Les 14: Landdegradatie

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1-6

Startklaar

Startklaar (3 min)

Docent begroet leerlingen, instrueert alle leerlingen om startklaar te zijn en legt materialen klaar.

Leerlingen zorgen ervoor dat zij alle benodigde spullen op tafel hebben, jas uit, mobiel in tas. (Zorg voor een nette en georganiseerde ruimte.)

H1 Interne systeem aarde
H2 Externe systeem aarde
H3 Klimaat en landschap
H4 Natuurgeweld in de VS

Overzicht

LEZEN 10 min

Lezen

https://www.nu.nl/klimaat/6303415/al-een-jaar-recordtemperaturen-in-oceanen-tekenen-dat-opwarming-versnelt.html?referrer=https%3A%2F%2Fwww.google.com%2F

Vorige les

Terugblik

geofactoren 

klimaat 

landschap

Vorige les

Terugblik

C                B                C                A        

      Lesdoel

Vandag onderzoeken wij wat is de invloed van menselijke activiteiten op natuur
en milieu in verschillende landschapszones.
We zullen kijken naar de verschillende processen op de hoge en lage breedtegraden.

Als laatste leer je wat de goede praktijken zijn om de vruchtbare laag niet te laten verdwijnen.

Het lesdoel (2 min) 

Docent benoemt het lesdoel en bespreekt kort wat de leerlingen zullen leren en waarom dit belangrijk is.

Leerlingen luisteren naar de leerdoelen en krijgen een duidelijk beeld van wat er van hen verwacht wordt tijdens de les. Uitleg van leerdoelen, korte discussie over belang van de leerdoelen

Voorkennis

1. De leerlingen weten waar de permafrost is.

2. De leerlingen weten wat klimaat is.

3. De leerlingen weten wat klimaatverandering is.

Welke voorkennis is nodig voor het doel.
Controleer of de leerlingen deze voorkennis beheersten door het stellen van Controle van Begrip vragen

Bewustheid van klimaatverandering

Hoe hoge hoe kouder.

Hoe verder van de evenaar hoe kouder.

Klimaatverandering

Broeikaseffect

Ecosystemen

zijn dynamische systemen

geofactoren

Als 1 geofactoren verandert, kan dat tot veranderingen leiden in de rest!

Landdegradatie op hoge en lagebreedte

Hoge breedte: permafrost smelt, albedo wordt minder

Lage breedte: Landdegradatie - kwaliteitsvermindering van land

Hoe kan dit landschap veranderen door de mens, klimaat of reliëf

Landdegradatie

 Oorzaak:

Gevolg:

                             

                            

Bodemerosie

Verzilting

Verwoestijning

Landdegradatie in kaart

Versnelde erosie: badlands 

Vervuiling en landdegradatie

Als gevolg van vervuiling worden ook ecosystemen aangetast;

Luchtvervuiling

Watervervuiling

Bodemverontreiniging

Goede praktijken

Bij duurzame ontwikkeling is duurzaam landgebruik essentieel. Doel is bescherming bodem, bijvoorbeeld door:

• irrigeren met druppelirrigatie
  
• aanleggen van terrassen in reliëfrijke gebieden
  
• verschillende gewassen naast elkaar verbouwen
  
• akkers braak laten liggen
  

Hoe hoge hoe kouder.

Hoe verder van de evenaar hoe kouder.

Landbouw in woestijn

Controle van begrip:
Welke menselijke activiteiten bijdragen aan verwoestijning?

Antwoord 1: Breedteligging beïnvloedt de hoeveelheid zonnestraling die een gebied ontvangt. Gebieden dichter bij de evenaar (zuidelijke Verenigde Staten) ontvangen meer directe zonnestraling en zijn daarom warmer, terwijl gebieden verder van de evenaar (noordelijke Verenigde Staten) minder directe zonnestraling ontvangen en kouder zijn.

Antwoord 2: Hoogteligging beïnvloedt de temperatuur doordat de temperatuur gemiddeld met ongeveer 0,6°C daalt voor elke 100 meter stijging. In bergachtige gebieden zoals de Rocky Mountains betekent dit dat hogere delen koeler zijn dan de lagere delen.

Antwoord 3: Aanlandige wind brengt vochtige lucht van de zee naar het land, wat leidt tot meer neerslag en mildere temperaturen aan de westkust. Aflandige wind brengt droge lucht van het land naar de zee, wat resulteert in minder neerslag en grotere temperatuurschommelingen aan de oostkust.

