HV2 LV I leesstrategieën, tekstdoelen, opbouw tekst Taalkrant 1

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

welkom bij Leesvaardigheid

In de krant staat... 

een stukje over kleine, vieze beestjes

Hoofdluis moeders niet meer weg te denken op basisscholen

Hoofdluis is de laatste twintig jaar een ware plaag op de basisscholen. Dat is ook het geval op de basisscholen in Stolwijk. Daarom zijn ‘luizen moeders’ ook niet meer weg te denken.

Wat is er niet meer weg te denken op basisscholen?

Hoofdluis moeders kun je in de krantenkop lezen als: ‘de hoofdluis van de moeders’. Er had moeten staan Hoofdluismoeders, aan elkaar dus.

programma

• welke kennis is blijven hangen van de brugklas?
• korte herhaling theorie
• aan de slag Taalkrant

lesdoel

• je weet (weer) verschillende lees-strategieën en kan die toepassen
• je weet (weer) tekstdoelen en tekstsoorten
• je weet (weer) de opbouw van een tekst

Woordpost

Wat ? Jij neemt een onbekend woord mee naar de les.

Hoe dan? Je geeft het woord, de betekenis en een zin waarin de betekenis duidelijk wordt.

Woordpost

Wanneer? Vanaf volgende week iedere maandag.

Waarom? Werken aan onze woordenschat. 

Voorbeeld

attent = 

1. als je goed oplet

2. met zorg en aandacht voor anderen

zinnen:

1. Hij maakte ons attent op het mooie uitzicht.

2. Een attente lezer wees mij op mijn stijlfout.

Uit welke drie onderdelen
bestaat
een tekst meestal?

Welke functies hebben
deze tekstdelen?

Welke leesstrategieën
ken je?

Noem zoveel mogelijk
tekstdoelen

Tekstdelen en hun functies

Inleiding: de aandacht van de lezer trekken, het onderwerp introduceren

Middenstuk: meer informatie over het onderwerp geven (deelonderwerpen uitwerken: uitleg en/of voorbeelden geven, vragen beantwoorden enz.)

Slot: een samenvatting of een conclusie schrijven. Niets nieuws!

Leesstrategieën en functies

Verkennend/oriënterend lezen: je bekijkt de titel, plaatjes, tussenkopjes en evt. bron en leest de 1e alinea (inleiding). Bedenk dan waarover de hele tekst gaat (onderwerp).

Nauwkeurig/precies lezen: je leest de hele tekst om hem te begrijpen. 

Zoekend lezen: je zoekt een bepaald woord, begrip of naam op. Soms verwijst een vraag ook naar een alinea.

Studerend lezen: je leest de hele tekst om hem te kunnen onthouden.

Kritisch lezen: je leest de hele tekst en bedenkt of je het eens bent met de schrijver.

Tekstdoelen

Informeren: je krijgt informatie over een onderwerp (waarover je nog niets/niet veel wist -> iets is nieuw)

Uitleg geven: je krijgt uitleg over hoe iets werkt, in elkaar zit of gebruikt moet/kan worden

Overtuigen: een schrijver wil zijn mening overbrengen op jou als lezer en dat je die zelfde mening hebt

Opiniëren: een schrijver wil je na laten denken over een onderwerp en je zelf een mening laten vormen

Overhalen (activeren): een schrijver wil dat je iets gaat doen, bijvoorbeeld kopen

Amuseren: een schrijver wil je vermaken

Een recept voor een appeltaart

1. informeren
2. uitleg geven
3. overhalen
4. amuseren

Een recensie (over een boek of een film)

1. informeren
2. overhalen
3. overtuigen
4. amuseren

Een schoolboektekst

1. overtuigen
2. informeren
3. overhalen
4. amuseren

Aan de slag

• H1.2 Lezen, blz. 16, maken opdr. 1
• lezen theorie 'Leesstrategieën', maken opdr. 2
• lezen theorie 'Tekstverband 1', maken opdr. 3

Aan de slag: Taalkrant

Ga naar om de hele opdracht te lezen:

https://www.bruuttaal.nl/leerling/totaal/complexe-opdrachten/de-taalkrant

Taalkrant

Wie? groepjes van 4 of 5 lln

Wat? Taalkrant met eigen titel en een hoofdartikel

Hoe?
Inhoud:
Je gebruikt minstens 5 filmpjes en je verwerkt de informatie uit de filmpjes. Je varieert in tekstsoorten. Eigen onderwerpen worden toegevoegd, je zoekt ook eigen informatie bij de onderwerpen. De verschillende tekstsoorten passen goed bij de inhoud.

