Les 3A - Het RAMP jaar

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Goedemorgen/middag!

Ga op je plek zitten

Pak je informatieboek, werkboek en schrift op tafel

iPad op tafel!

Hoofdstuk 3: Tijd van Regenten en Vorsten

Jaartallen: 1600-1700

periode: vroegmoderne tijd

• Uitleg rampjaar 3.3 
• Afmaken vraag
• Werkboek opdr 3.3

Leerdoelen: 

Plan vandaag

• In deze paragraaf leer je hoe regels voor oorlogen ontstonden.
• In deze paragraaf leer je hoe Nederland oorlog voerde met omringende landen.

De stadhouder (Prins van Willem II Oranje) is de hoogste militaire baas in de Republiek

Als stadhouder Willem II in 1650 plotseling overlijdt is zijn zoon nog niet eens geboren (pas acht dagen later)

Sommige regenten zijn van mening dat er geen nieuwe stadhouder hoeft te komen: ze kunnen het wel alleen! bijvoorbeeld: Johan de Witt

Zonder stadhouder verder

B

De stadhouder (Prins van Willem II Oranje) is de hoogste militaire baas in de Republiek

• Raadpensionaris: gaat over het bestuur van een aantal gewesten
• Anders dan stadhouder: die is verantwoordelijk voor het leger

Tijdens het eerste stadhouderloze tijdperk (1650-1672) beslist Johan de Witt ook over het leger:

- minder leger

+ meer handel

Johan de Witt

Eerste Nederlands Engelse zeeoorlog

1652-1654

Tweede Nederlands Engelse zeeoorlog

1665-1667

Derde Nederlands Engelse zeeoorlog

1672-1674

Welk motieven hadden de Republiek en Engeland om de vier zeeoorlogen te starten?

Waardoor behaalde Michiel de Ruiter succes in de Slag bij Texel?

Nederlands-Engelse zeeoorlog

Als het goed is heb je dit schilderij in het Rijksmuseum gezien, deel hier je selfie

redeloos, radeloos, reddeloos

• Redeloos : het volk was (onterecht) woedend op Johan de Witt
• Radeloos : de regenten wisten niet goed wat te doen.
• Reddeloos : de Republiek leek verloren

1672: Het Rampjaar

• Leg uit waarom 1672 het rampjaar wordt genoemd
• Benoem een economische gebeurtenis, een binnenlandse politieke gebeurtenis en een buitenlandse politieke gebeurtenis

Redeloos, radeloos, reddeloos

• In 1672 vielen de Engelsen, Fransen en Duitsers tegelijkertijd Nederland aan.

Op zee wist De Ruijter de Engelsen tegen te houden, maar het landleger is te zwak. 

• Sommigen gaven De Witt de schuld: hij had ook het leger moeten versterken

Samen met zijn broer Cornelis werd hij afgeslacht en opgehangen

1672: Het Rampjaar

In 1672 vielen de Engelsen opnieuw aan. Maar nu ook met een Frans en Duits landleger. 

Het Nederlandse landleger werd verslagen en raadspensioanaris Johan de Witt werd hiervoor opgehangen. 

De Republiek werd uiteindelijk gered maar door oorlogen en moord op de raadspensionaris was de Gouden Eeuw voorbij.

Waarom was 1672 een rampjaar?

- Nederland wordt aangevallen aan alle kanten

- Dreigende burgeroorlog en Johan de Witt wordt vermoord

- Door oorlogen is het geld en de welvaart van de Gouden Eeuw voorbij

De Gouden Eeuw was de periode van:

1. 1500-1600
2. 1600-1700
3. 1700-1800
4. 1800-1900

Waarom werd dit een 'Gouden Eeuw' genoemd?

1. Het ging erg goed met de Nederlandse economie
2. Goud was toen erg in de mode.
3. Er was veel oorlog in die tijd.
4. Omdat Nederland op dat moment geen stadhouder had.

1672

Frankrijk

Engeland

Bisdommen: Keulen & Münster