*Grammatica woordsoorten herhaling jaar 1 vwo, vwo 2

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Herhaling woordsoorten jaar 1 vwo

Lesdoelen

Aan het eind van de lessenserie kun je de woordsoorten die we in jaar 1 hebben behandeld benoemen in een zin. 

Welke woordsoorten ken je nog?

Wat is een zelfstandig naamwoord (zn)?

Zelfstandig naamwoord (zn)

Een zn noemt een mens, dier, plant of ding: leraar, Max, luipaard, roos, voordeur, Nijmegen. 

Meestal kun je voor een zelfstandig naamwoord de, het of een zetten (het hok, een hok).

Wat zijn de bepaalde en onbepaalde lidwoorden (olw en blw)?

Bepaald en onbepaald lidwoord (olw en blw)

- Lidwoorden: de, het, een horen bij een zelfstandig naamwoord: de bank, het kind, een huis.

Bepaalde lidwoorden: de en het

Onbepaald lidwoord: een 

Wat is een bijvoeglijk naamwoord (bn)?

Bijvoeglijk naamwoord (bn)

Bijvoeglijke naamwoorden zeggen iets over een zelfstandig naamwoord. Meestal staat een bijvoeglijk naamwoord direct voor het zelfstandig naamwoord. Soms staat het achter het zelfstandig naamwoord waar het iets van zegt: 

de ijzeren deur, een heel dure auto; het schip was erg roestig.

Wat is een persoonlijk voornaamwoord (pers.vnw)?

Persoonlijk voornaamwoord (pers.vnw)

Een persoonlijk voornaamwoord  duidt iets of iemand aan.

Bijvoorbeeld: Een vriend van jou gaf mij deze skeelers, maar ik vind ze niet zo mooi.

Wat is een bezittelijk voornaamwoord (bez.vnw)?

Bezittelijk voornaamwoord (bez.vnw)

Een bezittelijk voornaamwoord geeft aan van wie iets is. Het staat altijd voor het woord waar het bij hoort: mijn fiets, hun vorige buren.

Staat het voornaamwoord achter het bezit en staat er het woordje van voor, dan is het geen bezittelijk, maar een persoonlijk voornaamwoord: die nieuwe fiets van mij.
Mij is hier een pers.vnw. 

Wat is een hulpwerkwoord (hww) en een zelfstandig werkwoord (zww)

Hulpwerkwoord (hww) en zelfstandig werkwoord (zww)

Wat alle werkwoorden gemeen hebben, is dat je ze kunt vervoegen: spelen, speel, speelt, speelde, gespeeld, spelend. 

Verreweg de meeste werkwoorden hebben een duidelijke, vaste betekenis. Ze heten zelfstandige werkwoorden. Voorbeelden: spelen, huilen, lachen. Verder zijn er hulpwerkwoorden. Ze komen voor in elke zin met meer dan één werkwoord. Voorbeelden: hebben, zijn, worden, zullen, kunnen, mogen, moeten. Ze helpen om een goede zin te maken. 

Wat is een aanwijzend voornaamwoord (aanw.vnw)?

Aanwijzend voornaamwoord (aanw.vnw)

Aanwijzende voornaamwoorden wijzen iets/iemand aan: deze, die, dit, dat, zulk(e), zo’n, dergelijk(e). 

Voorbeeld:

Deze Franse film is spannender dan die Engelse.

Dergelijke toetsen vind ik makkelijker dan zulke toetsen.  

Wat is een vragend voornaamwoord (vr.vnw)?

Vragend voornaamwoord (vr. vnw)

Er zijn maar vier vragende voornaamwoorden in het Nederlands: wie, wat, welk(e), wat voor (een). Meer vragende voornaamwoorden zijn er niet!

Wat heb je gedaan op oudejaarsavond?

Welke jurk zal ik kiezen?

Wie is dat?

Wat voor een man is hij?

Wat is een onbepaald voornaamwoord (onbep.vnw)?

Onbepaald voornaamwoord (onbep.vnw)

Een onbepaald voornaamwoord duidt een persoon of een zaak aan, maar zegt niet precies wie of wat bedoeld wordt. 

Iemand, niemand, iedereen, men, menigeen, het, (zo)iets, niets, alles, elk(e), ieder(e), menig(e), wat, ene, (een) zekere, een of ander(e). 

Iedereen vindt dat de vakantie langer moet duren. Wie precies? 

Alles vindt ze stom om te doen. Wat precies? 

Lastige gevallen onbepaald voornaamwoord

- Het woord 'je' is een onbep.vnw als het 'men' betekent: 

Je kunt (men kan) tegenwoordig niet alles meer zeggen. 

- Het woord 'wat' is onbep.vnw als het 'iets' betekent: 

Heeft u wat (iets) over voor het goede doel? 

- Het woord 'het' is een onbep.vnw als het tijd, weer of sfeer aangeeft: 

Het is vier uur. Het regent buiten. Het is heel gezellig. 

Wat is een voorzetsel (vz)?

Voorzetsel (vz)

Voorzetsels geven meestal een plaats aan (in, op, naast, bij, tussen, voor, enz.) een tijd (gedurende, onder, tijdens, in, voor, na, sinds, enz.) of een reden (vanwege, wegens, om, door, enz.): in Arnhem (plaats); onder de les (tijd); wegens een ongeluk (reden).

Je kunt het ook vaak gebruiken met de kast of het feest: 

op de kast, naast de kast, tijdens het feest, door het feest. 

Wat zijn bijwoorden (bw)?

Bijwoorden (bw) (1)

Bijwoorden kunnen van alles aangeven:

Tijd: morgen, vandaag

Plaats: er, hier, daar

Tegenstelling: daartegenover, echter, ook

Reden/oorzaak: daarom, hierdoor.

Zekerheid: absoluut, vast, zeker enz.

Onzekerheid: misschien, vermoedelijk enz.

Ontkenning: niet, nooit, enz.

De vraagwoorden als: waar, waarmee, wanneer, hoe enz. zijn ook bijwoorden

Bijwoorden (2)

Tip:

Gebruik ‘zoenen’ om te kijken of je te maken hebt met een bijwoord:

Zoenen? Graag, niet, altijd, onmiddellijk, morgen, misschien, absoluut enz. 

Opdracht

Blz. 250 - 254

Maak opdracht 1 t/m 5. Succes!