Taalkrant- uitleg

Hoe? Verder:

• Je moet minstens 5 filmpjes op een leuke manier verwerken,: wees creatief in het bedenken van een verwerkingsvorm (langere tekst, alleen een foto met onderschrift, beeld verhaal etc).
• Je verrijkt je teksten met beelden (foto's, infographics, schema's).
• Bij ieder artikel komt de naam van de schrijver te staan.
• Probeer te schrijven alsof je voor QUEST of De KIJK (je doelgroep: jongeren van 13-15 jaar) schrijft: je krant is informatief en leuk om te lezen.
  
• Je tekst mag niet letterlijk uit de filmpjes komen.

Taalkrant - uitleg

Hoe? Verder:

• Probeer te schrijven alsof je voor QUEST of De KIJK (je doelgroep: jongeren van 13-15 jaar) schrijft: je krant is informatief en leuk om te lezen.
  
• Je tekst mag niet letterlijk uit de filmpjes komen.
• Neem een colofon op, daarin schrijf je wie aan deze krant meewerkten. Vermeld hier ook je bronnen, filmpje én andere bron. 
• Als iemand wat speciaals deed (bijvoorbeeld tekeningen maakt) dan vermeld je dat hier.

Taalkrant - uitleg

Hoe? Vorm:

• Je werkt op A3-formaat, staand.
  
• Je verdeelt de pagina in 3 kolommen. Kolombreedte van 1 kolom is dan 8 cm, je houdt dan
  
• Getypte teksten print je in de juiste kolombreedte. Je kunt variëren: soms heeft een (deel van de) tekst dan de breedte van 2 of 3 kolommen.
  
• Je maakt een even aantal pagina's; je kunt geen lege pagina maken in een krant. Je hebt geen lege plekken.
  
• Je bedenkt een eigen naam voor je krant en plaatst die paginabreed op de voorpagina.

Taalkrant - uitleg

Hoe? Vorm:

• Je werkt ouderwets met schaar en lijm om je pagina's te vullen met tekst en foto's. Met de schaar maak je alles passend.
• TIP: Maak met dikke stift kolomlijnen op een blanco A3-pagina die je onder de echte pagina's legt als je gaat plakken; je ziet dan wanneer je kolommen precies recht liggen.
  
• Spreek af of je links uitlijnt of uitvult (links en rechts strak uitgelijnd).
  
• Gebruik afbeeldingen. Dat kunnen stills uit de filmpjes zijn, maar je kunt ook zelf heel origineel naar eigen beeldmateriaal zoeken of eigen afbeeldingen maken.

Taalkrant - tips

Opmaaktips:

• Probeer om niet 2 koppen naast elkaar te hebben, of een kop naast een foto.
  
• Kies één stijl voor je koppen.
  
• Kijk of je de eerste alinea een aparte opmaak kunt geven: Bold of een groter lettertype.
  
• Gebruik bij langere artikelen tussenkopjes.
  
• Trek de lezer naar je artikel met "quotes", opvallende zinnen die je - als een soort illustratie - extra groot ergens in je tekst plaatst.

Taalkrant: vandaag

In die eerste vergadering (vandaag) ga je met elkaar bepalen:

• wat het hoofdartikel wordt;
  
• hoe je de andere artikelen gaat uitwerken;
  
• wie welk onderwerp gaat uitwerken (iedereen werkt alleen);
  
• wat iedereen voor de volgende redactievergadering af heeft;

Dit noteren jullie in een Word document, inleveren in Teams - vandaag.

Taalkrant: vandaag

• verdeel de filmpjes
  
• bekijk de filmpjes en maak aantekeningen
  
• informeer je groep over de inhoud van de door jou bekeken filmpjes
  
• bekijk een krant: wat voor soort teksten zie je allemaal?
  
• bespreek wat het hoofdartikel wordt
  
• bespreek hoe de andere filmpjes worden uitgewerkt en wie wat doet
  
• bespreek wat iedereen af heeft de volgende les.

Taalkrant: filmpjes

Taalcanon:

https://www.youtube.com/watch?v=FMeghIVMOyg

https://www.youtube.com/watch?v=Xtqa1GvBwBo

Grammatica:

https://www.youtube.com/watch?v=Nv-iqJhGwH8

 

Taalkrant: filmpjes

Taalbesef:

https://www.youtube.com/watch?v=KeTkJAUGwoM

Van Kooten en de Bie - spelling:

https://www.youtube.com/watch?v=52vIwQrzHDw

How languages evolve:

https://www.youtube.com/watch?v=iWDKsHm6gTA

Wat neem je mee van deze les?

Bedankt en tot de volgende les