsector te verkleinen? Ja, auto’s verkiezen met een lager energieverbruik, de fiets of het openbaar vervoer nemen voor  kleine verplaatsingen, reizen per vliegtuig zoveel mogelijk vermijden… Daarnaast moet men op  zoek gaan naar andere energiebronnen dan aardolie om onze auto’s, bussen, vliegtuigen enz. vol te  tanken. 
• Hoe komt het dat de sector van de huisvesting de derde meest energieverslindende sector is in  Europa? Het grootste deel van deze energie wordt gebruikt voor verwarming. Door gebouwen beter te isoleren  kan men verwarmingsverlies tegengaan. 
• 
  

CO2 uitstoot internationaal

Wat een rare wereldkaart. Dit is een Cartogram. Vertekent beeld van de wereld met als doel een specifiek onderwerp onder de aandacht te brengen. In dit geval CO2 uitstoot.

Bij de volgende slide kunnen de leerlingen vragen beantwoorden.

Leg mij deze wereldkaart eens uit

• Deze kaart heet een cartogram Vragen om de leerlingen op weg te helpen:
• Wat valt jullie op aan deze kaart? Is dit een gewone kaart? 
• Herkennen jullie de verschillende continenten en landen? 
• Wat bepaalt normaal de grootte van de landen op een kaart? Wat bepaalt hier de grootte? 
• Wat denken jullie dat men met deze kaart wil weergeven? Tip: wat is de titel? (leesvaardigheid)

Vragen bij de kaart

1. Welke landen of werelddelen hebben de grootste CO2-uitstoot?  
   
2. Waarom scoort China zo hoog?  
   
3. Hoe komt het dat Centraal-Afrika zo klein wordt voorgesteld?  
   
4. Waarom wordt Saoedi-Arabië ook groter voorgesteld?  
   
5. Waar ligt Nederland op de kaart en hoe zit het met onze CO2-uistoot?  

  

• Antwoorden:
• Welke landen of werelddelen hebben de grootste CO2-uitstoot?  
• Noord-Amerika, China en West-Europa.  
• Waarom scoort China zo hoog?  
• China heeft veel industrie: “Made in China”, veel mensen en veel export.  
• Hoe komt het dat Centraal-Afrika zo klein wordt voorgesteld?  
• Centraal-Afrika is gemiddeld armer en heeft minder energie-uitstoot en industrie.  
• Waarom wordt Saoedi-Arabië ook groter voorgesteld?  
• Ze exporteren veel olie en hebben veel olieraffinaderijen.  
• Waar ligt Nederland op de kaart en hoe zit het met onze CO2-uistoot?  
• Nederland heeft veel industrie, veel export en het is gemiddeld een vrij rijk land, dus hebben we meer  energie-uitstoot en CO2-uitstoot.  
• 
  

en nu verder

Gevolgen van klimaatsveranderingen

Let op!  Dit is in het Engels dus goed opletten, wie durft straks een samenvatting te geven???

nu jullie..

Waar je woont in de wereld bepaalt voor een stuk hoe sterk je de gevolgen van de klimaatverandering  ondervindt. De kaarten maken ons duidelijk dat er grote verschillen zijn tussen landen en streken.  En dat de gevolgen van de klimaatverandering vandaag vooral te voelen zijn in het Zuiden (wie kan het Zuiden uitleggen?). 

aan de slag......

Met het Zuiden wordt bedoeld landen onder de evenaar.

"Waar in de wereld?"

Je krijgt per groepje een aantal foto's met bijbehorende tekst, per leerling 1 foto. Probeer voor jezelf  uit te leggen welke gevolgen dit heeft en leg dit uit aan je groep. Je mag natuurlijk altijd overleggen en vragen als je het niet weet. Als de docent het aangeeft plak je jouw foto op de wereldkaart.. 

Materiaal:

Foto's met tekst 26x werkblad 4 'waar in de wereld'

Voor de docent na de opdracht om verder door te vragen:

• Waar in de wereld spelen zich de meeste gevolgen van de klimaatverandering af? 
• Als er minder regen valt, welke gevolgen brengt dit met zich mee? En bij meer droogte? 
• Waarom wordt het Zuiden veel sterker getroffen door gevolgen van de klimaatverandering dan het Noorden? 
• Hebben jullie nog over andere gevolgen gehoord die niet op de kaart staan? 

