Problemen in de groep les 4 verlies

• Pedagogisch werk
• MBO
• Studiejaar 1

Begeleiden in de groep

Les 5: Verlies

Caroline Willemse 

Inleiding

Als een leerling een ouder, broer of zus verliest vanwege een overlijden, is dat een enorm ingrijpende gebeurtenis. 

In één klap kan het gevoel van vertrouwen en veiligheid verdwenen zijn en krijgt het kind te maken met gevoelens die het nog niet kende. Dan hebben deze leerlingen openheid, steun en begrip nodig van jou als leraar om die heftige gevoelens en gedachten een plek te geven. 

Deze les gaat over verdriet en alle grote veranderingen en jouw manier om hier professioneel mee om te gaan. 

Lesdoelen 

• Wat is verlies bij kinderen?
  
• Waarom er gepraat moet worden over verlies
  
• Jouw houding als onderwijsassistent  

Waar denken jullie aan bij verlies?

Verlies 

• Kinderen, jongeren en volwassen hebben te maken met een sterfgeval zoals het overlijden van een ouder, broertje, zusje, opa of oma

• Maar het gaat niet alleen over het overlijden van iemand
• Je kan ook denken aan de volgende dingen:
• Scheiding
• Huisdier 
• Uitzetting van een klasgenootje (door bijvoorbeeld afgewezen asielaanvraag)

• Ieder kind reageert hier anders op

Kinderen en verlies 

• Op jonge leeftijd krijgen kinderen te maken met verlies
• Bijvoorbeeld: huisdier overlijdt, kwijtraken van een knuffel, een vriendje dat niet met ze wil spelen
• Als is het verlies klein, praat erover met het kind
• Kinderen reageren allemaal anders
• Warboel van emoties
• Kinderen rouwen net als volwassen, alleen ze uiten het anders 

Hebben jullie ervaring met kinderen die een ouder zijn verloren?

Ja

Nee

Welke gevolgen kan het verlies  op het kind hebben?

Psychische effecten
Lichamelijke effecten
Effect op het ontwikkelen van relaties

• Angst
• Verdrietig
• Hoofdpijn
• Slaapproblemen
• Woede/ Agressie
• Teruggetrokken/aanhankelijk
• (Depressie) 

Welke aandacht zou je besteden om peuters/kleuters te ondersteunen bij verlies

Welke extra aandacht zou je geven aan schoolkinderen?

Jouw houding als pedagogisch medewerker bij verlies

• Veiligheid, rust en structuur aan het kind
  
• Geef het kind wat extra persoonlijke aandacht, praat met kinderen. 
• Luister goed naar het kind maar dwing het niet over de dood of de scheiding te praten.
• Luister naar wat het kind te vertellen heeft. En dan bedoel ik: nog meer dan je al deed.  Dus extra goed en vanuit een oprechte belangstelling
• Geef kinderen de mogelijkheid om te tekenen, te schrijven of te lezen over het onderwerp
• Zijn er vragen over de dood? Geef dan uitleg en geef antwoord in een taal, die het kind begrijpt. Wees eerlijk.
• Doe leuke dingen. 

Portfolio Opdracht

• Kies een doelgroep: kleuters, schoolkind (6-9 jaar), schoolkind (9-12 jaar) of pubers. 
• Bedenk een activiteit hoe je iemand kan begeleiden bij verlies. Hierbij kan je denken aan opdrachten, knutselwerken, gesprekken etc. 
• Om 9:40 gaan we dit bespreken 

Wat kun je doen?

Laat het kind veel spelen en herhalen.Kinderen verwerken hun verdriet in spel, bijvoorbeeld door poppen in een doos te stoppen of heel hard te botsen met auto’s. Dit spel wordt dan regelmatig herhaald, zodat ze hun verdriet en gevoelens een plekje kunnen geven Betrek het bij de rituelen, zoals een kaarsje branden bij een foto, of samen een gebedje of gedicht uitspreken. Probeer concreet uit te leggen wat dood zijn betekent en wat er dan gebeurt. Bijvoorbeeld dat het lichaam niet meer kan bewegen en koud is geworden. Wanneer kinderen de uitleg krijgen dat doodgaan hetzelfde is als gaan slapen of op een lange reis gaan, dan nemen zij dat letterlijk. Als ze dan bijvoorbeeld gaan slapen worden ze bang. Een boekje lezen kan ook verhelderend werken. Tip: Lieve oma Pluis, Dick Bruna ( 2 - 4 jaar) Kikker en het vogeltje, Max Velthuijs (4 - 6 jaar)