Antwoord 4: De loefzijde van een berg is de kant waar de wind tegenaan waait en neerslag veroorzaakt doordat de lucht opstijgt en afkoelt. De lijzijde is de regenschaduwkant waar de lucht daalt en opwarmt, wat resulteert in minder neerslag en een droger klimaat.

Controle van begrip:
Verklaar hoe ontbossing kan leiden tot bodemerosie?

Antwoord 1: Breedteligging beïnvloedt de hoeveelheid zonnestraling die een gebied ontvangt. Gebieden dichter bij de evenaar (zuidelijke Verenigde Staten) ontvangen meer directe zonnestraling en zijn daarom warmer, terwijl gebieden verder van de evenaar (noordelijke Verenigde Staten) minder directe zonnestraling ontvangen en kouder zijn.

Antwoord 2: Hoogteligging beïnvloedt de temperatuur doordat de temperatuur gemiddeld met ongeveer 0,6°C daalt voor elke 100 meter stijging. In bergachtige gebieden zoals de Rocky Mountains betekent dit dat hogere delen koeler zijn dan de lagere delen.

Antwoord 3: Aanlandige wind brengt vochtige lucht van de zee naar het land, wat leidt tot meer neerslag en mildere temperaturen aan de westkust. Aflandige wind brengt droge lucht van het land naar de zee, wat resulteert in minder neerslag en grotere temperatuurschommelingen aan de oostkust.

Antwoord 4: De loefzijde van een berg is de kant waar de wind tegenaan waait en neerslag veroorzaakt doordat de lucht opstijgt en afkoelt. De lijzijde is de regenschaduwkant waar de lucht daalt en opwarmt, wat resulteert in minder neerslag en een droger klimaat.

Controle van begrip:
Leg uit hoe een verkeerde manier van irrigeren kan leiden tot verzilting.

Antwoord 1: Breedteligging beïnvloedt de hoeveelheid zonnestraling die een gebied ontvangt. Gebieden dichter bij de evenaar (zuidelijke Verenigde Staten) ontvangen meer directe zonnestraling en zijn daarom warmer, terwijl gebieden verder van de evenaar (noordelijke Verenigde Staten) minder directe zonnestraling ontvangen en kouder zijn.

Antwoord 2: Hoogteligging beïnvloedt de temperatuur doordat de temperatuur gemiddeld met ongeveer 0,6°C daalt voor elke 100 meter stijging. In bergachtige gebieden zoals de Rocky Mountains betekent dit dat hogere delen koeler zijn dan de lagere delen.

Antwoord 3: Aanlandige wind brengt vochtige lucht van de zee naar het land, wat leidt tot meer neerslag en mildere temperaturen aan de westkust. Aflandige wind brengt droge lucht van het land naar de zee, wat resulteert in minder neerslag en grotere temperatuurschommelingen aan de oostkust.

Antwoord 4: De loefzijde van een berg is de kant waar de wind tegenaan waait en neerslag veroorzaakt doordat de lucht opstijgt en afkoelt. De lijzijde is de regenschaduwkant waar de lucht daalt en opwarmt, wat resulteert in minder neerslag en een droger klimaat.

Controle van begrip:
Beredeneer hoe zee-ijs wordt als een buffer voor het landijs genoemd.

Antwoord 1: Breedteligging beïnvloedt de hoeveelheid zonnestraling die een gebied ontvangt. Gebieden dichter bij de evenaar (zuidelijke Verenigde Staten) ontvangen meer directe zonnestraling en zijn daarom warmer, terwijl gebieden verder van de evenaar (noordelijke Verenigde Staten) minder directe zonnestraling ontvangen en kouder zijn.

Antwoord 2: Hoogteligging beïnvloedt de temperatuur doordat de temperatuur gemiddeld met ongeveer 0,6°C daalt voor elke 100 meter stijging. In bergachtige gebieden zoals de Rocky Mountains betekent dit dat hogere delen koeler zijn dan de lagere delen.

Antwoord 3: Aanlandige wind brengt vochtige lucht van de zee naar het land, wat leidt tot meer neerslag en mildere temperaturen aan de westkust. Aflandige wind brengt droge lucht van het land naar de zee, wat resulteert in minder neerslag en grotere temperatuurschommelingen aan de oostkust.

