Thema 11 zintuigen basisstof 3, 4 en 5

• Biologie
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 4

Thema 11 zintuigen basisstof 3, 4 en 5

Random facts

• Je knippert elke dag ongeveer 10.000x
  
• Mensen met lichte ogen knipperen vaker dan mensen met bruine ogen
• Wimpers houden stof en vuil tegen
  
• Niezen met ogen open is onmogelijk (reflex!)
  
• Met het linkeroog gesloten kan je niet over je linkerschouder kijken
  
• Tranen bezitten bacteriedodende enzymen
  

Vul voor jezelf aan

Substraat: is wat wordt omgezet/verwerkt in een enzym

Active centrum: waar substraat bind met enzym

reactieproduct: wat uit de reactie komt

Doel van de les: 

• Je kunt de inwendige en uitwendige delen van een oog noemen met hun functies en kenmerken.
• Je kunt beschrijven hoe de pupilreflex de grootte van de pupil regelt.
  
• Je kunt beschrijven hoe op het netvlies een scherp beeld ontstaat.
• Je kunt de bouw en de werking van het netvlies beschrijven

Basisstof 3: Uitwendige bouw van het oog

Wenkbrauwen voorkomen dat zweet in de ogen loopt.

Wimpers houden o.a. zand tegen en beschermen tegen fel licht.

Traanvocht voorkomt uitdroging, spoelt vuil weg en remt de groei van bacteriën.

Traanbuizen voeren traanvocht af naar de neusholte.

Oogspieren: hierdoor kunnen de ogen naar alle kanten bewegen.

Harde oogvlies (=oogwit), iris (=regenboogvlies) en pupil maken deel uit van de oogbol. Door de pupil komt het licht naar binnen. De iris regelt hoeveel licht naar binnen mag...

Basisstof 3: Doorsnede van het oog

Het glasachtig lichaam houdt het oog in vorm.

Basisstof 3: Doorsnede van het oog

Het glasachtig lichaam houdt het oog in vorm.

Het hoornvlies en de ooglens helpen samen een scherp beeld te vormen.

Basisstof 3: Doorsnede van het oog

Het glasachtig lichaam houdt het oog in vorm.

Het hoornvlies en de ooglens helpen samen een scherp beeld te vormen.

Het netvlies is het binnenste vlies. Hierop liggen de lichtgevoelige zintuigcellen. De meeste lichtgevoelige zintuigcellen liggen op de gele vlek.

Buitenkant oog

Vul voor jezelf aan

Substraat: is wat wordt omgezet/verwerkt in een enzym

Active centrum: waar substraat bind met enzym

reactieproduct: wat uit de reactie komt

Onderdelen van het oog

Harry Potter Leeft Gelukkig Nog

Vul voor jezelf aan

Substraat: is wat wordt omgezet/verwerkt in een enzym

Active centrum: waar substraat bind met enzym

reactieproduct: wat uit de reactie komt

Binnen in het oog

Vul voor jezelf aan

Substraat: is wat wordt omgezet/verwerkt in een enzym

Active centrum: waar substraat bind met enzym

reactieproduct: wat uit de reactie komt

0

Welk vlies in je oog voert voedingsstoffen naar je oog?

1. Het hoornvlies.
2. Het netvlies.
3. Het vaatvlies.

Hoe heet het buitenste vlies van je oog, dat je oog beschermt?

1. Vaatvlies
2. Hoornvlies
3. Netvlies
4. Harde oogvlies

Dit vliesje geeft het oog zijn stevigheid

bevat veel bloedvaten en zorgt voor de voeding van een groot deel van het oog.

In deze laag zitten cellen die seintjes aan de hersenen doorgeven, waardoor je ziet.

De buitenste laag van het oog is het harde oogvlies

De tweede laag van het oog is het vaatvlies

De derde laag van het oog is het netvlies

Beschermt het oog tegen vuil en te fel licht

Beschermt het oog tegen uitdroging

Verspreidt traanvocht over het oog

Zorgt ervoor dat zweet langs het oog loopt

Produceert traanvocht

Ooglid

Traanklier

Traanvocht

Wenkbrauw

Wimper

Pupilreflex

Kringspieren (lopen in een kring)

Als deze samentrekken wordt je pupil

 kleiner: minder licht in het oog

 Straalsgewijs lopende spieren

 (lengte spieren)

Als deze samentrekken wordt je
pupil groter: meer licht in het oog

Pupil reflex

Vul voor jezelf aan

Substraat: is wat wordt omgezet/verwerkt in een enzym

Active centrum: waar substraat bind met enzym

reactieproduct: wat uit de reactie komt

Pupil reflex

Vul voor jezelf aan

Substraat: is wat wordt omgezet/verwerkt in een enzym

Active centrum: waar substraat bind met enzym

reactieproduct: wat uit de reactie komt

Scherp zien

De lichtstralen die je ogen binnenvallen worden afgebogen door de lens die boller of platter kan worden.