Een veilige, rustige en vertrouwde omgeving biedt ruimte voor vragen en herhalingen. Kinderen kunnen troost putten uit het maken van een afscheidsboekje, met bijvoorbeeld een lijstje met alle dingen die de overledene zo’n fijne persoon maakte. Ook voor deze leeftijdsgroep kan samen een boek lezen over het onderwerp heilzaam zijn. Een herinneringsdoosje of -(foto)boekje, een fotolijstje versieren met daarin een foto van die persoon of met lapjes van kledingstukken van hem of haar een troostknuffel maken.

Voor volgende week

Volgende week toets thema 3 (blz 123 t/m 181)

een herinneringsdoosje of -(foto)boekje, een fotolijstje versieren met daarin een foto van die persoon of met lapjes van kledingstukken van hem of haar een troostknuffel maken.

Casus 5.5

Je werkt samen met je collega en stagiaire op een groep van 0-4 jarigen. De groep bestaat uit 12 kinderen: 2 van 0 jaar, 1 van 1 jaar, 4 van 2 jaar en 5 van 3 jaar waarvan 2 kinderen flexibel komen. In de vergadering hebben jullie de donderdag besproken en zijn tot de conclusie gekomen dat er iets moet gebeuren met deze groep, het loopt niet lekker. Speelgoed wordt uit de kast gegooid en niet mee gespeeld, kinderen springen op de bank, baby's huilen veel en slapen slecht, de oudere kinderen slaan en bijten elkaar. Wat gaan jullie doen met deze "drukke donderdag"? 

Jullie gaan in 4 groepjes van 6/7 studenten met gebruik van "klassenmanagement" de donderdaggroep structuur bieden. Je maakt hiervoor een mooi overzicht waarin je alle kopjes verwerkt beschreven in hoofdstuk 5.5. Volgende week presentatie in de klas.

Wat moet je leren voor de toets?

• NU PW basisboek DCO: hoofdstuk 5 en alle vragen uit het werkboek van hoofdstuk 5
• NU profielboek pedagogiek: hoofdstuk 7
• PW verzorging van Thieme: Hoofdstuk 13, 14 en 15
• Weten hoe je een begeleidingsplan schrijft/ maakt/ opbouwt

Casus 1

Tijdens de gymles had leerling D en leerling A ruzie. Leerling D en leerling A zitten in groep 2 en zijn beste vrienden, Leerling D heeft tijdens de zomervakantie zijn vader verloren nadat hij lang ziek was. Er word door beide leerlingen gezegd "Ik neem een mes mee naar school en ik steek je dood!". Je pakt de kinderen apart en neemt ze mee terug naar de klas. 

Casus 1

Je hebt beide kanten van het verhaal aangehoord, daarna heb je met zijn 3en het uitgesproken en de ruzie opgelost. Daarna merk je dat leerling D nog verdrietig is en huilt. Je laat leerling A zich aankleden en je gaat met leerling D in gesprek. Leerling D geeft aan dat hij bang is dat hij ook zijn moeder gaat verliezen en dat het hem niet uitmaakt als hij doodging, want dan kan hij naar papa. 

casus 2

Tobias is zijn vader verloren, zijn moeder ligt vaak depressief in bed. Moeder is niet heel betrokken bij de school van Tobias en heeft weinig contact met de school. Tobias moet zelf boodschappen doen en zelf eten maken. Tobias krijgt op school altijd eten van zijn vriend Sep, omdat hij zelf nooit eten meeheeft naar school. Tobias is sinds het begraven van zijn vader niet meer bij het graf van zijn vader geweest.

Welk cijfer geef je voor de presentatie

010

Hoe kun je ervoor zorgen
dat een kind zich
veilig voelt bij jou?