H10 Voorkennis

• Scheikunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

5VWO NOVA H10

H10 Organische chemie

Voorkennis

Deze les

• Ophalen kennis uit 4V
• Maken voorkennis opgaven (blz 8-9 in je boek)
• Herhalen systematische naamgeving, functionele groepen en karakteristieke groepen uit 4V
• Maken overzicht organische chemie

Tot welke groep stoffen behoort deze stof?

1. alcoholen
2. aminen
3. benzeenderivaten
4. carbonzuren

Wat is de systematische naam van deze stof?

1. 2-benzeen-2-hydroxy-3-methylpropaancarbonzuur
2. 2-fenyl-2-hydroxy-3,3-dimethylbutaanzuur
3. 3,3-dimethyl-2-fenyl-2-hydroxypropaancarbonzuur
4. 1-benzeen-1-carboxy-2,2-dimethylpropaan-1-ol

1. A en D
2. B en C
3. B en D
4. C en D

Welke structuurformle hoort bij de stof met de systematische naam 4-aminobutaan-2-ol?

1. 
2. 
3. 
4. 

Teken de structuurformule van de koolstofverbinding die bij deze reactie ontstaat in je schrift.

Teken de structuurformule van de koolstofverbinding die bij deze reactie ontstaat in je schrift.

antwoord

Systematische naamgeving met karakeristieke groepen uit 4VWO

koolwaterstoffen

alkanen

alkenen

halogeenalkanen

alcoholen

alkanol

alkaanzuur

carbonzuren

aminen

alkaan

amine

Stappenplan Systematische naamgeving (4V blz 153 en Binas T66D)

1. Zoek en benoem de langste aaneengesloten koolstofketen. Dit is de hoofdketen = stamnaam.
2. Zoek en benoem de karakteristieke groepen (achtervoegsel) en zijgroepen  (voorvoegsels: alfabetisch)
3. Geef de groepen plaatsnummers (achtervoegsel en C=C zo laag mogelijk, anders zijgroepen zo laag mogelijk)
4.  Geef telwoorden (hoe vaak komt dezelfde groep voor).

NOTEER & OEFEN & LEER

Alkanen

• Naam eenvoudigste groep:
    alkanen.
  
• Karakteristieke groep: maximaal
    aantal H-atomen gebonden aan C
  
• Naam = stam + aan
  
• Molecuulformule: CnH2n+2
  
• Voorbeeld: butaan
  

4V tabel 1 blz 134

Isomeren

• Moleculen met dezelfde molecuulformule maar een verschillende structuurformule.
  
• Door de andere ruimtelijke structuur zijn ook de stofeigenschappen zoals b.v. kookpunt verschillend.

C4H10

C4H10

NOTEER & LEER

Cycloalkanen

• Koolstofketen met enkele bindingen tussen C-atomen
    in een cyclische verbinding.
• Naam = cyclo+ stam + aan
• Molecuulformule: CnH2n
  
• Voorbeeld: cyclohexaan

Alkenen

• Alkenen bevatten een dubbele binding tussen 2 C-atomen.

       Ze zijn dus onverzadigd.

• Naam: stam + een
• Molecuulformule: CnH2n
• Voorbeeld:   

etheen              but-1-een

Cycloalkanen en alkenen zijn isomeer

C4H8

but-1-een

C4H8

but-2-een

C4H8

cyclobutaan

Alkynen

• Koolstofketen met een drievoudige binding tussen C-atomen.
  
• Naam = stam + yn
• Molecuulformule: ................................
• Voorbeeld: but-1-yn

Benen

...een slang die in zijn eigen staart bijt...

Namen van vertakkingen

methyl             -CH₃

ethyl                 - CH₂-CH₃

propyl             - CH₂-CH₂-CH₃

fenyl                 

Alcoholen

achtervoegsel: -ol

voorvoegsel: hydroxy -                   

eenvoudigste groep = alkaan + -OH

                                           = alkanol

Wat is de naam van:

Carbonzuren

achtervoegsel: -zuur

voorvoegsel: n. v. t.               

eenvoudigste groep = alkaan + -COOH

                                           = alkaanzuur

C van COOH is wèl onderdeel van de langste keten:

uitgang = - zuur

C van COOH is géén onderdeel van de langste keten:

uitgang = - carbonzuur

Geef de namen van deze drie stoffen

Aminen

achtervoegsel: -amine

voorvoegsel: amino -                   

eenvoudigste groep = alkaan + -NH2

                                           = alkaanamine

Wat is de naam van:

Halogeenverbindingen

achtervoegsel: n.v.t.

voorvoegsel: broom-, jood-, fluor-, chloor-         

eenvoudigste groep = alkaan + halogeen

                                           = halogeenalkaan

Wat is de naam van:

Plaatsummers en karakteristieke groepen:

onthoud: de karakteristieke groep bepaalt de uitgang van de stof en heeft ALTIJD het LAAGSTE plaatsnummer

• C=C           > alkeen
• -OH           > alkanol
• -NH2        >  alkaanamine
• -COOH     >  alkaanzuur (altijd op nr 1, dit nummer laat je weg)

Meer dan 1 karakteristieke groep?

De hoogste groep: achtervoegsel

De andere groep: voorvoegsel

opzoeken in Binas 66D

Huiswerk

• Doorlezen H3 uit 4V
• Maak online van H10
  --> Introductie --> Voorkennistoets --> opdracht 1 t/m 5
• Vul het begrippennetwerk in met je kennis uit 4V