Les 16 14 december 2024

• Nederlands
• Secondary Education

Les 15 7 december 2024

L15 Wat doen we vandaag? 

1. Hoe ging het met huiswerk maken?

2. Herhalen Cursus 3 Fictie, §1 en §2  (blz. 64).

3. Herhalen Cursus 7 spelling Hoofdletters. 

4. Cursus Cursus 7 spelling §4 verkleinwoorden (blz. 251).

6. Huiswerk voor volgende keer.  

Hoe ging het met huiswerk maken?

😒🙁😐🙂😃

Waar denk je aan bij het woord fictie?

Fictie en non-fictie

Fictie zijn verhalen die de schrijver heeft verzonnen. 

Het doel van fictie is vaak amuseren. Daardoor kun je bijvoorbeeld even helemaal wegdromen bij een verhaal, aan het denken worden gezet of je voorstellen hoe het is om iemand anders te zijn.

Bijvoorbeeld sprookjes of science fiction.

non-fictie

Verhalen kunnen ook echt gebeurd zijn. Dat noem je non-fictie.

Het doel van non-fictie is vaak informeren. 

Bijvoorbeeld nieuwsbericht, reisverslag, 

Een biografie (levensbeschrijving) of autobiografie is ook non-fictie maar wordt soms aangevuld met fictieve elementen. 

Fictie die 'net echt' is, noemen we realistisch.

Fictie die niet echt waar kan zijn, noemen we niet-realistisch. Sprookjes en fantasie-verhalen zijn voorbeelden van niet-realistische fictie.

Realistisch en niet-realistisch

Realistisch

Een schrijver verzint mensen en gebeurtenissen die erg lijken op de werkelijkheid, die echt zouden kunnen gebeuren.

Niet-realistisch

Een schrijver verzint een verhaal met mensen en gebeurtenissen, die in werkelijkheid niet kunnen gebeuren. 

voorbeelden van non-fictie zijn:

1. schoolboeken / krantenartikelen
2. De musical 'Cats'
3. sprookjes / stripverhalen
4. boeken van Carry Slee

Vormen van fictie zijn:

1. Strips, gedichten, korte verhalen, series, films, musicals
2. Kookboeken, reisgidsen, informatiefolders
3. Krant, tijdschriften, poster

Is de film Hunger games fictie of non-fictie?

1. Fictie
2. Non-fictie

Is een verhaal waarin dieren kunnen praten, realistisch of niet-realistisch?

1. Realistisch
2. Niet-realistisch

De hoofdpersoon is het belangrijkste personage in het verhaal.

In het verhaal zijn ook personages met kleine rollen, die noem je bijfiguren.

Als jij je goed in het personage kan verplaatsen, dan kun jij je inleven in dat personage.

Meeleven wil zeggen dat je wilt dat het goed gaat met een personage

Personages

Perspectief

Van een hoofdpersoon weet je wat hij denkt en voelt. Je zegt dan dat het perspectief bij de hoofdpersoon ligt. 

Je kunt dan als het ware in zijn/haar hoofd kijken.

Verschillende 

perspectieven:

• ik-perspectief (ik-vorm)
• hij/zij/hen perspectief (hij/zij/hen-vorm)
• wisselend perspectief (verschillende perspectieven wisselen elkaar af)

Nog even over hoofdletters

Hoofdletter

- Altijd aan het begin van een zin. 

- Bij namen:  Lin d’Hondt, Noordzee, Sahara, de Kilimanjaro, Tesco, Jupiter, Mars.  

Let op: Uitzondering! aarde,  maan, zon (maar alleen in niet-wetenschappelijk taalgebruik)

Hoofdletter

- Géén hoofdletter bij dagen (maandag) en maanden (januari), in het Engels wel (Monday, January).

- Ook geen hoofdletter bij seizoenen (winter, zomer) en windstreken (noord, zuid), net als in het Engels. 

Nb. behalve als het deel is van een aardrijkskundige naam: Noord-Amerika, North Carolina.

Hoofdletter bij woorden die van aardrijkskundige namen zijn afgeleid

Aziatische keuken

Bossche bol

Chileense wijn

Delfts blauwe vazen

Parmezaanse kaas 

Spaanse griep

Turkse koffie

Aardrijkskundige naam wordt ‘gewoon’ woord

Soms is de verwijzing naar een plaats 'verwaterd' in gedachte. We willen niet meer verwijzen naar Hamburg, als we het over een hamburger hebben. We gebruiken het woord gewoon als soortnaam. 

Zie ook bv. cognac, plakje gouda,  stukje parmezaan, amsterdammertje (paaltje). 

Het is nog wel: Parmezaanse kaas, Goudse kaas. 

Cursus 7 Spelling

§4 verkleinwoorden (blz 251-252)

Schrijf een voorbeeld op van een verkleinwoord

Theorie (verkleinwoorden)

Van de meeste zelfstandige naamwoorden kun je een verkleinwoord maken.

Meestal      =       -je of -tje achter het woord.

vakantie - vakantietje  
schaar - schaartje
dans - dansje

Soort woord met voorbeeld

1. Woorden met -m : boom
2. Woorden met een -ng            koning
3. Achteraan -a, -o, é of -u                 opa, auto, paraplu
4. Achteraan -y                                   baby
5. Woorden met cijfers of afkorting     dvd, A4
6. Woorden op i: kiwi
7. korten klanken -> soms lang

Regel met voorbeeld

• -pje  : boompje

• -kje en de -g laat je weg

koninkje

• extra klinker
  

opaatje, autootje,coupeetje

• -'tje

baby'tje

• -'je of -'tje
  

dvd'tje, A4'tje

•  i verandert in ie: Kiwietje
• blad - blaadje

Dat gaan we even oefenen

Etalage

1. Etalagetje
2. Etalage'tje
3. Etalageetje

Radio

1. Radiotje
2. Radio'tje
3. Radiootje

Verdieping

1. Verdiepingtje
2. Verdiepingetje
3. Verdiepingke
4. Verdiepinkje

cd

1. cdtje
2. CeeDeetje
3. cd'tje

Pony

1. ponytje
2. ponietje
3. pony'tje
4. paardje

Menu

1. Menutje
2. Menuutje
3. Menu'tje
4. Menuu'tje

Instructie

1. Instructietje
2. Instructieetje
3. Instructie'tje

'pje

'tje

'etje

'kje

'je

boom

cake

moskee

koning

wc

bloem

weg

dans

ketting

Als laatste nog een handige tip:

Twijfel je over een verkleinwoord?
Neem een voorbeeldwoord in je hoofd met dezelfde laatste letter of klank!

Verkleinwoord van cranberry??
Baby eindigt ook met y en dat wordt baby'tje. 

Dus: cranberry'tje!

Lesafsluiting

Volgende week weer een online les. 

▪ Cursus 5 Grammatica   

§7 lijdend voorwerp, opdracht 2 en 3  

  

▪ Cursus 1 meer dan lezen -  §4 lees de theorie door en tekst 1-5 (blz 31-35) (dit was ook het huiswerk van vorige week) en maak opdracht 3 en 5.