14.2 Cellen in het zenuwstelsel klassikaal

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

14.2 Cellen in het zenuwstelsel

Deze les

- 14.1 Het centrale zenuwstelsel dl2

- Bespreken 14.1 opdr. welke vragen?

- 14.2 Cellen in het zenuwstelsel

Anatomie hersenen (88C1)

Functies?

Ruggenmerg (88J)

-Welke neuronen aan rugzijde?

-buikzijde?

-Waar gemengde zenuw?

Gemengde Zenuw

Bundel van uitlopers van 

neuronen.

Gemengde zenuw: zowel uitlopers van

sensorische als motorische neuronen.

Hersenzenuwen (88L)

12 zenuwen ontspringen in

de hersenen zelf:

- I en II in de grote hersenen 

(sensorisch zenuwen voor 

reuk en zicht)

- de rest in de hersenstam.

Reflexboog

Reflex

De aansturing van de spieren/klieren zonder betrokkenheid van de grote hersenen.

Loopt meestal via het ruggenmerg en meteen weer terug.

Behalve als het via hersenzenuwen loopt, dan via de hersenstam (bijvoorbeeld pupilreflex, speekselreflex).

Reflex

Een snelle reactie op een prikkel zonder dat daarvoor eerst bewustwording optreedt.

Vaak ter bescherming/ voorkoming van problemen.

Opdracht Reflex

Beschrijf stap voor stap wat er gebeurt als je in een legoblokje stapt. Vermeld ook het type cellen dat betrokken is.

Opdr. 8 Hersenbloeding

Een oom van Jennifer heeft een hersenbloeding gehad in de motorische schors van de linkerhersenhelft. Dit gebied activeert de beenspieren. De hersenbloeding heeft geleid tot een uitval van dit centrum. 

Hij komt per ongeluk met z’n rechterbeen tegen een heet voorwerp.

Leg uit of hij: 

- Dit voelt?

- Zijn been met een reflex kan wegtrekken? 

- Zijn been via een bewuste beweging kan wegtrekken? 

Animale zenuwstelsel

versus

Autonome zenuwstelsel

Animale zenuwstelsel

Zowel de bewuste bewegingen als de reflexen lopen via het animale zenuwstelsel: de zenuwen lopen van uitwendige zintuigen (receptoren) via het centrale zenuwstelsel naar de uitvoerders (=effectoren) (spieren en klieren)

Indeling van het zenuwstelsel

Binas

het autonome zenuwstelsel

parasympatisch           orthosympatisch

Autonome zenuwstelsel

Dit zenuwstelsel regelt de activiteit van de inwendige organen. Het bestaat uit twee delen:

-orthosympatisch deel (actie van je lichaam)

-parasympatisch deel (rust en herstel)

Autonome zenuwstelsel

Parasympatisch (88L)

Nummer X: Nervus vagus/ zwervende zenuw

maakt verbinding met veel organen.

Parasympatisch zenuwstelsel: voor rust en herstel

Orthosympatisch: grensstreng

Doel 14.2

Je leert uit welke cellen het zenuwstelsel is opgebouwd.

Je leert de bouw van neuronen.

Neuronen

Myelineschede: isolerende laag rondom uitlopers (dendrieten of axonen)

Sensorisch neuron

Waar in het zenuwstel vindt je sensorisch neuronen?

Schakelneuron

Waar in het zenuwstel vindt je schakelneuronen?

Motorisch neuron

Waar in het zenuwstel vindt je motorische neuronen?

Gliacellen

Ondersteunende cellen in het zenuwstelsel zijn o.a.:

• Cellen van Schwann: deze kennen!

Cellen van Schwann

Vormen de myelineschede om de lange uitlopers van neuronen buiten het CZS, dus in het perifere zenuwstelsel.

Rol bij herstellen van neuronen.

Insnoeringen van Ranvier

In de myelineschede van uitlopers

zitten insnoeringen waar de

zenuwcel niet geïsoleerd is:

insnoeringen van Ranvier.

Opdracht

Bestudeer en maak Nectar 14.2, 

begrepen? route B/C

moeilijk? Maak de lessonup en route A