Eerste Wereldoorlog

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Leerdoelen

Herhaling

5. T1 Leg uit waarom tijdvak 9 (1900-1950) de tijd van wereldoorlogen wordt genoemd.

6. T1 Je kent het overzicht van jaartallen en periodes dat hoort bij deze stof

7. T1 Je kent het verschil tussen oorlog, diplomatieke banden en bondgenootschappen

Nieuw:

8. Je weet wat het het begrip ‘industrialisatie’ en het begrip ‘wapenwedloop’ betekent

9. Je kan uitleggen dat de Industriële Revolutie zorgde voor een jacht (grote vraag) naar grondstoffen en dat Europa daarom gebieden veroverde in Afrika en Azië (modern imperialisme)

Nieuwe theorie 

10. Je kent Leg uit wat het verschil is tussen een dieperliggende oorzaak en een aanleiding (directe oorzaak).

Industriële Revolutie

The long road to war

Europese landen zijn ook heel rijk door hun Imperialisme

Oude adel, rijkste burgers

Middenklasse

Arbeiders

Rijke burgerij (maar niet de allerrijksten) 

In de klassenmaatschappij  wordt je sociale positie bepaald door: inkomen en afkomst

Instructie: Historische vaardigheden 

-Bronnen (primair-, secundair-, geschreven-, ongeschreven-)

-Oorzaak-gevolg relaties

-Betrouwbaarheid van bronnen

-Beeldanalyse

-Chronologie (volgorde)

-Continuïteit en discontinuïteit (verandering en hetzelfde)

-Standplaatsgebondenheid

-Eigen standpunt + toelichting

Theorie oorzaken

Theorie oorzaken

Voor de Eerste Wereldoorlog zijn veel verschillende oorzaken te benoemen. 

Mensen bepalen achteraf, dus na iets is gebeurd, wat nu de oorzaken zijn voor het plaatsvinden van een gebeurtenis, ontwikkeling of proces.

Dat betekent het volgende:

- Elke gebeurtenis heeft meerdere oorzaken.

-Wij maken onderscheid tussen directe en indirecte oorzaken.

-Om oorzaken nog beter te categoriseren delen wij ze vaak in op dimensies (politiek, sociaal, economisch, cultureel/religieus)

Oorzaken zijn afhankelijk van je interpretatie en standplaats: sommige mensen/groepen hebben een andere interpretatie van een gebeurtenis/proces --> dan zijn er ook andere oorzaken

 

Toont deze bron een oorzaak of gevolg van de Eerste Wereldoorlog?  

Willem II

Keizer (dus niet-democratisch) Duits Keizerrijk 

Arrogant

Niet al te intelligent

Last van woedeaanvallen

Compenseerde een geboortedefect met overdreven militarisme (= alles wat met leger te maken heeft geweldig vinden) 

1850-1914

Laat zien dat Afrika verdeeld werd onder de Europese landen. Grondstoffen werden hier massaal vandaan gehaald.

Begrip modern imperialisme: Periode in de tweede helft van de 19e eeuw waarin een aantal West-Europese landen door het veroveren van kolonies in Afrika en Zuidoost-Azië een groot koloniaal wereldrijk (imperium) opbouwden.

Wilhelm vindt dat hij te weinig koloniën bezit

Definitie Nationalisme

1. politieke idee dat een staat/land voortkomt uit 1 volk met een culturele eenheid.
   
2. Staat ook bekend als de wens van mensen om 1 land te hebben.
3. Staat ook bekend als (overdreven) trots op je land: ‘Wij zijn de beste en dat moeten ze overal weten’

DU: 90% van de

bevolking is Duits.

1

2

3

Oostenrijk-Hongarije (1),

Russische Keizerrijk (2),

Ottomaanse Rijk (3)

= veelvolkerenstaten.

DU: 90% van de

bevolking is Duits.

1

2

3

Oostenrijk-Hongarije (1),

Russische Keizerrijk (2).

Hebben ruzie over dit gebied.

In 1914 beschermen de Russen dit land.

4

5

Servië (4)

Servië wil Bosnië (5)

Maar dat is bezet door OH.

1

2

3

Oostenrijk-Hongarije (1) is vrienden met DU en IT. 

4

5

RU is vrienden met VK, FR en Servië.

DU ziet risico's

Reden: angst voor een tweefrontenoorlog

> Risico bij gelijktijdige aanval van Frankrijk en Rusland

Clemenceau

Was president van Frankrijk tussen 1906-1909 en tussen 1917-1920. Hij is vooral bekend door de krachtige houding aan het einde van de Eerste Wereldoorlog en de onderhandelingen die leidden tot het Verdrag van Versailles.

Keizer Wilhelm II

Was keizer van DU tot 1918. 

Tsaar Nicolaas II

Was keizer (tsaar) van RU tot de oktober revolutie in 1917. Werd daarna met zijn volledige gezin geëxicuteerd. 

Clemenseau

Keizer Wilhelm II

Keizer Nicolaas II

De moord op Franz Ferdinand (opvolger troon O-H) leidt tot oorlog en elk Europees land (en koloniën) doen mee door bondgenootschappen

Aanleiding

Gavrilo Princip vermoordt Franz-Ferdinand

De kroonprins van Oostenrijk-Hongarije bracht op 28 juni 1914 een bezoek aan de Bosnische stad Sarajevo. Daar wordt hij vermoord

door de Bende van de Zwarte Hand.

Das Von Schlieffenplan

   

• Duitsland was ingesloten tussen twee vijanden: Frankrijk en Rusland
• Om een tweefrontenoorlog te voorkomen wilden de Duitsers met dit plan eerst snel Frankrijk uitschakelen, om daarna Rusland te kunnen verslaan
• Één probleem, België is neutraal.

Von Schlieffenplan

maken

Opdracht oorzaken invullen WO 1

Koppel de broninhoud aan de juiste oorzaak in het invulschema

Klaar? maak de topo vragen bij paragraaf 3.2 op je topoblad

1850-1914

Imperialisme: het willen hebben van een wereldrijk (gebieden veroveren)

Modern Imperialisme: (1850-1914) Het veroveren van gebieden door Europese landen om grondstoffen voor industrie te halen en producten uit Europese fabrieken te verkopen 

Verklaar dat door de ontwikkeling van de wapentechnologie en industrialisatie, nieuwe/meer grondstoffen nodig waren. Hiervoor keken Europese landen naar de koloniën (en overige niet overheerste gebieden).

Nabespreking

Was dit lastig/makkelijk? Waarom?

Begrippen uit deze les

- Bron 

- Primair/secundair

- Betrouwbaarheid 

- periode

- tijdvak

- eeuw

- topografie

Schrijf 3 dingen op die
je deze les hebt geleerd

Stel 1 vraag over iets dat je
deze les nog niet zo goed hebt begrepen