H2 Ethiek - HAVO4

• Filosofie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Ethiek - HAVO 4

leerdoelen

Aan het einde van deze les...

- heb je getest of je de basisbegrippen van de ethiek kent

- heb je nagedacht over waarom we ons eigenlijk moreel gedragen

- weet je hoe ethiek is ontstaan

- heb je kennisgemaakt met twee filosofen en hun ideeën over het goede

Wat zijn waarden?

1. Aangeboren eigenschappen van mensen
2. Algemene idealen die we nastrevenswaardig vinden
3. Geschreven wetten
4. Ongeschreven gedragsregels

Hoe noemen we het geheel van normen en waarden?

1. Moreel
2. Moraal
3. Maatschappij
4. Ethiek

Wat is een voorbeeld van een waarde?

1. Niet stelen
2. Gezondheid
3. Regels
4. Politiek

Wat is een norm?

1. Een gebod
2. Een gedragsregel
3. Een verbod
4. Wat we normaal vinden

Vrijheid is een voorbeeld van ...

1. Ethiek
2. Een norm
3. Een waarde
4. Een moraal

Normen zijn regels waar alle mensen het mee eens zijn.
Deze uitspraak is:

1. Juist
2. Onjuist
3. Dat hangt af van de situatie
4. Alleen juist als ze in een wet zijn vastgelegd

Wat is een voorbeeld van een norm?

1. je mag niet stelen
2. eerlijkheid
3. veiligheid
4. gastvrijheid

Het geheel van normen en waarden in een samenleving noemen we ...

Idealen die wij belangrijk vinden noemen we ...

Concrete gedragsregels noemen we ...

Het denken over wat het goede is en hoe we goed handelen noemen we ...

Ethiek

Normen

Waarden

Moraal

Descriptieve ethiek

Normatieve ethiek

Meta-ethiek

beschrijft het moraal

schrijft voor wat goed of fout is

denkt na over de geldigheid van moraal

"Je mag nooit liegen" behoort tot de...

1. Meta-ethiek
2. Descriptieve ethiek
3. Normatieve ethiek
4. Geen van allen

De ethische opvatting dat wat goed en kwaad is door de persoon in kwestie zelf wordt bepaald heet ...

1. Meta-ethiek
2. Sofistiek
3. Moreel relativisme
4. Geen van allen

Welke stelling is onjuist?

Volgens het moreel relativisme...

1. bepaal je zelf wat goed en kwaad is
2. bestaat het absolute goede niet
3. is normatieve ethiek zinloos
4. is je baby barbecuen immoreel

Vraag van deze les

Gedragen we ons alleen moreel omdat

andere mensen ons gedrag kunnen zien

en beoordelen?

Om deze vraag te beantwoorden maken we gebruik van een beroemd gedachte-experiment 

Bespreek in tweetallen:

Hoe zou je het gedachte-experiment van de ring van Gyges kunnen koppelen aan het hufter gedrag online?

Bespreek in je groepje:
Zou jij je nog moreel gedragen als je de ring
van Gyges zou hebben? Zo ja, waarom?

02:22

Gyges vond een ring die heb onzichtbaar maakte en deed gelijk slechte dingen. Wat denk jij, gedragen we ons alleen maar goed wanneer andere mensen kijken?

JA, alleen wanneer anderen kijken

NEE, we gedragen ons goed voor onszelf

Hoe is moraal ontstaan?

• Wat is het goede?
• Van oudsher was dit niet iets wat je zelf kon bepalen. Het werd sociaal en religieus opgelegd.
• Waarom denk je dat dit gebeurde? Vind je deze morele geboden gerechtvaardigd?

Plato's Euthyphro

• Socrates was de eerste filosoof die stelde dat wij zelf kritisch na moeten denken over wat het goede is.
• “Maar Euthyphro, is het goede nu goed omdat de Goden dat willen, of willen de Goden het goede omdat het goed is?”

Over de goden en het goede

• Dit brengt Euthyphro in de problemen!
• Als hij zegt dat het goede goed is omdat de Goden het willen, dan is het goede willekeurig (de goden zouden ook vreselijke dingen goed kunnen maken).
• Maar als hij zegt dat de Goden het goede willen omdat het goed is, hebben we de Goden niet nodig om te bepalen wat we moeten doen: we kunnen het zelf vaststellen.

Wat maakt een daad goed?

Wat maakt een persoon goed?

Wat maakt een leven goed?

Opdracht:

 Lees H2 en beantwoord de volgende vraag:

Wat is het goede leven volgens

Plato? En volgens Epicurus?