2.5 Erosie en sedimentatie

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

2.5 erosie en sedimentatie

Leerdoelen 2.5

• Je kunt uitleggen hoe erosie het aardoppervlak verandert.
• Je kunt uitleggen hoe sedimentatie van verweringsmateriaal plaatsvindt door gletsjers en de wind.
• Je kunt uitleggen hoe rivieren en de wind sedimenten kunnen sorteren.

Sedimentatie

Verweringsmateriaal valt door zwaartekracht naar beneden

Materiaal dat door een gletsjer, een rivier, de zee of de wind ergens wordt achtergelaten: afzettingen of sedimenten. 

Het proces van afzetting: sedimentatie

Tijdens het verplaatsen botsen en schuren stenen steeds met elkaar en hun omgeving en veranderen in zand, grind of klei.

Er zijn 4 type sedimenten

rivieren: fluviatiele sedimentatie

wind: eolische sedimentatie

zee: mariene sedimentatie

gletsjers: glaciale sedimentatie

Erosie

Door het geschuur slijt ook het aardoppervlak: erosie

Erosie ontstaat door wind, water of ijs.

Regel erosie/sedimentatie

De snelheid van het water zorgt voor erosie of sedimentatie

Hoog verhang: Erosie

Laag verhang: Sedimentatie

De rivier is eigenlijk een grote sorteermachine.

Kusterosie

Kusterosie: Zand spoelt weg en kliffen brokkelen af onder invloed van de golven en zwaartekracht

Erosie door wind

Erosie door rivieren

Erosie door ijs

Gletsjers

Gletsjers kunnen honderden meters groot zijn en nemen onderweg verweringsmateriaal mee.

IJs smelt > smeltwater neemt grind, zand en fijner materiaal mee.

Glaciale sedimenten: sedimenten die achterblijven, zoals zwerfkeien.

Gletsjers

Een gletsjer gaat als een soort bulldozer door het landschap en neemt allemaal verweringsmateriaal mee.

Dit blijft liggen aan de zijkanten en uiteinde: morene.

Stuwwallen: met het gewicht en kracht stuwde de                                         gletsjer bodem tientallen tot soms meer dan                                             dan honderd meter omhoog.

Rivieren

Afzettingsmateriaal van rivieren: fluviatiele afzettingen

Bovenloop: Grote stenen en keien

Middenloop: Grind en zand

Benedenloop: Zand en klei

Wind

Afzettingsmateriaal die door de wind zijn afgezet: eolische afzettingen.

De wind neemt alleen het lichtste verweringsmateriaal mee: zand en kleinere deeltjes zoals löss. 

Lössdeeltjes zijn veel kleiner dan zand, maar wel groter dan klei. 

benedenloop

laagvlakte

middenloop

bovenloop

weinig erosie

veel erosie

veel sedimentatie

weinig sedimentatie

Welke transporteur van Erosie zie je hier?

1. wind
2. rivieren
3. ijs
4. zeeën

Welke transporteur van Erosie zie je hier?

1. wind
2. rivieren
3. ijs
4. zeeën

Welke transporteur van Erosie zie je hier?

1. wind
2. rivieren
3. ijs
4. zeeën

Waarom zijn de korrels in rivierafzettingen vaak groter dan die in woestijnzand? Wat vertelt dit over de kracht van het water of de wind?

Sedimentatie is ...

1. Het samenpersen van zand en klei tot gesteente.
2. Het verbrokkelen van gesteente.
3. Het uitschuren van gesteente.
4. Het achterblijven van grind, zand en klei.

Bij erosie...

1. Valt gesteente uit elkaar in kleine brokjes.
2. Wordt verweringsmateriaal door een schurende werking meegenomen door wind water of ijs.
3. Lost gesteente op in water of zuren.
4. Wordt gesteente achtergelaten en hoopt het op.

Meanderen

Meanders

Erosie

Erosie

Erosie

Sedimentatie

Sedimentatie

Sedimentatie