Herhaling Ordening

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 4

Ordening

4 rijken

Biologen ordenen alle organismen in 4 groepen. Zo'n groep noem je een rijk. 

Bij het indelen heeft men gekeken naar de celkenmerken: 

celkern, 

celwand

bladgroenkorrels.

Celkenmerken

Eencellig = organismen die uit 1 cel bestaan

Meercellig = organismen die uit twee of meer cellen bestaan

Soort = samen vruchtbare nakomelingen kunnen krijgen

In welke 4 rijken verdelen we organismen?

Bespreken:

Hoe ga je de 4 rijken leren? 

Hoe ga je de celkenmerken leren?

Van wie is welke cel?

Dier

Schimmel

Bacterie

Plant

Noem de 3 kenmerken om de vier rijken te ordenen?

1. Bladgroenkorrels, celkern en cytoplasma
2. Bladgroenkorrels, celkern en celwand
3. Blad, stengel en wortel
4. Celkern, celwand en slijmvliescellen

Welk rijk heeft geen celwand?

1. bacterien
2. schimmels
3. dieren
4. planten

Bij welk rijk komen alleen maar eencelligen voor?

1. Planten
2. Bacterien
3. Schimmels
4. Dieren

Welk rijk heeft geen celkern?

1. Bacteriën
2. Dieren
3. Planten
4. Schimmels

Welk rijk heeft als enige bladgroenkorrels?

1. Schimmels
2. Bacteriën
3. Planten
4. Dieren

Wanneer is een soort een soort?

1. Wanneer individuen binnen een soort er het zelfde uit zien.
2. Wanneer individuen vruchtbare nakomelingen kunnen krijgen
3. Wanneer individuen nakomelingen kunnen krijgen

bacteriën

Een bacterie is altijd ééncellig

De verzameling bacteriën die uit de oorspronkelijke cel is ontstaan, noem je een bacteriekolonie.

Schimmels

Veel schimmels bestaan uit lange, dunne draden.

Dat noem je schimmeldraden.

Door een microscoop kan je de draden zien.

Voortplanting

Schimmels planten zich voort met behulp van hun sporen. 

Een spore = een cel waaruit een nieuwe schimmel kan groeien. 

Sporen ontstaan aan het uiteinde van schimmeldraden of in speciale organen (paddenstoelen)

Nuttige bacteriën en schimmels

Sommige bacteriën en schimmels worden gebruikt bij de productie van voedingsmiddelen: 

- bacteriën: yoghurt, zuurkool

- schimmels: kaas, brood, bier en wijn

Schimmels en bacteriën zijn reducenten

bacteriën en schimmels

 Worden gebruikt bij het maken van medicijnen.

Penseelschimmels --> penicilline. 

Dit is een antibioticum (=middel dat bacteriën doodt)

Schadelijke bacteriën en schimmels

voedselbederf

ziekteverwekkers 

-bacterie --> infectie --> longontsteking, 

oorontsteking

-schimmel --> schimmelinfectie 

(zwemmerseczeem)

Een champignon behoort tot het rijk van de planten.

1. Waar
2. Niet waar

Wordt een bacterie of een schimmel gebruikt bij de bereiding van het voedingsmiddel?

Bacterie

Schimmel

Schimmeldraden

Sporen

Paddenstoel

Welke van de onderstaande ziektes wordt door een bacterie veroorzaakt?

1. Griep
2. Aids
3. Oorontsteking
4. Kanker

Wieren= Algen

-Voortplanting door deling (ééncelig) 

  of sporen (meercellig)

-Hebben geen wortels, stengel 

  of bladeren

Zaadplanten 

Hebben bloemen, hierin ontstaan zaden. Hiermee kunnen zaadplanten zich voortplanten.  

Struiken en bomen zijn 

ook zaadplanten.

Sporenplanten

-Hebben geen bloemen

-Planten zich voort met sporen

Een spore = een cel waaruit een nieuwe plant kan groeien

Sporendoosje = steekt op een steeltje boven de plant uit

Sporenhoopje = ontstaan aan de onderkant van de blaadjes

Welke van de onderstaande antwoorden geeft de goede omschrijving voor sporenplanten?

1. Ze hebben geen wortels, stengels en bladeren
2. Ze hebben wortels stengels bladeren en bloemen
3. Ze hebben wortels, stengels, bladeren en geen bloemen
4. Ze hebben alleen stengels en bladeren

Sporenplant

Sporenplant

Zaadplant

Zaadplant

Mos

Varen

Bloem

Gras

Sleep het woord naar juiste plaatje

Sporendoosje

Sporenhoopje

Skelet

Een inwendig skelet zit aan de binnenkant 

van het lichaam, bijvoorbeeld bij mensen.

Een uitwendig skelet zit aan de buitenkant 

van het lichaam, bijvoorbeeld bij een mossel, 

een slak en een kever.

Of dieren hebben geen skelet, bijvoorbeeld een kwal.

Geeft stevigheid en bescherming

5 groepen

gewervelde dieren

           Geleedpotigen

Kenmerken:

-Poten bestaan uit leden

-Uitwendig skelet (pantser)

-Lichaam bestaat uit stukjes (segmenten)

Insecten

• Hebben 6 poten
• Lichaam bestaat uit een kop, een borststuk en een achterlijf
• Het achterlijf bestaat uit stukjes

Poten en vleugels zitten vast aan het borststuk

Stekelhuidigen

Bestaan uit meerdere cellen

Inwendig skelet

Leven in het water

Weekdieren

Bestaan uit meerdere cellen

Uitwendig skelet (huisje of schelp)

Inwendig skelet of geen skelet

Leven in water en op het land

Wormen

Bestaan uit meerdere cellen

Geen skelet

Leven in het water en op het land

Neteldieren/ Holtedieren

Bestaan uit meerdere cellen

Meestal geen skelet

Leven in het water

Vangen hun prooi met tentakels

Sponzen

Bestaan uit meerdere cellen

Uitwendig skelet

leven in het water

Wijs in dit menselijk skelet de wervelkolom aan door het rode balkje erop te slepen.

Sleep het kenmerk naar de juiste groep van dieren toe. 

Vissen

Amfibiën

Reptielen

Vogels

Zoogdieren

Kieuwen

Slijmerige huid

Droge schubben

Harde eischaal

Veren

Haren

Geboren als jong

Zachte eischaal

Slijm schubben

op land en water

Determineer deze mug.

1. Langpootmug
2. Steekmug
3. Steltmug
4. Tijgermug

Welke kenmerken horen bij de stammen?

Neteldieren 

Wormen

Weekdieren 

Stekelhuidigen

Geleedpotigen 

Gewervelden

Geen skelet, vangarmen met netels.

Geen skelet. 

Zacht lichaam, heeft een huisje of schelp.

Stekels of knobbels op huid.

Uitwendig skelet (pantser), leden als poten. 

Inwendig skelet, met wervels.

Ik ben een

1. Bacterie
2. Dier
3. Schimmel
4. Plant