Verlichting en Romantiek les 1 26 mei 2024

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3,4

Verlichting en Romantiek les 1, 27 mei 2024

periode verlichting en romantiek

Welkom!

We beginnen met de spreuk

Daarna schrijf titel op van deze periode en jouw naam

Beoordeling van deze periode:

- presentatie (50%)

- schrift (opdrachten en aantekeningen) (50%)

Tezamen vormt dit één cijfer

De opbouw van je schrift:

In ieder geval:

Kaft periodeschrift ( jouw naam + titel periode + tekening + origami papiertjes)

Voorwoord

Inhoudsopgave

Inleiding

Na bovenstaande onderdelen volgen alle aantekeningen en opdrachten

Periode De Verlichting

en Romantiek

Welkom in de 17e eeuw

De Nederlanden zijn sinds 1568 in oorlog met Spanje en raken als gevolg daarvan in de 17e eeuw verdeeld. De opstandige Noordelijke Nederlanden gaan samen verder als Republiek (het huidige Nederland), terwijl de Zuidelijke Nederlanden (het huidige Vlaanderen) onder gezag blijven van de Spaanse koning. Terwijl Spanje in de 16e eeuw al grote overzeese gebieden had veroverd, wordt de Republiek in de 17e eeuw een grote speler in de koloniale handel en verovering. In 1632 stapt de Republiek officieel in de slavenhandel, hoewel ze daar eigenlijk vanaf de oprichting van de VOC in 1602 al in verwikkeld waren.

De Nederlandse Gouden Eeuw (1600-1700)

Het gaat goed in Nederland met de kunsten en de economie

Amsterdam is vanaf 1600 centrum van de wereld mede dankzij het oprichten van de Amsterdamse wisselbank in 1609 (deze bank neemt munten in, weegt ze en de klant krijgt hiervoor een briefje terug, dit is de eerste vorm van papiergeld)

Nederland is erg rijk en groot

Koloniën Nederland

Noord-Amerika = Nieuw Amsterdam

Zuid-Amerika - delen van Brazilië

Afrika langs de hele kust handelsposten

Azië= Indië

Australië

Wij waren het enige land dat met Japan mocht handelen

In 1750 is bijna alles weg. Nederland, België Luxemburg Suriname, Saba, St Maarten St. Eustatius Aruba Bonaire Curacao blijven over

Welke periode gaat vooraf aan de Verlichting?

De Renaissance waarin de Bijbel, de klassieke oudheid en andere boeken met daarin gegevens die door autoriteit als waar aangenomen worden

Definitie van de Verlichting (1688-1789)

Naam van een periode in de Europese cultuurgeschiedenis en meer in het algemeen de aanduiding van een op verstandelijk inzicht gebaseerde vooroordeelsvrije houding

Begint in Engeland met de wetenschapper John Locke in 1688

Het hoogtepunt is in Frankrijk (Charles Montesquieu (1689-1755), Voltaire (1694-1778), Jean-Jacques Rousseau (1712-1778) en de redacteuren van de Encyclopédie Denis Diderot (1713-1784) en Jean le Rond d’Alembert (1717-1783).

 

Het eindigt in Duitsland bij de wetenschapper/filosoof Immanuel Kant

Immanuel Kant

22 april 1724 - 12 februari 1804

'Je bent niet rijk door wat je bezit, maar eerder door wat je met waardigheid zonder bezit kunt doen.'

Quote van Kant:

Verlichting is het uittreden van de mens uit de onmondigheid die hij aan zichzelf te wijten heeft. Onmondigheid is het onvermogen zich van zijn verstand te bedienen zonder de leiding van een ander.

Waarom heet deze periode de Verlichting?

- Er kwam licht in het menselijke brein; er ging bij de mensen een lichtje op (het lichtje van verstand), het verstand kreeg de overhand

- Het wordt licht in de wetenschappelijke wereld

- mensen geloven niet meer automatisch wat er allemaal opgeschreven staat, maar onderzoeken zelf of iets waar is (geloof en bijgeloof worden opnieuw bekeken)

-de mens is optimistisch: hij denkt dat hij door zijn verstand te gebruiken armoede, ziekte en andere zaken de wereld uit kan helpen

Belangrijke begrippen Verlichting

Epmpirisme en rationalisme: De eerste moderne filosofen zijn op te delen in empiristen en rationalisten. Volgens het empirisme is de zintuigelijke waarneming de bron van onze kennis. Volgens het rationalisme is ons denk- of redeneervermogen (ratio) de bron van kennis.

absolutisme ==> Met absolutisme wordt de regeringsvorm bedoeld waarin een persoon, vaak een vorst of koning, de volledig macht in handen heeft en geen verantwoording schuldig is tegenover zijn onderdanen of een parlement.

kapitalisme ==> economisch systeem gebaseerd op winst

scepticisme ==> Het uitgangspunt van deze filosofische stroming is een radicale twijfel. 

