Taalverzorging trema koppelteken

Welkom
Nederlands
1 / 15
next
Slide 1: Slide
NederlandsMiddelbare schoolvmbo tLeerjaar 3

This lesson contains 15 slides, with interactive quizzes, text slides and 2 videos.

time-iconLesson duration is: 45 min

Items in this lesson

Welkom
Nederlands

Slide 1 - Slide


Welk woord is een samenstelling?
A
beangstigen
B
geëxperimenteerd
C
beëindigen
D
pizzaoven

Slide 2 - Quiz

Leg uit wat een samenstelling is.

Slide 3 - Open question

Koppelteken of Trema?
Samenstellingen - twee of meer woorden die aan elkaar zijn geplakt.
Bij deze woorden gebruik je een koppelteken om te voorkomen dat het woord verkeerd wordt uitgesproken.

Voorbeelden: 
na-apen -> je zou namelijk NAAPEN kunnen zeggen - dat is niet goed.
ski-ervaring -> je zou namelijk SKIERVARING kunnen zeggen - dat is niet goed.

Slide 4 - Slide

Wanneer is er twijfel?
Als er sprake is van een tweeklank in het Nederlands.
Dus: AU, OE, EI, EU, UI, OU, IE, AA, OO, EE, UU, OI

Regel:
- Is het een samenstelling?
- Zijn de letters die 'aan elkaar worden geplakt' een tweeklank?
- Ja? dan schrijf je een koppelteken - STREEPJE
- Is er geen sprake van een tweeklank? Gewoon aan elkaar schrijven

Slide 5 - Slide

Slide 6 - Video

Slide 7 - Video

Koppelteken 2
Als er een samenstelling wordt gemaakt door een
- cijfer
- afkorting
- teken
 Is er altijd sprake van een koppelteken
 
vb. €-teken, 89-jarige, ov-kaart

Slide 8 - Slide

Wanneer trema?
Bij woorden die GEEN samenstelling zijn, schrijf je een trema, als de klank niet juist is.

Dus:

1. Samenstelling -> tweeklank -> koppelteken        (vb. natuurkunde-opdracht)
2. Geen samenstelling -> tweeklank -> trema         (vb. geëxporteerd)

Slide 9 - Slide

Bladzijde 170 - 
Bespreken opdracht 1

Slide 10 - Slide

Antwoorden opdracht 2
  • 7 menu-idee
  • 8 accuoplader
  • 9 wiskundeopdracht
  • 10 foto-update
  • 11 keuze-uur
  • 12 auto-ontwerp
  • 1 chocolade-industrie
  • 2 miniorkest
  • 3 ski-ervaring
  • 4 reclameactie
  • 5 karate-expert
  • 6 camera-angst

Slide 11 - Slide

Antwoorden opdracht 3
  • 7 yogaën
  • 8 reünie
  • 9 coördinator
  • 10 smeuïg
  • 11 geordend
  • 12 geëpileerd
  • 1 Iraniër
  • 2 siësta
  • 3 stadion
  • 4 geïnstalleerd
  • 5 beïnvloeding
  • 6 beargumenteren

Slide 12 - Slide

Antwoorden opdracht 4
  • 1 computergames - samenstelling -> geen foute uitspraak -> geen koppelteken
  • 2 Hengeloërs - geen samenstelling -> trema
  • 3 gamemarathon - samenstelling -> geen foute uitspraak -> geen koppelteken
  • 4 strategieën - geen samenstelling -> trema
  • 5 game-evenement - samenstelling -> foute uitspraak -> koppelteken
  • 6 meespelen - samenstelling -> geen foute uitspraak -> geen koppelteken
  • 7 netto-opbrengst - samenstelling -> foute uitspraak -> koppelteken
  • 8 Oekraïne - geen samenstelling -> trema
  • 9 video-impressie - samenstelling -> foute uitspraak -> koppelteken
  • 10 geïnteresseerd - geen samenstelling -> trema
  • 11 mee-eten -> samenstelling -> foute uitspraak -> koppelteken



Slide 13 - Slide

Antwoorden opdracht 5
1 Wat is het doel van deze 2-wekelijkse tv-reclame?
2 Op de collectebus voor de dierenbescherming staat het CBF-keurmerk.
3 De garage-eigenaar verkoopt ook BMW-motoren en motorhelmen.
4 Tom is geëmigreerd naar Hongarije om een jongerencamping te beginnen.
5 Hoe spreek je het @-teken in een mailadres eigenlijk uit?
6 In het maatschappijleerlokaal hangt een PvdA-poster.

Slide 14 - Slide

Even terugkijken
Waar of niet waar? Leg uit met een voorbeeld.

  • Bij samenstellingen gebruik je een trema
  • Niet waar -> koppelteken bij foute uitspraak -> auto-onderdeel
  • Trema gebruik je bij woorden die geen samenstelling zijn -> reünie 

Slide 15 - Slide