Antwoord 4: De loefzijde van een berg is de kant waar de wind tegenaan waait en neerslag veroorzaakt doordat de lucht opstijgt en afkoelt. De lijzijde is de regenschaduwkant waar de lucht daalt en opwarmt, wat resulteert in minder neerslag en een droger klimaat.

Zelf aan de slag

hoogte

warmer

nat, droog

Zelf aan de slag

vochtige, droge

milder

lagere

Zelf aan de slag

meer

kouder

barrière

     Kleine afsluiting

Landdegradatie
Klimaatverandering
Verwoestijning
Ontbossing
Overbeweiding
Bodemerosie
Bodemuitputting
Verzilting

Kleine lesafsluiting (5 min) 

Docent controleert begrip door opdrachten of vragen die de begrippen en vaardigheden van het lesdoel toetsen.

Leerlingen werken zelfstandig of in een groepje aan opdrachten, kunnen vragen stellen aan de docent maar werken grotendeels zelfstandig.

Controle van begrip vragen

(Aan)tekeningen

Tekening 1.
(...)

Tekening 2.
(...)

Tekening 3.
(...)

Zelfstandige verwerking (10 min)

Zelfstandig verwerken (ik → jij) 10 min. Docent laat leerlingen zelfstandig werken aan de eindopdracht of een debatstelling, beschikbaar voor hulp indien nodig.

Werken aan eindopdracht, zelfstandig of in groepen 

Zelf aan de slag

Zelfstandige verwerking (10 min)

Zelfstandig verwerken (ik → jij) 10 min. Docent laat leerlingen zelfstandig werken aan de eindopdracht of een debatstelling, beschikbaar voor hulp indien nodig.

Werken aan eindopdracht, zelfstandig of in groepen 

     Grote afsluiting

Vandag onderzoeken wij wat is de invloed van menselijke activiteiten op natuur

en milieu in verschillende landschapszones.

We zullen kijken naar de verschillende processen op de hoge en lage breedtegraden.

Als laatste leer je wat de goede praktijken zijn om de vruchtbare laag niet te laten verdwijnen.

Grote lesafsluiting (5 min)

De grote lesafsluiting vindt plaats aan het eind van de les, na de zelfstandige verwerking. Controleer begrip en werkhouding.

Leerlingen geven feedback over wat ze hebben geleerd en reflecteren op hun werkhouding.

Reflectiegesprek, leerlingen geven elkaar feedback

retrieval practice

https://quizlet.com/join/A5xDxSXpV?i=1fo1jg&x=1bqt

Retrieval practice (10 min)

Docent geeft de leerlingen de tijd om zelf te oefenen met de lesstof en biedt ondersteuning indien nodig.

Leerlingen oefenen zelf met de lesstof door begrippen te oefenen met Quizlet, flashcards te maken en zichzelf te overhoren of topografie spellen online te doen.

Quizlet, flashcards maken, zichzelf overhoren, topografie spellen online

quizlet.com

 Vraag 1

(R) 1 punt

Breedteligging: Invloed op zonnestraling en temperatuur, waardoor gebieden dichter bij de evenaar warmer zijn.<br>- Hoogteligging: Invloed op temperatuur, met lagere temperaturen op grotere hoogten.

Vraag 2 

(T1) 2 punten

Aanlandige wind: Brengt vochtige lucht van de zee naar het land, wat leidt tot meer neerslag en mildere temperaturen.

Aflandige wind: Brengt droge lucht van het land naar de zee, wat resulteert in minder neerslag en grotere temperatuurschommelingen.<br>Uitleg: Aan de westkust zorgen aanlandige winden voor meer neerslag en mildere temperaturen, terwijl aan de oostkust aflandige winden droger en extremer weer kunnen veroorzaken.

Vraag 3 

(T2) 2 punten

Zelfstandige verwerking (10 min)

Zelfstandig verwerken (ik → jij) 10 min. Docent laat leerlingen zelfstandig werken aan de eindopdracht of een debatstelling, beschikbaar voor hulp indien nodig.

Werken aan eindopdracht, zelfstandig of in groepen 

Vraag 4 

(T1) 3 punten

barrière, loef, lij

Wat is landdegradatie?

1. Het onbruikbaar worden van land.
2. De kwaliteits-vermindering van land.
3. Het uitbreiden van de woestijn.
4. Slechte landbouw.

Vormen van landdegradatie

Oorzaken landdegradatie

overbeweiding

ontbossing

verkeerde irrigatiemethoden

verzilting

verwoestijning

bodemerosie