Opdrachten les 1

Opdracht 1, (sla drie pagina's over voor het voorwoord, de inleiding en inhoudsopgave) lees de tekst over de Verlichting (zie kopie), maak een samenvatting, knip de plaatjes uit en plak in je periodeschrift. Bewaar de tekst in je schrift

  

Opdracht 2, schrijf een voorwoord (zie kopie) en maak een begin met de inhoudsopgave

Vandaag

- Vervolg begrippen uit de Verlichting

-Kenmerken Verlichting'

- Schrijvers en literatuur uit de Verlichting

Verlicht despotisme

Verlichte despotisme of verlicht absolutisme is een regeringsvorm uit de tweede helft van de achttiende eeuw die gehanteerd werd door vorsten die tijdens de Verlichting bereid waren om een aantal ideeën van deze beweging uit te voeren. De despoten hielden wel de macht in handen. Ze vonden dat ze deze macht nodig hadden om de staat goed te kunnen besturen, maar zij hielden meer rekening met de belangen van de bevolking dan andere koningen ("alles voor het volk, niets door het volk"). 

Liberalisme

Het liberalisme heeft als uitgangspunt zo veel mogelijk vrijheid van het individu zolang hij de vrijheid van anderen niet beperkt. Liberalen streven naar een samenleving waarin burgers grote vrijheden genieten, zoals de burgerrechten die het individu beschermen en de macht van de staat en de kerk beperken. Ook streeft het liberalisme naar een vrije markt waarin de overheid zich terughoudend opstelt. Een ander speerpunt van het liberalisme is de scheiding van kerk en staat (onder andere als voorwaarde voor godsdienstige tolerantie). 

John Locke

1632 - 1704

Zoals eerder gezegd; de Verlichting begint in Engeland met John Locke, grondlegger van het liberalisme zie filmpje hieronder

Vrijemarkteconomie en atheïsme

Een vrijemarkteconomie is een economisch systeem waarin de prijzen van goederen en diensten worden bepaald door vraag en aanbod. Dit betekent dat er geen overheidsbemoeienis is, maar dat bedrijven en consumenten vrij zijn om hun eigen beslissingen te nemen over wat ze kopen en verkopen.

atheïsme ==> Atheïsme is de afwezigheid van geloof in een of meer goden. Het begrip kent meerdere, elkaar soms overlappende, soms uitsluitende betekenissen, maar deze definitie geeft het een wetenschappelijke bruikbaarheid als overkoepelend begrip.[1] Deze ruime definitie sluit aan bij de Griekse herkomst van het woord atheïsme - a- (zonder) en theos (god)

Opdrachten 1e uur van les 2

Opdracht 3, maak een origami schijnende ster als symbool voor de Verlichting en plak deze op de voorkant van je periodeschrift. Op de voorkant schrijf je ook de titel van deze periode en je naam.Je mag je telefoon gebruiken voor het vouwen van de ster, maar als je iets anders gaat doen dan wordt je telefoon afgepakt. Ga naar: https://www.origamivoorkinderen.nl/origami/Ster_03/

Opdracht 4, lees de tekst over de pedagoog/filosoof Jean Jacques Rousseau. Maak een samenvatting en beantwoord de vragen

Opdracht 1: 

- maak een mooie voorkant over deze periode

- mindmap verlichting en romantiek

Teken een mooie voorkant op de omslag van je schrift over deze periode. Verwerk ook de titel

Je maakt als inleiding op deze periode een mindmap. Je krijgt hier twintig minuten voor (je kunt de spullen gebruiken die op mijn bureau liggen)

Waarom? Een mindmap spreekt je ratio (hersenen)  en je emotionele kant(hart) aan, dat past mooi bij deze periode.

Hoe maak je ook alweer een goede mindmap?