6.3 - Samenleven (H3)

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2,3

Welkom!

Jas aan de kapstok/in je kluis

Telefoon in de telefoontas

Boek+schrift op tafel

Thema 6 - Ecologie en duurzaamheid

Thema 6 - Ecologie en duurzaamheid

6.1 - Organismen en hun omgeving

6.2 - Voedselrelaties en kringlopen

6.3 - Samenleven

6.4 - Natuurbeheer

6.5 - Mens en milieu

6.6 - Duurzaamheid

Planning

15/12 - 6.1

22/12 - 6.2+6.3

Kerstvakantie

12/1 - 6.7 + herhaling

19/1 - 6.4+6.5+6.6

26/1 - Vragenuur + Thema 6 rep

Rep Thema 6 - ~70% 6.1 ,6.2 ,6.3, 6.7; ~30% 6.4-6.6

6.2 - Voedselrelaties en kringlopen

Herhaling

6.3 - Samenleven

Doelen van deze paragraaf

Je kunt uitleggen wat een biologisch evenwicht is

Je kunt uitleggen hoe soorten afhankelijk zijn van elkaar

Evenwicht

Populatiegrootte beinvloed door (a)biotische factoren

Gunstige factoren: groei

Ongunstige factoren: krimp

Populatiegrootte

Populaties blijven in balans

Als biotische en/of abiotische

factoren veranderen, verandert

de populatiegrootte mee

biologisch evenwicht -

balans in populatie

Samenleven 

Relaties met soortgenoten:

 uit eigen populatie of andere populatie (samenwerking of concurrentie)

Elk individu relatie met andere soorten

Relaties binnen een populatie

Rangorde - een de baas, minder gevechten

Territorium - eigen gebied met duidelijke 

grenzen

Paarvorming - eenmalig of blijvend

Relaties tussen soorten: Symbiose

Soorten leven samen - langdurige relatie tussen organismen van verschillende soorten

Wie heeft er voordeel van? 

Heeft de ander voordeel, nadeel of geen effect?

Mutualisme

+/+

Het samenleven van twee soorten levert beide soorten een voordeel op

vb: Bladluizen/mieren: 

- bladluizen zuigen voedingsstoffen uit planten, poepen restanten uit voor de mier

- Mieren houden bladluizen schoon en beschermen ze tegen predatoren

Commensalisme

+/o

Het samenleven van twee soorten levert een soort een voordeel en heeft op de ander geen effect

vb: zuigvis en haai

- Zuigvis heeft geen energie nodig om te zwemmen (zuigt zich vast aan de haai)

- Haai heeft geen last van deze 'passagier'

Parasitisme

+/-

Het samenleven van twee soorten levert een soort een voordeel op, en de ander een nadeel

vb: Klavervreter (parasiet) en klaver (gastheer)

- De klavervreter (plant) groeit bij de klaver en onttrekt voedingsstoffen van de klaver

- De klaver heeft hierdoor minder voedingsstoffen voor zichzelf

Vragen

Deze symbiose is...

1. Mutualisme
2. Parasitisme
3. Commensalisme

Deze symbiose is...

1. Mutualisme
2. Parasitisme
3. Commensalisme

Deze symbiose is...

1. Mutualisme
2. Parasitisme
3. Commensalisme

Aan het werk

Maken:

6.3: 1 t/m 8

Leren 6.1 t/m 6.3

Begrippen:

Populatiegrootte                   Parasitisme

Biologisch evenwicht          Parasiet

Concurrentie                            Gastheer

Samenwerking

Rangorde

Territorium

Paarvorming

Symbiose

Mutualisme

Commensalisme

Leerdoelen:

Je kunt uitleggen wat een biologisch evenwicht is

Je kunt uitleggen hoe soorten afhankelijk zijn van elkaar