HV1B spelling les 5

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Hoe voel je je vandaag?

😒🙁😐🙂😃

Planning 

- Nieuwsquiz

- Herhaling 'komma'

- Uitleg 'dubbele punt'

- Uitleg 'aanhalingstekens'

- Oefenen!

Doel: 

1. Komma's correct gebruiken

2. Dubbele punt en aanhalingstekens gebruiken bij citaten

Week 7

De rechter besliste dinsdag dat de avondklok moet verdwijnen. Door wie was de rechtszaak aangespannen?

1. Forum voor Democratie
2. Actiegroep Viruswaarheid
3. Diederik Gommers
4. De burgemeesters van Amsterdam, Rotterdam en Den Haag

De echtgenote van de Noord-Koreaanse leider Kim Jong-un is weer in het openbaar gezien. Hoe lang was dat geleden?

1. een half jaar
2. een jaar
3. twee jaar
4. het was voor het eerst

In Nederland zijn avocado's populairder dan ooit. Hoeveel eet een Nederlander er gemiddeld per jaar?

1. 6
2. 12
3. 26
4. 42

In Spanje hebben agenten een universiteit bestormd om een rapper te arresteren. Wat had hij gedaan?

1. Hij had een winkel betreden zonder mondkapje.
2. Hij had de Spaanse koning beledigd.
3. Hij had in een rap opgroepen tot geweld.
4. Hij had een studente ontvoerd.

De Britse prins Harry en zijn vrouw Megan verwachten weer een kind. Hoe heet de zoon die ze al hebben?

1. William
2. Andrew
3. Edward
4. Archie

Laatste vraag: De Amerikaanse ruimtevaartorganisatie was onderweg naar een andere planeet. Welke?

1. de maan
2. Mars
3. Jupiter
4. Venus

Wanneer gebruik je een komma?

Komma

Je gebruikt een komma om een zin beter leesbaar te maken. Je zet een komma:

- Tussen twee persoonsvormen:

Als jij de wortels snijdt, schil ik de appels.

- Tussen de delen van een opsomming (maar niet voor en):

 Lars bestelde twee kroketten, een frikadel en een patatje. 

- Tussen een naam of een uitroep en de rest van de zin:
Hé, kun je even op me wachten, Rama?

- Voor maar, doordat, nadat, omdat, terwijl, voordat, want, zodat, zodra:

Teun is dol op sporten, maar zijn zusje heeft er een hekel aan. 

De komma maakt het verschil. Hiernaast staan algemene regels voor kommagebruik. Sleep de juiste zinnen naar de juiste regel.

tussen delen van een opsomming

voor een voegwoord

voor een voegwoord

tussen twee persoonsvormen

voor een voegwoord

De persconferentie van de premier trekt veel kijkers, omdat hij nieuwe maatregelen aankondigt.

Denk je dat we na 1 juni weer naar school mogen, maar dan wel in kleinere groepen?

Je moet minimaal anderhalve meter afstand tot elkaar houden, zoveel mogelijk in huis blijven en sociaal contact vermijden.

Wat op dit moment in de wereld gebeurt, is misschien een waarschuwing dat er iets moet veranderen.

Mensen vierden massaal carnaval met elkaar, terwijl bekend was dat het coronavirus heerste in de wereld.

Neem de tekst over in je schrift. Plaats komma's, punten, vraagtekens, uitroeptekens, apostroffen en hoofdletters. 

ALWEER TE LAAT

HIJGEND WERP IK EEN BLIK OP MIJN HORLOGE HUH NU AL HALF 9 IK GA OVER MIJN STUUR HANGEN EN TRAP ZO HARD ALS IK KAN MET KNALRODE WANGEN EN EEN VERWILDERDE HAARDOS SCHEUR IK NÉT HET SCHOOLPLEIN OP ALS DE BEL GAAT SHIT WEER TE LAAT WIE MIJ EEN BEETJE KENT WEET DAT OP TIJD ZIJN NIET HELEMAAL MIJN DING IS STERKER NOG IK BEN EEN REGELRECHTE RAMP OP HET GEBIED VAN DEADLINES AFSPRAKEN EN TIJDSCHEMAS OP DE BASISSCHOOL GING IK ALTIJD PAS VAN HUIS WEG WANNEER IK DE BEL IN DE VERTE AL HOORDE GAAN

Correctiemodel

Alweer te laat

Hijgend werp ik een blik op mijn horloge. Huh, nu al half 9? Ik ga over mijn stuur hangen en trap zo hard als ik kan. Met knalrode wangen en een verwilderde haardos (,) scheur ik nét het schoolplein op als de bel gaat. Shit, weer te laat! 