Missing Link?

Missing Link

Je gaat in je groep de Missing Link maken.

Je krijgt van de docent een setje kaartjes en moet een rij maken van 8 op een volgende gevolgen. Jouw Missing Link kan ook in een andere groep liggen. MAAR je mag niet zomaar een kaart bij een andere groep weghalen. DIT mag pas nadat je gevraagd hebt  je kunt ook uitruilen. Er zit geen wedstrijdelement in!! Wanneer je de titel en zin (link) hebt leg je bespreek je hem in je groep en daarna aan de klas.

Voor de docent:

werkblad 6 Missing link

Er zijn 8 linkzinnen met de volgende titels:

(let op! per linkzin zijn er 8 stukje nodig!) Dit kan een gepuzzel worden maar laat de leerlingen het doen. NIet gelijk de antwoorden geven. Soms komen er hele creatieve oplossingen en de leerlingen moeten uitleg geven over de linkzinnen. Antwoorden in werkbladen!

1. Groene bonen in de winter en dode pinguïns. 
2. Een vakantie naar Thailand en straatkinderen in Bangladesh. 
3. Milieuvriendelijke brandstof en 100 miljoen Indonesiërs dreigen hun job te verliezen. 
4. Het licht aanlaten en overstromingen in Bangladesh. 
5. Elk jaar een nieuwe gsm kopen en het uitsterven van de gorilla. 
6. Elk jaar een nieuwe jeans kopen en het Aralmeer droogt uit. 
7. Elke dag vlees eten en meer kinderen die sterven aan malaria. 
8. Garnalen eten en 235.000 doden in Indonesië

Deze video is ter illustratie en voor de oplettende leerling om te zien hoe de wereldbevolking is gehuisvest. Dit als opwarmer voor de volgende opdracht.

De Wereld op stoelen

• De continenten worden opgehangen aan de muren (help de docent even).
• Elke leerling staat voor een x-aantal miljoen mensen op deze wereld. 
• Ga je nu verdelen over de continenten. (Heb je opgelet in de vorige video? Hoeveel mensen wonen waar?)
• Probeer samen erachter te komen hoeveel mensen waar wonen? Werk samen overleg en kijken of het lukt???? 

Voor de docent:

 Het blad met de continenten gebruiken. Knip uit en plak de continenten divers door het lokaal. Tevens 'controleblad' voor docent aanwezig.

Vragen die je kunt stellen:

• In welk continent woont het grootste aantal mensen? 
• In welk het kleinste aantal? 
• Meer dan de helft van de wereldbevolking woont in Azië. 
• Welke Aziatische landen met een grote bevolking ken je?  China: 1,3 miljard – India: 1 miljard 
• Vaak vergist men zich bij Noord-Amerika en schat men het bevolkingsaantal te hoog. 
• Wat kan de reden daarvan zijn? De aanwezigheid en macht van de V.S. in de wereld en in de media, grote en drukke steden. 

klimaatverandering de ongelijkheid in de wereld 

Er zijn 5 continenten.

• De klas wordt verdeeld in deze 5 continenten 
• Je zit op je eigen stoel in je continent
• Per continent haal je een kaart bij de docent en leest deze voor. De gevolgen voer je uit. Respecteer de nummering en de namen van de continenten
• Uiteindelijk valt jullie wellicht iets op?
• Praat hierover en de docent heeft nog enkele vragen...
  

Voor de docent:

1. Hoe komt het dat Noord-Amerika en Europa het minst last hebben van de klimaatverandering? Rijke landen hebben middelen om zich aan te passen aan de gevolgen van klimaatverandering, de  ontwikkelingslanden hebben minder middelen en zijn dus kwetsbaarder. 
2. Wie draagt er volgens jou de grootste verantwoordelijkheid voor de klimaatverandering? Wie onder-  vindt de grootste gevolgen? De rijke industrielanden zijn voor een groot stuk verantwoordelijk, maar het Zuiden kampt met de  grootste gevolgen. 
3. Mensen in Afrika, Latijns-Amerika of Azië kunnen niet allemaal op de stoelen staan. Als je deze  ongelijke verdeling bekijkt wat denk je dan dat er zal gebeuren? Mensen vluchten, er ontstaan conflicten en oorlogen. 
   

