afronden 5.1 + 5.2 + UL 5.3 + 5.4 &demo botten (3mavo)

• Biologie
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

planning = 

1. afronden 5.1 + 5.2
2. demopracticum botten
3. leerdoelen 5.3 + 5.4
4. uitleg 5.3 + 5.4
5. (huis)werk opgeven
6. aan de slag met (huis)werk

Log met je CHROMEBOOK

 in op LessonUp

Log in via de code!

In de afbeelding hiernaast staat het skelet van de mens weergegeven. Een aantal botten staat aangegeven met cijfers.

Sleep de namen van de botten (linkerkant) naar het juiste cijfer.

10

1

2

3

4

borstbeen

lendenwervel

schouderblad

knieschijf

borstwervel

scheenbeen

heiligbeen

staartbeen

dijbeen

heupbeen

Noem minstens 1 functie van het skelet?

Je schoudergordel bestaat uit:

1. sleutelbeen en schouderblad
2. sleutelbeen, schouderblad, borstbeen, opperarmbeen
3. 2 sleutelbeenderen, 2 schouderbladen, 1 borstbeen, 2 opperarmbenen
4. 2 sleutelbeenderen, 2 schouderbladen

Pijpbeenderen zijn botten vooraf van in je...

1. Hoofd
2. Ledematen
3. Schouder
4. Heup

Pijpbeenderen zijn......?

1. Opperarmbeen en dijbeen
2. Ellepijp en heupbeen
3. Schouderblad en heup
4. Knie en elleboog

Met welk nummer is de plaats aangegeven waar zich geel beenmerg bevindt?

1. plaats 1
2. plaats 2
3. plaats 3

Waar welk beenmerg?

Rood beenmerg:

- in de koppen van pijpbeenderen.

- in platte beenderen.

Geel beenmerg:

- tussen de koppen van pijpbeenderen. 

Wat maakt het rode beenmerg aan?

Wat was de functie van geel beenmerg?

1. ontstaan witte bloedcellen
2. zit kalkzout opgeslagen
3. zit vet opgeslagen
4. ontstaan rode bloedcellen

Zien we hier kraakbeenweefsel of beenweefsel?

In de botten van ouder wordende mensen zit.....

1. steeds meer lijmstof
2. steeds meer kalk
3. steeds minder lijmstof
4. steeds minder kalk

Lijmstof en kalkzouten zitten in ….

1. Botcellen
2. Kraakbeencellen
3. Tussencelstof
4. Spieren

Welk soort weefsel is dit?

chromebook voor nu sluiten

demo-practicum

• Doe je een bot in zoutzuur dan gaan de kalkzouten uit het bot. 
• Het bot word dan buigzaam.
• Doe je een bot boven het vuur.
• Dan verbrand het lijmstof en breekt het bot snel.

Leerdoelen 

5.3

• Ik kan 4 beenverbindingen onderscheiden.
• Ik kan delen van een gewricht noemen met hun functies.
• Ik kan de bouw en werking van 3 typen gewrichten onderscheiden.

5.4

• Ik kan de bouw en werking van spieren beschrijven.

5.3: beenverbindingen

• Vergroeid (heiligbeen);
•  Enkele wervels aan elkaar vergroeid.
• deze wervels kunnen niet meer bewegen.
• Het staartbeen bestaat ook uit vergroeide                           wervels. 

Beenverbindingen

• Door een naad (schedelbeenderen);
•  De beenderen van het schedel zijn door                                       een naad met elkaar verbonden. 
• Er is geen beweging mogelijk. 

Beenverbindingen

• Door kraakbeen (tussen ribben en borstbeen):
• Hierdoor is er een beetje beweging mogelijk                                      tussen de botten.                                                                                       Dit is nodig als je ademhaalt. 

Beenverbindingen

• Door gewrichten:
• Je ribben en de wervels door gewrichten met elkaar verbonden.
• er is veel beweging mogelijk tussen de botten.
• gewrichten heb je op nog veel meer plekken in je lichaam. 

Beenverbindingen

Gewricht:

Gewricht:

• Elk gewricht bestaat uit 6 onderdelen.

1. Gewrichtskogel
2. Gewrichtskom
3. Gewrichtskapsel 
4. Gewrichtssmeer
5. Kraakbeenlaagjes
6. Kapselband 

Het ene bot heeft een gewrichtskogel en het andere een gewrichtskom. 

De gewrichtskogel kan bewegen in de gewrichtskom. 

De botten van een gewricht zitten met het gewrichtskapsel aan elkaar vast.

Dit houdt de botten op hun plaats. 

De binnenkant van het gewrichtskapsel geeft gewrichtssmeer af. 

Deze stroperige vloeistof werkt als een soort smeervet.

Hierdoor kunnen de botten soepel bewegen. 

Beide botten zijn bedekt met een kraakbeenlaagje. 

Daardoor kunnen de botten soepel bewegen en is er minder slijtage. 

Romdom veel gewrichten zitten stevige kapselbanden.

Deze lopen op verschillende manieren kruislings over het gewrichtskapsel.

Ze zorgen voor extra stevigheid (bijvoorbeeld bij de knieën). 

De botten blijven zo nog beter op hun plaats zitten. 

Kogelgewricht

Rolgewricht

Scharniergewricht

Typen gewrichten

5.4 Bouw en werking spier

 Bouw spier

• Een spier bestaat uit een aantal spierbundels.
• Deze bundels bestaan weer uit spiervezels.
• Elke spiervezel in ontstaan door samensmelting van heel veel spiercellen.
• Een spiervezel bevat dan ook veel celkernen. 
• Elke spierbundel is omgeven door bindweefsel.
• Ook om de hele spier ligt een laag bindweefsel; de spierschede.
• Aan alle uiteinden van een spier gaat het bindweefsel over in de pezen.
• De spieren zitten met deze pezen vast aan de botten. 
• Spieren krijgen een seintje van zenuwcellen, hierdoor trekken de spiervezels samen. 

Werking spieren /

bewegingen

De spier wordt bij samentrekken korter en dikker.

Hierdoor trekken de pezen aan de botten waar hij aan vastzit, naar elkaar toe.

Dit kost energie. Er vindt dan verbranding plaats.

antagonisten

Antagonistisch paar, maar wat doet dit paar samen?

Antagonisten/

antagonistische paar.

Spieren waarvan het samentrekken en tegengesteld effect heeft. 

• Wat is de antagonist van je biceps (armbuigspier)? 
• Dat is de armstrekspier (triceps).
• Wat is de antagonist van je kuitspier?
• Dat is de voorste scheenbeenspier.

Start nu ONLINE met maken van deze opdrachten:

van basisstof 5.3 - opdracht 1 t/m 3 + 5 t/m 7

van basisstof 5.4 - opdracht 1 t/m 3 + 5 + 6

Wat je in de les niet af krijgt, wordt automatisch huiswerk!