Wie mij een beetje kent, weet dat op tijd zijn niet helemaal mijn ding is. Sterker nog, ik ben een regelrechte ramp op het gebied van deadlines, afspraken en tijdschema's. Op de basisschool ging ik altijd pas van huis weg wanneer ik de bel al in de verte hoorde gaan

Typ een dubbele punt

Dubbele punt

Je schrijft een dubbele punt als je iets aankondigt, bijvoorbeeld:

- een opsomming: Julie is dol zoetigheid: snoep, ijs en gebak.

- een toelichting: Ik eet elke dag groenten: dat is gezond. 

- een citaat: Lucas zei: 'Ik zal de barbecue aansteken.'

Even testen:
Je schrijft een dubbele punt als je iets...

Directe en indirecte rede

Directe en indirecte rede

Er zijn in taal twee manieren om een uitspraak van iemand anders weer te geven.

De eerste manier is de zogenaamde directe rede, die met aanhalingstekens werkt. 

De tweede manier is de indirecte rede: in het Nederlands werkt deze met het voegwoord dat.

Voorbeelden

Directe rede (bij een citaat)

- Merijn zei: "Gym is mijn lievelingsvak."

- "Gym is mijn lievelingsvak", zei Merijn.

Indirecte rede
- Merijn zei dat gym zijn lievelingsvak is.

Joep zei dat hij moe was

1. directe rede
2. indirecte rede

De leraar vertelde: "Volgende week hebben wij een proefwerk."

1. directe rede
2. indirecte rede

Dave zei: "Ik ben verliefd!"

1. directe rede
2. indirecte rede

"Ik moet eerst mijn schaatsen laten slijpen", zei mijn moeder.

1. directe rede
2. indirecte rede

"Hij is bang", zegt hij.

1. directe rede
2. indirecte rede

Jan vertelde gisteren dat hij naar de tandarts moest.

1. Directe rede
2. Indirecte rede

"Ik heb de hele dag ziek in bed gelegen", zei Jelle.

1. directe rede
2. indirecte rede

In de ... herhaal je letterlijk wat iemand heeft gezegd.

Aanhalingstekens

Je gebruikt aanhalingstekens als je de directe rede gebruikt. Je geeft dan iemands woorden letterlijk weer (citeren). Om het citaat zelf zet je aanhalingstekens.

Als je eindigt met het citaat, kondig je dit aan met een dubbele punt.
Lars zei gisteren: "Ik ben zo blij met mijn nieuwe bureaulamp."

Als je begint met het citaat, gebruik je geen dubbele punt.  

"Ik ben zo blij met mijn nieuwe bureaulamp", zei Lars gisteren. 

Regel: Als de zin eindigt met een citaat, komt de punt ...

1. binnen de aanhalingstekens
2. buiten de aanhalingstekens

Alle leestekens (dubbele punt, aanhalingstekens en punt) staan goed in deze zin:

Milan vertelt thuis: ''dat hij weer een lolly heeft gewonnen.''

1. waar
2. niet waar fout = dubbele punt
3. niet waar fout = aanhalingstekens
4. niet waar fout = dubbele punt + aanhalingstekens

Welke leestekens missen in de onderstaande zin?

Ik kijk het hele jaar al uit naar dat festival
zegt mijn oudere zus ieder jaar opnieuw.

1. Een komma na 'festival' en aanhalingstekens voor 'Ik'
2. Een komma na 'festival', aanhalingstekens na die komma en aanhalingstekens voor 'Ik'
3. Een uitroepteken na 'festival' en aanhalingstekens voor 'Ik'
4. Een uitroepteken na 'festival', aanhalingstekens na dat uitroepteken en aanhalingstekens voor 'Ik'

Leg de directe en indirecte rede in eigen woorden uit. Maak gebruik van de volgende woorden:
'citaat, aanhalingstekens, dubbele punt, dat'

Hoeveel heb je geleerd deze les?

0100

Aan de slag!

Maak opdracht 2 (blz. 185)