Leesstrategie Verkennend en globaal lezen

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 2-4

Nederlands

KW1C

Lesdoelen

• Leesstrategieën -
   Kennen en Kunnen (toepassen)

Waarom? Nut en noodzaak

Vanaf groep 3 is lezen enorm belangrijk, waarom is dat? 

Neuropsycholoog Jelle Jolles geeft tien redenen: 

• Lezen zorgt voor betere schoolprestaties
• Lezen vergroot maatschappelijke kansen
• Lezen vergroot ons inlevingsvermogen
• Lezen vermindert vooroordelen
• Lezen vergroot ons welzijn

Lezen vergroot maatschappelijke kansen

In de moderne kennissamenleving is 80% van het werk gerelateerd aan lezen en schrijven. Er bestaat dan ook een sterk verband tussen een geringe leesvaardigheid en werkloosheid, lage lonen en beperkte carrièrekansen. Vaardige lezers zijn ten opzichte van minder vaardige lezers vaker actief op de arbeidsmarkt, hebben een hoger inkomen, en maken gemakkelijker promotie op het werk (Buisman, Allen, Fouarge, Houtkoop & Van der Velden, 2013). De maatschappelijke positie die iemand kan bereiken, hangt sterk samen met zijn of haar leesvaardigheid. Om ieder kind gelijke kansen te bieden, is het dus van cruciaal belang dat hun taal- en leesvaardigheid al vroeg, en blijvend, wordt gestimuleerd.

www.lezen.nl Waarom doet lezen ertoe?

1. Lezen ontwikkelt de taalvaardigheid

2. Lezen ontwikkelt het denken en verbeelden

3. Lezen verschaft prikkels aan het hongerige brein

4. Lezen geeft kennis en inzichten

5. Lezen traint de concentratie

6. Lezen ontwikkelt het zelfinzicht

7. Lezen leert over de ander

8. Lezen leert over mogelijke consequenties

9. Lezen geeft inzicht in normen, regels en gebruiken

10. Lezen ondersteunt de identiteitsontwikkeling

Uitleg: Tekstdoelen

De schrijver van een tekst heeft altijd een doel. Dit noemen we het tekstdoel.

Dat betekent: het doel van de tekst.

tekststructuren

tekststructuren

Lezen: leesstrategieën op een rijtje

1. Verkennend lezen
   
2. Globaal lezen
   
3. Intensief lezen
   
4. Zoekend lezen
   

Wat is verkennend lezen?
Waarom zou je deze strategie gebruiken?

Verkennend lezen (oriënterend lezen)

1. Bekijk de tekst aan de buitenkant:
   1. titel, 2. tussenkopjes, 3. bron en 4. afbeeldingen (en onderschriften)

Welke tekstsoort is het?

Waar gaat de tekst over?

Voorspel wat er in de tekst aan bod komt.

Verkennend lezen

Bij verkennend lezen bekijk je de tekst om snel te bepalen wat de tekstsoort en het onderwerp van de tekst is. 

Als je weet wat de tekstsoort en het onderwerp is, kun je voorspellen wat er in de tekst staat. 

Verkennend lezen (oriënterend lezen)

Tekstsoort
advertentie, nieuwsbericht, lesboek, bijsluiter, ingezonden brief

Tekstdoel
informeren, instrueren, overtuigen (mening geven, activeren, amuseren)een tekst kan meerdere doelen bevatten

                      Onderwerp

                       Waar denk je dat de tekst over gaat? (een of twee woorden)

                                  Bron
                                       Is de tekst betrouwbaar?

Verkennend lezen =

1. het lezen van de titel, tussenkopjes, de bron en de afbeeldingen
2. bedoeld om de hoofdgedachte te zoeken
3. bedoeld om te voorspellen waar de tekst over gaat
4. de tekst snel doorlezen, zodat men weet wat je moet doen

Welke tekstonderdelen bekijk je bij verkennend lezen?

1. Titel, tussenkopjes, bron, dikgedrukte/schuingedrukte woorden en plaatjes
2. Inleiding, eerste zin van elke alinea
3. Titel, inleiding en tussenkopjes
4. Titel, tussenkopjes, bron, plaatjes en de inleiding

Wat is globaal lezen? Waarom zou je deze strategie gebruiken?

