Brugklas leesvaardigheid 1

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Wat is een tekstdoel?

Welke tekstdoelen ken je?

Tekstdoelen

1. Amuseren: verhalende tekst (vermaken)

2. Informeren: informerende tekst (informatie geven)

3. Uitleg geven: informerende tekst (uitleg, beschrijving geven)

4. Instructie geven: informerende tekst (aanwijzingen geven)

5. Overtuigen: waarderende tekst (met argumenten mening geven)

6. Beschouwen: waarderende tekst (verschillende kanten laten zien, iemand aan het denken zetten)

7. Activeren: waarderende tekst (met argumenten iemand overhalen)

Wat zijn tekstsoorten?

Tekstsoorten

1. Amuseren: verhaal, gedicht, toneelstuk, film

2. Informeren: nieuwsbericht, zakelijke brief, journaal

3. Uitleg geven: tekst in schoolboek, uitlegfilmpje

4. Instructie geven: handleiding, recept

5. Overtuigen: recensie, ingezonden brief

6. Beschouwen: achtergrondtekst in krant, documentaire

7. Activeren: reclamefolder, sollicitatiebrief

Structuur van een tekst

Titel: geeft aan waar tekst over gaat

Tussenkopjes: geeft aan waar een alinea over gaat

Bronvermelding: geeft aan waar de tekst vandaan komt

Uit welke drie onderdelen bestaat een tekst?

Onderdelen van een tekst

1. Inleiding

2. Middenstuk

3. Slot

Wat is het doel van een inleiding?

1. deelonderwerpen bespreken
2. lezer nieuwsgierig maken
3. tekst afsluiten

Manieren van inleiden

1. onderwerp aankondigen

2. kort, grappig of bijzonder verhaaltje vertellen (anekdote)

3. een of meerdere vragen stellen

4. aanleiding voor het schrijven van de tekst noemen

5. voorbeeld geven

Wat is het verschil tussen een onderwerp en een deelonderwerp?

Alinea en kernzin

Een deelonderwerp wordt besproken in een alinea. Dit is dus een stukje tekst over een deelonderwerp. 

Alinea's staan in het middenstuk van een tekst.

Elke alinea heeft een kernzin: dit is de zin waarin de belangrijkste mededeling van de alinea staat. De rest van de alinea is een toelichting bij deze kernzin of het zijn voorbeelden. Vaak is de eerste of de laatste zin van de alinea de kernzin (ELZA)

Op welke manieren kun je een tekst lezen?

Leesmanieren

1. Zoekend lezen: gericht zoeken naar een antwoord

2. Globaal lezen: hoofdzaken uit de tekst halen. Je leest de eerste alinea, de kernzinnen en de laatste alinea.

3. Intensief lezen: de tekst helemaal begrijpen. Je leest alles heel goed, gaat op zoek naar verbanden tussen alinea's, gaat op zoek naar betekenissen van moeilijke woorden etc.

4. Kritisch lezen: tekst beoordelen

Leesplan