Les 1, 13-09

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Welkom

Planning

•  Tussentoets Weer & Klimaat 
• Eindtoets Weer & Klimaat 

Verschil tussen weer en klimaat

Paragraaf 1.
 Wat is de samenhang tussen het weer en het klimaat? 

Je kent vijf belangrijke weerelementen en herkent deze in een weerbericht of op een weerkaart.

1. Temperatuur
2. Neerslag
3. Wind
4. Bewolkingsgraad
5. Luchtdruk

                                                                                                                                                                                                     

Je kunt beschrijven hoe meteorologen een weersverwachting maken.

Satellieten, weerballonnen, meetapparatuur in weerstations ->
Computermodellen voorspellen het weer.

• Je kunt uitleggen wat de gevolgen zijn van te veel uv-straling op je huid.
• Uv-straling = Ultraviolette Straling -> schadelijk, kan je huidkanker van krijgen.
• 
  
• Je kunt uitleggen waarom in een weersverwachting vaak ook de zonkracht (UV-index) wordt genoemd.
• Doordat we nu meer kennis hebben over het ontstaan van huidkanker.
  
• 
  
• Je kunt het verband uitleggen tussen de bewolkingsgraad en de zonkracht (uv-index).
  
• 
  
• Zonkracht = een maat voor de hoeveelheid Uv-straling in het zonlicht die de aarde bereikt (schaal 1 – 8). Hoe meer wolken, hoe minder Uv-stralingen de aarde bereiken.

• Je kunt overeenkomsten en verschillen noemen tussen weer en klimaat.

Het weer speelt zich af in de dampkring (atmosfeer). 

Het is de toestand van de atmosfeer op een bepaald moment, in een bepaald gebied.

Het klimaat  is het gemiddelde weer over een langere periode (dertig jaar) in een bepaald gebied.

• Je kunt een klimaatgrafiek aflezen.

Klimaten zijn ingedeeld op basis van de weerelementen temperatuur en neerslag.

Het gaat om de gemiddelde temperatuur in de koudste                                                        en de warmste maand                                                                                                                      + de totale gemiddelde neerslag over een jaar.

•  Je kunt het verband uitleggen tussen de gemiddelde temperatuur in de warmste en koudste maand, de gemiddelde hoeveelheid neerslag in een jaar en de planten en dieren die voorkomen in een gebied.
  

• Je kunt vijf klimaatfactoren noemen en beschrijven.
  

1. Breedteligging
   
2. Hoogteligging
   
3. Gesteldheid van het aardoppervlak
   
4. Afstand tot zee of ander groot wateroppervlak
   
5. Wereldwijde wind en oceaanstromingen
   

• Je kunt van elke klimaatfactor uitleggen hoe deze de gemiddelde temperatuur en neerslag in een gebied beïnvloedt.

1. Breedteligging 

Leggen de zonnestralen een langere weg af en verwarmt het een groter oppervlak dan is het minder warm!

Maar! Ook door de stof en wolken in de lucht geven schuinen stralen minder warmte af.

2. Hoogteligging

Oorzaak:

De zonnestralen geven pas warmte af wanneer ze op het aardoppervlak vallen.

Het opgewarmde oppervlak straalt vervolgens zelf de warmte uit. Deze stralen verwarmen de lucht.

3. Gesteldheid van het aardoppervlak

Landoppervlak warmt sneller op dan een zee of oceaan, maar koelt ook sneller af.

4. Afstand tot zee of ander groot wateroppervlak

Aanlandige wind (wind vanaf zee):

In de zomer wordt het minder warm (verkoeling) en in de winter minder koud.

Aflandige wind (wind vanaf het land):

In de zomer wordt het warmer en in
de winter kouder.

5. Wereldwijde wind en oceaanstromingen

• Als wind boven zee langdurig uit één richting waait, gaat het zeewater stromen = zeestromen.
  
• Zeestromen kunnen warm zeewater uit de tropen naar de poolstreken voeren (en andersom).
  
• Een zeestroom heeft invloed op de gemiddelde temperatuur op het land.
  

Je kunt besch

• De luchtdruk = De kracht die het gewicht van de lucht in de  atmosfeer uitoefent op het aardoppervlak. 
• Meten met een barometer in hectopascal (hPa)
  ->weergeven met isobaren: lijnen die plaatsen met gelijke luchtdruk verbinden.

Luchtdruk en wind

• Luchtcirculatiesysteem:

- plaats waar lucht opstijgt:
lagedrukgebied / minimum (L)
- plaats waar lucht daalt:
hogedrukgebied / maximum (H)

• wind: verplaatst lucht over het aardoppervlak van hoge- naar lagedrukgebieden

Soorten neerslag

• Neerslag ontstaat in gebieden waar (warme) lucht opstijgt.
  
• Situatie 1: stijgingsneerslag
• warme lucht stijgt op
• koelt af
• er ontstaan wolken
• er valt neerslag 
• Vooral in de tropen
  

Soorten neerslag

• Neerslag ontstaat in gebieden waar (warme) lucht opstijgt.
  
• Situatie 2: frontale neerslag
• warme en koude lucht botsen
• de warme lucht stijgt snel op
• koelt af
• er ontstaan wolken
• er valt neerslag
•  Vaak in Nederland
  

Soorten Neerslag

• Neerslag ontstaat in gebieden waar (warme) lucht opstijgt.
  

• Situatie 3: stuwingsneerslag
• windkant gebergte = loefzijde
• niet windkant gebergte = lijzijde / regenschaduw

• Lij = blij 
• Loef = droef

Nu

Online zelftoets H1

Klaar? ga verder met de samengevat opdracht.