Accommoderen= het aanpassen van de vorm van de ooglens

Accomoderen

Vul voor jezelf aan

Substraat: is wat wordt omgezet/verwerkt in een enzym

Active centrum: waar substraat bind met enzym

reactieproduct: wat uit de reactie komt

Accomoderen

Vul voor jezelf aan

Substraat: is wat wordt omgezet/verwerkt in een enzym

Active centrum: waar substraat bind met enzym

reactieproduct: wat uit de reactie komt

Accomoderen

Vul voor jezelf aan

Substraat: is wat wordt omgezet/verwerkt in een enzym

Active centrum: waar substraat bind met enzym

reactieproduct: wat uit de reactie komt

Het OOG: zet onderdelen op de juiste plaats

netvlies

oogzenuw

lens

Glasachtig lichaam

Lengtespieren

Kringspieren

Kleuren zien   BS 5

Vul voor jezelf aan

Substraat: is wat wordt omgezet/verwerkt in een enzym

Active centrum: waar substraat bind met enzym

reactieproduct: wat uit de reactie komt

Blinde vlek  (proefje)

Vul voor jezelf aan

Substraat: is wat wordt omgezet/verwerkt in een enzym

Active centrum: waar substraat bind met enzym

reactieproduct: wat uit de reactie komt

Kegeltjes zijn gevoelig voor rood, groen of blauw (RGB)

Zintuigcellen in het netvlies

alleen staafjes

Staafjes zijn bijzonder gevoelig (vier tinten grijs)

blinde vlek

De blinde vlek is de plaats waar alle zenuwceluitlopers samen komen in de oogzenuw.

Kegeltjes

Kegeltjes zijn voor het waarnemen van kleuren. 

(Ezelsbruggetje: K van Kegeltjes is de K van kleur!)

Kegeltjes werken alleen bij veel licht. In de gele vlek liggen de meeste kegeltjes!

Staafjes

Staafjes

• Met de staafjes zie je zwart, wit en grijstinten.
• Staafjes werken bij weinig licht, dus ‘s avonds en ‘s nachts. 

• Staafjes liggen niet in de gele vlek

Staafjes

Staafjes zie je alleen zwart en wit

S van staafjes is de S van  's nachts, of schemering)

Met staafjes

Met kegeltjes

Als de verdeling van de kegeltjes afwijkt, ben je kleurenblind...

Welke lichtgevoelige zintuigcellen zijn in het donker actief?

1. alleen staafjes
2. alleen kegeltjes
3. zowel staafjes als kegeltjes
4. geen

Wat is waar voor je kegeltjes?

1. Kleur zien. Hoge drempelwaarde
2. Grijstinten zien. Hoge drempelwaarde.
3. Kleur zien. Lage drempelwaarde
4. Grijstinten zien. Lage drempelwaarde

In de gele vlek zitten...?

1. Veel staafjes
2. Veel kegeltjes
3. Even veel staafjes als kegeltjes
4. Geen staafjes en kegeltjes

Met de kegeltjes zie je?

1. Contouren en grijsstinten
2. Scherp en grijsstinten
3. Scherp en kleuren
4. Contouren en kleuren

Met welke zintuigcel zie je wat?

Staafjes

Kegeltjes

Doel van de les: 

• Je kunt de inwendige en uitwendige delen van een oog noemen met hun functies en kenmerken.
• Je kunt beschrijven hoe de pupilreflex de grootte van de pupil regelt.
  
• Je kunt beschrijven hoe op het netvlies een scherp beeld ontstaat.
• Je kunt de bouw en de werking van het netvlies beschrijven

Aan de slag!

thema 11 basisstof 3, 4 en 5 doornemen

harde werkers:

maak examenopdrachten

Extra oefening nodig?

https://biologiepagina.nl/34mavo/Waarnemen/inleiding.htm