Wat hoort WEL bij verkennend lezen?

1. Kijken naar de plaatjes
2. Titel lezen
3. Bron bekijken
4. Signaalwoorden onderstrepen.

Wat hoort NIET bij verkennend lezen?

1. Kijken naar de plaatjes
2. Titel lezen
3. Bron bekijken
4. Signaalwoorden onderstrepen.

Globaal lezen

Je wilt de hoofdzaken weten. Lees de delen die je het meest vertellen over de inhoud van de tekst:

    1. De inleiding (waar gaat het over en wat gaat erover verteld worden)

    2. De eerste en de laatste zin van elke alinea. Belangrijk: deze bevatten  

          vaak de belangrijkste informatie uit die alinea en  bedenk op welke

                 vragen je antwoord krijgt in de tekst.

Stappenplan globaal lezen

1. Bekijk de tekst eerst door verkennend te lezen, dan heb je een idee wat het onderwerp van de tekst is (verkennend lezen)
2. Daarna lees je de inleiding helemaal en de eerste en laatste zin van elke alinea (globaal lezen)

Stappenplan intensief lezen (1v2)

Voor het intensief lezen:

1. Lees de tekst verkennend.

-Bekijk de titel en ondertitel, de tussenkopjes, de lead (De lead is de vaak schuin- of vetgedrukte inleiding in het begin van een artikel), de bron en eventuele afbeeldingen en bijschriften.

-Bepaal de tekstsoort en het onderwerp.

-Voorspel waar de tekst over gaat.

2. Lees de tekst globaal.

-Bedenk wat je al weet over het onderwerp.

-Lees de inleiding en de eerste en laatste zin van elke alinea.

-Bepaal het tekstdoel.

-Bedenk waar de tekst in grote lijnen over gaat.

Stappenplan intensief lezen (2v2)

Tijdens het intensief lezen:

3. Lees de tekst nauwkeurig.

Let daarbij op:

-De aanwijzingen in de inleiding.

-De verbanden tussen de verschillende tekstdelen.

-De betekenis van woorden die je niet begrijpt. 

Na het intensief lezen:

4. Vat de tekst in je hoofd samen.

5. Beantwoord de vragen bij de tekst.

Wat is het verschil tussen verkennend lezen en globaal lezen?

1. Bij globaal lezen lees je de tekst helemaal en bij verkennend lezen niet.
2. Bij verkennend lezen lees je de tekst helemaal en bij globaal lezen niet.
3. Bij globaal lezen bekijk je de tekst: tussenkopjes, titel, plaatjes enz. en bij verkennend lezen niet.

activeren voorkennis

verkennend lezen, globaal lezen, 

hersenen gaan werken

en dat heeft nut

Leestrategieën en -houdingen

• Voorkennis gebruiken
• Voorspellen
• Vragen stellen
• Visualiseren

Inleiding

Kern

Slot

instructiefilmpje 

wat is het belang van een inleiding, kern en slot?

0

Een inleiding kan verschillende functies hebben. Welke functie heeft de inleiding niet?

1. het onderwerp introduceren
2. aandacht trekken
3. de conclusie weergeven
4. een advies geven

Hieronder staan functies die een inleiding kan hebben. Welke functie heeft de inleiding altijd?

1. samenvatting geven
2. aanleiding noemen
3. de aandacht trekken
4. vooruitblikken

Wat zijn functies die een slot kan hebben?

1. een advies geven
2. een conclusie geven
3. de aanleiding noemen
4. een samenvatting van de inhoud geven

Wat is NIET waar?
Een alinea....

1. ..begint altijd op een nieuwe regel.
2. ....springt soms bij de eerste regel een beetje in.
3. ......gaat over een deel van het onderwerp.
4. .....heeft altijd een tussenkopje.

Deviant Starttaal Boek A

Maak opdracht:

• 1 - blz. 12-14
• 3 - blz. 15
• 4 - blz. 18 -20
• 6 - blz. 25
• 7 - blz. 27
• 9 - blz. 29