4.4 Totalitaire staat

• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Rusland wordt communistisch

4.4 Op weg naar de totalitaire staat

Leerdoelen

Je kan uitleggen wat het Leninisme en Stalinisme inhoudt.

Je kan uitleggen de Sovjet-Unie een totalitaire staat werd.

 

In maart 1919 werd Stalin als één van de vijf leden van het bestuur van de Communistische Partij gekozen.
In april 1922 werd hij secretaris-generaal van de partij. 

Lenin overlijdt in 1924. In zijn testament zegt hij dat Stalin niet geschikt is als opvolger! Trotski verbannen en in opdracht van Stalin in 1940 vermoord. 

Stalin is als secretaris-generaal van de CCCP oppermachtig en vestigt een persoonlijke dictatuur. 

Visie Marxisme:
De communistische revolutie wordt door de arbeidersklasse geleid.

Visie Leninisme:
De communistische revolutie wordt door de partij geleid.

Visie Stalinisme:
Communisme met één man als leider (Stalin zelf).

Goelag

Miljoenen 'tegenstanders' kwamen terecht in een Goelag, een strafkamp.

• In deze 'opvoedingskampen' moesten de gevangenen, onder zeer zware omstandigheden, dwangarbeid verrichten.
• Iedereen die werd aangegeven bij de geheime politie kon ook familie zijn
   werd   zonder proces gevangengezet.
  

• Exacte aantallen zijn onbekend, maar tussen 1936 en 1950 zijn vermoedelijk 12 miljoen mensen om het leven gekomen in de goelags.

• Meestal als gevolg van de vreselijke omstandigheden, een combinatie van: honger, kou en zware lichamelijke inspanning

Verheerlijking van

arbeiders en boeren

• De Sovjet-Unie is een land van arbeiders en boeren, dit zijn de helden van het
   land!
  

• Overigens leek dit in propaganda veel mooier dan de realiteit was...
  

Showprocessen

• Tegenstanders worden (meestal) vals beschuldigd en worden in een
   oneerlijke rechtszaak tot zware straffen veroordeeld.

• Bij dit soort showprocessen (onder Lenin én Stalin) stond de uitkomst al vast
   voordat de rechtszaak was begonnen: schuldig!

De Grote Terreur

• Stalin zag overal tegenstanders (paranoide), vooral in mensen die een
   belangrijke rol in het bestuur of leger hadden.
• Tussen 1934 en 1938 laat Stalin rond de 1 miljoen 'tegenstanders' oppakken en
   veroordelen.
• De Sovjet-Unie wordt zo 'gezuiverd'.

Persoonsverheerlijking

• Om het volk te laten zien dat hij de beste leider voor het beste volk, in het
   beste land was, liet Stalin zich graag afbeelden als een geweldige leider:
   een vader voor het volk.
• Dit heet persoonsverheerlijking (overal beelden, portretten van Stalin)

Stalinisme liep samen met de verheerlijking van de persoon Stalin

Het bracht ook de nodige kritiek met zich mee....

Stalin gebruikte alles om zijn macht in het land te vergroten en te behouden, zoals censuur.

Stalin bepaalde wat er in de kranten én de geschiedenisboeken kwam te staan: vroegere medestanders (hier: oud-NVKD-hoofd Jezjov) werden 'er uit geschreven'

• ...en ze waren zeer effectief! De angst onder de bevolking was groot. 
• Zelfs zó groot dat mensen niet meer op een familiefoto met deze 'verraders' wilden worden vertoond.

Totalitaire samenleving

• Onder Stalin werd de Sovjet-Unie een totalitaire samenleving:
  
• Een samenleving waarin de overheid alle macht in handen heeft en grote invloed heeft op het leven van de burgers. 
  
• In een totalitaire samenleving is het individu onbelangrijk.
  

• Een ander voorbeeld van een totalitaire samenleving is: Nazi-Duitsland
  

Acht kenmerken totalitaire staat:

1)  Landsbelang staat boven individu
2) De leider is allesoverheersend

3) Eenpartijstelsel, geen parlementaire democratie

4) Massamedia: propaganda en
     censuur (controle op inhoud)
5) Jeugd wordt geïndoctrineerd 
     (moeten naar jeugdkampen)

6) Veel (leger)parades (militairisme)

7) IJzeren handhaving van de orde door geheime politie (terreur)

8) Onderdanen leven in permanente angst, zo oppositie uitsluiten (Goelags)

Kennen wij een hedendaags totalitair regime? 

Begrippen uit deze les

• lenisme
  
• stalinisme
  
• censuur
• propaganda
• persoonsverheerlijking
• showprocessen
• goelag
• Grote Zuivering

Personen uit deze les

Josef Stalin

Jaartallen uit deze les

• 1934-1938: Grote Zuivering
  
  
• 1953: dood Stalin

https: