Periode 3 - Les 2 - Bouw en werking van het zenuwstelsel

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Bouw en werking van het  zenuwstelsel

Deze les

In deze les leer je over de volgende onderwerpen:

Bouw van een zenuwcel

Soorten zenuwcellen

Impulsoverdracht

Indeling van het zenuwstelsel

-De anatomische indeling

-De fysiologische indeling

Terugblik zelfstudie

Zijn er vragen ten aanzien van de introductie op het zenuwstelsel?

Zenuwcellen

Zenuwcel (neuron)

Drie type neuronen

De motorische zenuwcel

De sensorisch zenuwcel

Schakelcel

Impulsoverdracht 

Er zijn twee groepen cellen in het zenuwstelsel: zenuwcellen (neuronen) en steuncellen.

Neuronen

Steuncellen

kunnen de prikkels ontvangen en overdragen.

zorgen voor voeding en isolatie van de neuronen.

Neuronen worden naar functie ingedeeld in drie groepen

Sensibele neuronen

Motorische neuronen

Schakelcellen

gevoelszenuwcellen

bewegingszenuwcellen

verbindingscellen

Indeling van het zenuwstelsel

De anatomische indeling

De fysiologische indeling

Anatomische en fysiologische indeling 

Anatomische indeling: naar de bouw. We onderscheiden het centrale en het perifere zenuwstelsel.

Fysiologische indeling: naar de functie. Deze verdeling is uitgebreider dan de anatomische indeling.

De anatomische indeling

Bouw van de hersenen

Bouw van de grote hersenen

De buitenste laag van de grote hersenen heet de 

hersenschors (cortex cerebri). Deze bestaat uit 

cellichamen van neuronen en heeft daardoor een 

grijze kleur (grijze stof). De binnenzijde van de 

grote hersenen bestaat uit uitlopers van neuronen,

omgeven door myeline. Deze heeft daardoor een 

witte kleur (witte stof).

Binnenzijde

Binnen in de witte stof van de grote hersenen liggen holtes. Dat zijn de hersenventrikels met hersenvloeistof (liquor cerebrospinalis).

Functie grote hersenen

De grote hersenen (cerebrum) hebben een regiefunctie. Voor de functies zien, horen en voelen is er een primair en een secundair schorsgebied. Wanneer prikkels aankomen in het primaire gebied, word je je bewust dat je iets ziet, hoort of voelt. De prikkels worden ook doorgegeven aan de secundaire schors. Daar geef je betekenis aan wat je precies ziet, hoort of voelt.

Voorbeeld: baby waar alleen primaire schors functioneert.

Voorbeeld: Blind > primaire schors beschadigd. CVA > secundaire schors beschadigd.

Schorsgebieden en hun functie

Pas als een sensibele prikkel in de hersenschors aankomt, ben je je ervan bewust dat je iets voelt. Een prikkel voor bewegen (motoriek) ontstaat in de motorische schors. De linkerhersenhelft bedient de rechterlichaamshelft en andersom.

 

In de hersenschors liggen ook centra voor cognitieve 

functies, zoals taal, rekenen, oriëntatie, ruimtelijk inzicht 

en geheugen. De taalcentra liggen in de linkerhersenhelft. 

Bij de linkerhersenhelft horen kwaliteiten als analytisch, 

doelgericht, rationeel. Bij de rechterhersenhelft horen 

kwaliteiten als intuïtief, creatief, ruimtelijk, bewust van 

de omgeving.

Hersenstam en tussenhersenen

De hersenstam en de tussenhersenen hebben een verbindingsfunctie. Alle vezels van en naar de grote hersenen lopen daar doorheen.

In de hersenstam liggen centra voor vitale functies zoals het ademhalingscentrum, bloeddrukcentrum, temperatuurcentrum.

In de tussenhersenen ligt de thalamus > volumeknop voor pijnprikkels.

In de tussenhersenen ligt ook de hypothalamus >  zorgt voor afstemming tussen het (vegetatieve) zenuwstelsel en het hormoonstelsel. Daarnaast is de hypothalamus onderdeel van het limbisch systeem en betrokken bij emotie, motivatie, honger en dorst.

Kleine hersenen (cerebellum)

De kleine hersenen (cerebellum) zorgen voor coördinatie van bewegingen en evenwicht. Daarvoor is sensibele informatie uit spieren en gewrichten, ogen en het evenwichtsorgaan nodig.

Bloedvoorziening

Elke hersenhelft krijgt bloed via drie hersenslagaders: de voorste, 

middelste en achterste hersenslagader. Elke hersenslagader 

verzorgt een deel van de hersenschors. De middelste 

hersenslagader verzorgt het grootste deel, waaronder de motorische

en sensibele schors en de taalcentra. De hersenslagaders krijgen vooral bloed uit de halsslagaders (carotis).

Zelfstudie

Learnbeat studieplanner

Extra (dementievraag)

Dementie

Dementie zorgt ervoor dat delen van de hersenen niet meer met elkaar in verbinding staan. De hersencellen (neuronen) kunnen niet meer met elkaar ‘praten’. Later sterven er ook hersencellen af. Die komen niet meer terug.