H10 Voorkennis

• Scheikunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

5VWO NOVA H10

H10 Organische chemie

Voorkennis

Leg klaar:

- schrift

- boek NOVA deel B

- Binas T66B

Programma

• Leg Binas T66D klaar.
• Neem LU Voorkennis door.
• Maak de voorkennis + reflectie van H10 op NOVA online of in je boek.  

Systematische naamgeving met karakeristieke groepen uit 4VWO

koolwaterstoffen

alkanen

alkenen

halogeenalkanen

alcoholen

alkanol

alkaanzuur

carbonzuren

aminen

alkaan

amine

Stappenplan Systematische naamgeving (4V blz 153 en Binas T66D)

1. Zoek en benoem de langste aaneengesloten koolstofketen. Dit is de hoofdketen = stamnaam.
2. Zoek en benoem de karakteristieke groepen (achtervoegsel) en zijgroepen  (voorvoegsels: alfabetisch)
3. Geef de groepen plaatsnummers (achtervoegsel en C=C zo laag mogelijk, anders zijgroepen zo laag mogelijk)
4.  Geef telwoorden (hoe vaak komt dezelfde groep voor).

NOTEER & OEFEN & LEER

Alkanen

Ma en pa blowen perfecte hash,
heel ongezond, niet doen!

4V tabel 1 blz 134

Alkanen

• Naam eenvoudigste groep: alkanen.
  
• Karakteristieke groep: maximaal aantal H-atomen gebonden aan C
  
• Naam = stam + aan
  
• Molecuulformule: CnH2n+2
  
• Voorbeeld: butaan
  

isomeren

• Moleculen met dezelfde molecuulformule maar een andere structuurformule.
  
• Door de andere ruimtelijke structuur zijn ook de stofeigenschappen zoals b.v. kookpunt verschillend.

C4H10

C4H10

NOTEER & LEER

Cycloalkanen

• Naam = cyclo+ stam + aan
• Koolstofketen met enkele bindingen tussen C-atomen in een cyclische verbinding.
• Voorbeeld: cyclohexaan
• molecuulformule: CnH2n

Alkenen

• Naam = stam + een
• Alkenen bevatten een dubbele 
  

binding tussen 2 C-atomen.

Ze zijn dus onverzadigd.

• Bijv. etheen, propeen, buteen.  

molecuulformule: CnH2n

Cycloalkanen en alkenen zijn isomeer

C4H8

but-1-een

C4H8

but-2-een

C4H8

cyclobutaan

Alkynen

• Naam = stam + yn
• Koolstofketen met een drievoudige binding tussen C-atomen.
• Voorbeeld: but-1-yn
• algemene molecuulformule: .....................................

Benen

namen van vertakkingen

methyl             -CH₃

ethyl                 - CH₂-CH₃

propyl             - CH₂-CH₂-CH₃

(1-methylethyl)         -CH - CH₃

                                           |

                                          CH₃

fenyl                 benzeenring als vertakking

alcoholen

achtervoegsel: -ol

voorvoegsel: hydroxy -                   

eenvoudigste groep = alkaan + -OH

                                           = alkanol

•                                                                                           butaan-1-ol

Wat is de naam van

carbonzuren

achtervoegsel: -zuur

voorvoegsel: n. v. t.               

eenvoudigste groep = alkaan + -COOH

                                           = alkaanzuur

C van COOH is wèl onderdeel van de langste keten:

uitgang = - zuur

C van COOH is géén onderdeel van de langste keten:

uitgang = - carbonzuur

Geef de namen van deze drie stoffen

aminen

achtervoegsel: -amine

voorvoegsel: amino -                   

eenvoudigste groep = alkaan + -NH2

                                           = alkaanamine

voorbeeld

methaanamine

halogeenverbindingen

achtervoegsel: n.v.t.

voorvoegsel: broom-, jood-, fluor-, chloor-         

eenvoudigste groep = alkaan + halogeen

                                           = halogeenalkaan

•                                                                                             2-broompentaan

Wat is de naam van

Stappenplan Systematische naamgeving (4V blz 153 en Binas T66D)

1. Zoek en benoem de langste aaneengesloten koolstofketen. Dit is de hoofdketen = stamnaam.
2. Zoek en benoem de karakteristieke groepen (achtervoegsel) en zijgroepen  (voorvoegsels: alfabetisch)
3. Geef de groepen plaatsnummers (achtervoegsel en C=C zo laag mogelijk, anders zijgroepen zo laag mogelijk)
4.  Geef telwoorden (hoe vaak komt dezelfde groep voor).

NOTEER & OEFEN & LEER

Plaatsummers en karakteristieke groepen:

onthoud: de karakteristieke groep bepaalt de uitgang van de stof en heeft ALTIJD het LAAGSTE plaatsnummer

• C=C           > alkeen
• -OH           > alkanol
• -NH2        >  alkaanamine
• -COOH     >  alkaanzuur (altijd op nr 1, dit nummer laat je weg)

Meer dan 1 karakteristieke groep?

De hoogste groep: achtervoegsel

De andere groep: voorvoegsel

opzoeken in Binas 66D

Programma

• Maak nu de voorkennis + reflectie van H10 op NOVA online of in je boek.