5.1 & 5.3 Industriële Revolutie

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Industrie en samenleving 

paragraaf 5.1 en 5.3

Programma

• uitleg 5.1 en 5.3
• leerdoelencheck 

Leerdoelen

aan het eind van de les:

• kun je uitleggen hoe de industriële revolutie is ontstaan
• ken je de kenmerken van de industriële samenleving
• weet je wat de sociale kwestie is 
• kun je verklaren hoe het socialisme ontstond en waarom arbeiders vakbonden oprichten

Samenleving 

• 1800: grotendeels landbouwsamenleving 
• 1900: industriële samenleving 

oorzaak : nieuwe machines nemen werk over op platteland + nijverheid 

Revolutie 

GB: machines maken productie op platteland makkelijk + sneller -> meer voedsel -> toename bevolking

• machines nemen ook werk over in de nijverheid
• versnelling industriële revolutie door stoomtrein & stoomschip
• Urbanisatie: mensen vertrekken van platteland naar stad 

Arbeiders

Kapitalisme: Systeem met een vrijemarkt economie bedoelt om winst te maken

• meer arbeiders dan banen -> arbeiders kunnen geen eisen stellen 
• arbeiders uitgebuit - geen sociale wetten
• politiek greep niet in: alléén rijke mensen mochten meebeslissen 

omstandigheden

• 12-urige werkdag 
• kleine arbeiderswoningen > vies 
• ziekte-uitbraken
• geen schoon drinkwater   

Sociale Kwestie

• discussie over arbeidsomstandigheden 
• overheid moet ingrijpen, maar doet dit niet
• eerste sociale wet: 'Kinderwetje van Van Houten' -> weinig controle  

Socialisme

politieke stroming dat streeft naar gelijkheid en opkomt voor de armere in de samenleving

• sociaaldemocraten: via politiek doelen bereiken
• communisten/ Marxistisch socialisme: via geweld doelen bereiken

Communisme

• stroming binnen socialisme
• geen klassen, geen privébezit
• alles in handen van de staat - staat moet zorgen voor gelijkheid
• doelen bereiken door gewelddadige opstand arbeiders  

Vakbonden

• om sterker te staan in de strijd verenigen arbeiders zich in vakbonden 
•  stakingen, demonstraties en gesprekken met werkgevers -> doelen zo bereiken 

De Sociale kwestie ging over:

1. De omgangsvormen tussen de mensen uit de verschillende zuilen.
2. Het verbod van de regering om te staken.
3. De strijd om algemeen kiesrecht.
4. Het verbeteren van de levensomstandigheden van de arbeiders.

Wat hoort bij socialisme?

1. Gelijkheid, algemeen kiesrecht, verdeling rijkdom
2. Gelijkheid, geloof, ieder voor zich, algemeen kiesrecht
3. Arbeiders, geloof, armoede, sociale kwestie
4. Arbeiders, vereniging, schoolstrijd, overheid

Welke twee soorten van socialisme ontstonden uit het socialisme van Marx?

1. communisme en socialisme
2. sociaal-democratie en communisme
3. sociaal-democratie en socialsime
4. sociaal-democratie en socialisme

Wat is de industriële revolutie?

1. De overgang van jagen en verzamelen naar de landbouw
2. De trek van het platteland naar de stad
3. De overgang van werken met de hand naar werken met machines
4. Grote groepen arbeiders die in fabrieken werken.

Wat was niet een oorzaak van de industriële revolutie?

1. Huisnijverheid: boeren wilden meer machines
2. Grondstoffen: grote hoeveelheden steenkool en ijzererts, en katoen uit de kolonies.
3. Verbeteringen in de landbouw leidden tot een voedsoverschot
4. Bevolkingsgroei: sterftecijfer daalde doordat er meer voedsel beschikbaar was