H3.6 Opvoeding of aanleg

Planning van de les
- Starten met een erfelijkheidsopdracht.
- Uitleg basisstof 6
- Maken opdrachten basisstof 6

1 / 17
next
Slide 1: Slide
BiologieMiddelbare schoolhavoLeerjaar 4

This lesson contains 17 slides, with interactive quizzes, text slides and 2 videos.

Items in this lesson

Planning van de les
- Starten met een erfelijkheidsopdracht.
- Uitleg basisstof 6
- Maken opdrachten basisstof 6

Slide 1 - Slide

Opdracht
Bij fruitvliegen liggen de eigenschappen oogkleur en vleugelvorm op dezelfde chromosomen en erven gekoppeld over.  Het gen voor rode ogen (R) is gekoppeld aan het gen voor lange vleugels (L). Het gen voor witte ogen (r) is gekoppeld aan het gen voor korte vleugels (l).
Een fruitvlieg met genotype RrLL wordt gekruist met een fruitvlieg met genotype rrll. Wat is de kans op nakomelingen met rode ogen en korte vleugels?

Parents:                                RrLL x rrll
Geslachtscellen:                  ?   x     ?
F1:                                       

Slide 2 - Slide

Wat is de kans op nakomelingen met rode ogen en korte vleugels?
Parents:                        RrLL          x             rrll
Geslachtscellen:      RL of rL    x             rl
F1:                                                                    Rode ogen = R; witte ogen = r
                                                                          Lange vleugels = L; kort = l


Kans op rode ogen en korte vleugels is 0%
rl
RL
RrLl
rL
rrLl

Slide 3 - Slide

Opvoeding of aanleg?

Slide 4 - Slide

Leerdoelen
3.6.1 Je kunt uitleggen wat het belang van tweelingenonderzoek is voor de genetica.
3.6.2 Je kunt verklaren waarom overerving soms anders verloopt dan je verwacht.

Slide 5 - Slide

Nature-nurture
Fenotype = milieu + genotype
Welke speelt een grotere rol?

Herhaling in generaties van: alcoholisme, huiselijk geweld en misbruik.

Maar ook: creativiteit, verlegenheid, rekenvaardigheid.

Slide 6 - Slide

Gedrag van mensen wordt bepaald door hun genen.
Filosofen/Wetenschappers bij nature-nurture
Criminelen zien er anders uit dan niet-criminelen.
Het meeste gedrag van mensen en dieren is aangeleerd.
Criminaliteit is niet aangeboren, maar mensen kiezen er zelf voor om crimineel gedrag te vertonen.
John Locke & John Stuart Mill
Lombroso
Behavioristen Pavlov en Skinner
Merton

Slide 7 - Slide

Tweeling-onderzoek
Als je gedrag van vader en zoon vergelijkt: overeenkomsten erfelijkheid of leergedrag?

Het meest geschikt zijn ééneiige tweelingen die gescheiden zijn opgegroeid. Identiek genotype, verschil is milieu.

< Erik en Peter, ééneiige tweeling uit Nederland, gescheiden opgegroeid.




Slide 8 - Slide

Slide 9 - Video

Epigenetica
Onderzoek naar beinvloeden genactiviteit.

Aangezette of uitgezette genen (methylering) blijken geërfd te kunnen worden.

Slide 10 - Slide

genregulatie bij volwassen eukaryoten
DNA methylering
    • deel van de wetenschap: epigenetica
    • epigenetische factoren 
    • vb.: drugs, roken, alcohol, stress, voeding -> hongerwinter WOII invloed op generatie erna
    • zowel voordeel als nadeel! 
    Wat is een voordeel? 
    Wat is een nadeel? 

    Slide 11 - Slide

    Slide 12 - Video

    Epigenetica

    Slide 13 - Slide

    Epigenetica gaat over:
    A
    Het effect van de DNA-code op het fenotype.
    B
    Het effect van de omgeving op uiting van genen.
    C
    Mutaties van de DNA-code door omgeving.
    D
    Het doorgeven van mutaties in DNA.

    Slide 14 - Quiz

    Een ééneiige tweeling groeit gescheiden van elkaar op. Wat zou je goed kunnen onderzoeken met behulp van deze tweeling?
    A
    De invloed van genen op het fenotype
    B
    De invloed van omgevingsfactoren op het fenotype
    C
    De invloed van omgevingsfactoren op het genotype
    D
    De invloed van het fenotype op de genen.

    Slide 15 - Quiz

    Aangeboren gedrag
    Aangeleerd gedrag

    Slide 16 - Drag question

    Aan de slag...
    3.6  Opvoeding of aanleg
    Maak opdracht 66 t/m 72

    Slide 17 - Slide