RARA, WAT ZIT IN ONZE KOELKAST? 

Zoek samen met je groep uit waar de producten vandaan komen die wij in onze koelkast kunnen hebben

Maak het werkblad dat de docent uitdeelt

Voor de docent:

Werkblad met puzzel nodigwerkblad 9

• Ken je nog andere landen waar koffie, mango, katoen… vandaan komen? 
• Ken je nog producten uit het Zuiden waarvan wij afhankelijk zijn? 
• Wordt de herkomst altijd vermeld op de verpakking? En in de winkels? 
• Is het dus altijd mogelijk om als consument te weten waar je producten vandaan komen? 
• Weet je met welk vervoermiddel ze hier zijn terechtgekomen? (per boot, per vliegtuig, per trein…?) 
• Kan je dat aflezen op het product? 
• Ken je de CO2-uitstoot die werd veroorzaakt om het product tot bij ons te krijgen? 

KLIMAATRAMPEN, WAT IS ME DAT? 

Je begrijp dat de opwarming van de aarde zorgt voor meer klimaatrampen.. Daarnaast beseffen wij dat vooral dat bepaalde landen getroffen worden door klimaatrampen die  bij ons zelden of nooit de media halen. 

Ken jij voorbeelden?

 

Aan de slag

Maak het werkblad en praat er met elkaar over als je het niet weet of er misschien anders over denkt.

BEDENK!!! overschrijven is makkelijk nadenken en beargumenteren is VEEL lastiger....

Voor de docent:

Werkblad 10 klimaatrampen

Toelichting: 

Een klimaatramp is een natuurramp die te wijten is aan extreme klimaatomstandig-  heden. Het gaat in de eerste plaats om stormen (orkanen, tyfoons, cyclonen), over  stromingen, droogtes, hittegolven en koudegolven. Wetenschappers zijn het er over  eens dat het aantal klimaatrampen toeneemt door de opwarming van de aarde. 

Tot slot.....

SLEUTEL TOT VERANDERING: 

OPLOSSINGEN 

DE OPLOSSINGENROOS 

Je hebt nu al heel wat gelezen, gedaan, gehoord en gepraat over het veranderende klimaat, over de impact van mogelijke maatregelen die je als individu zou kunnen nemen in de  strijd tegen de klimaatverandering en je kunt een aantal voorbeelden geven.......

Voor de docent:

Laat de leerlingen in een kring zitten en leg de oplossingen-  kaartjes in het midden. Op deze kaartjes staan allerlei maatregelen die je als individu kan nemen om  de klimaatverandering te helpen tegen gaan. Om beurt mag elke leerling een kaartje nemen en op de  oplossingenroos plaatsen (met magneetjes of plakband). Hierdoor kunnen ze aangeven of het gemak-  kelijk of moeilijk is om een bepaalde oplossing in hun eigen leven toe te passen. En of ze denken dat  het veel of weinig invloed zou hebben als iedereen op grote schaal aan deze oplossing meewerken. 

Er is geen juist of foute plaats op de roos. Het is aan de leerling om zelf te beslissen waar hij/zij de  oplossing wil plaatsen. Nadien mogen de andere leerlingen reageren. Dit kan wat discussie losweken

Opdracht

• Je krijgt per groep één oplossingsroos.
• Ook krijg je kaarten met hierop maatregelen die je zou kunnen nemen om klimaatverandering tegen te gaan
• leg de kaarten neer tussen makkelijk/moeilijk en weinig of veel impact.
• Je kiest voor jezelf!
• Er is geen goed of fout-> JOUW mening (wel kunnen uitleggen)

Klaar? Leg het uit aan de klas (docent geeft teken)

Voor de docent:

werkblad 13 'de oplossingenroos'

1. Welke oplossingen lijken jullie gemakkelijk of moeilijk? Hoe komt dit?  Moet je hiervoor opofferingen doen/afstand doen van bepaalde zaken? 
2. Welke maatregelen nemen jullie al? Vragen deze veel inspanning? 
3. Welke acties deden jullie nog niet maar zouden jullie nu wel doen? Waarom? 
4. Welke maatregelen hebben volgens jullie een grote invloed /een kleine invloed? Vragen deze veel inspanning? 
5. Vind je van jezelf dat je al genoeg doet om de klimaatverandering tegen te gaan? 
6. Zou je meer kunnen doen? Zouden jullie een extra inspanning kunnen doen als jullie weten dat jullie klasgenoten deze ook doen? 
7. Voor welke actie zouden jullie met de klas/school extra inspanningen willen doen? 
8. Alle oplossingen die aan bod kwamen, zijn individuele oplossingen. Wie moet allemaal nog zijn steentje bijdragen? En wat zal het meeste effect hebben? 

IK DOE, IK DOE WAT JIJ NIET DOET 

Bespreken van krantenartikels en campagnes. 

maar eerst even dit....

Hoe sta jij er tegenover?

(Stellingen..)

Voor de docent:

Onderstaande stellingen komen in de volgende slides terug en je kunt klassikaal leerlingen laten reageren. Houd de regels vast die gelden bij dit soort praatjes: Vinger-luisteren-respect-1 persoon per keer.

Stelling 1: Ik lig wakker van de klimaatverandering. 

Stelling 2: We zouden beter iets doen aan de armoede in de wereld,  dan ons bezig te houden met de klimaatverandering. 

Stelling 3: De klimaatverandering is de schuld van de mens. 

Stelling 4: De maximumsnelheid van 90km/u zou moeten ingevoerd worden op de snelweg. 

Stelling 5: Ik kan eigenlijk niets zelf doen om de klimaatverandering tegen te gaan. 

Stelling 6: Het heeft geen zin dat wij hier iets doen als de grote spelers (China, VS…) toch niets doen. 

Stelling 7: Als niemand vlees eet, is het probleem opgelost. 

Stelling 8: Het heeft geen nut om thuis of op school energie te besparen.  Alleen de overheid kan echt iets doen aan klimaatverandering. 

Stelling 1: Ik lig wakker van de klimaatverandering.

Stelling 2: We zouden beter iets doen aan de armoede in de wereld, dan ons bezig te houden met de klimaatverandering.

Stelling 3: De klimaatverandering is de schuld van de mens.

Stelling 4: De maximumsnelheid van 90km/u zou moeten ingevoerd worden op de snelweg.

Stelling 5: Ik kan eigenlijk niets zelf doen om de klimaatverandering tegen te gaan.

Stelling 6: Het heeft geen zin dat wij hier iets doen als de grote spelers (China, VS…) toch niets doen.

Stelling 7: Als niemand vlees eet, is het probleem opgelost.

Stelling 8: Het heeft geen nut om thuis of op school energie te besparen. Alleen de overheid kan echt iets doen aan klimaatverandering.

Opdracht

1.  Elk groepje krijgt een kopie van het krantje en krijgt  een drietal artikels en een campagnebeeld uit het krantje toegewezen om te bespreken. 
2.  Per groep beslis je uit de artikels die julie gelezen hebben, welke actie jullie het meeste zinvol lijken  (wat zal het meeste effect hebben). En welke actie jullile het minst zinvol vinden (want heeft weinig effect  of is volgens  jullie niet uitvoerbaar). 
3. Je houdt nadien een klassikale nabespreking waarbij elke groep zijn drie artikels en campagnebeeld kort voorstelt en aan je medeleerlingen uitlegt welke acties jullie uitgekozen hebben als meest/minst zinvol  en motiveert waarom.

Voor de doent:

Werkblad 14 krantenartikelen

Eindopdracht...

Maak met je groep een MUURAFFICHE over/tegen klimaatverandering.

• Gebruik hiervoor een A3 (docent)
• Gebruik je opgedane kennis van dit project
• Teken, schrijf, knip, plak, kleur 
• Worden opgehangen ter inspiratie voor de andere klassen
  
• be creative!!!

Presentatie= Pitch 60 sec muuraffiche met je groep

ideeën****

zeespiegelstijging bekijken (per land)

verschuiving natuurkalender (planten en dieren)

droge/natte gebieden 

uitrekenopdrachten?

keuzes in opdrachten!