V5_Nat_HS8.5_Gravitatie Energie concept-oud

• Ges
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 1

JdW-kijkwijzer

Lesopbouw:

1. VOORAF: Startklaar, Voorkennis activeren, Formatief Handelen
2. INSTRUCTIE: Leerdoelgericht werken, Inclusieve didactiek, Concrete en herkenbare voorbeelden, Formatief Handelen
3. TOEPASSING: Actieve verwerking, Formatief handelen 
4. EVALUATIE: Afsluiting

Overzicht Periode 1  (t/m 24 nov) 

• Thema: Arbeid en Energie HS 8 + Trillingen HS 9
• Benodigde lesmaterialen: Kernboek SYS NAT 5V 9e editie
• BINAS, schrift A4, rekenmachine (geen GR), 2 pennen, geodriehoek...

Week 1	Week 2	Week 3	Week 4	Week 5	Week 6	Week 7	Week 8	Week 9	Week 10	Week 11
8.1 2 lessen	8.2 2 lessen	8.3 (les uitval maa 16.09)	8.4 2 lessen	Herhaling HS 8, SO 1,8.5	Hs8.5	9.1 2 lessen	92 2 lessen	9.3 2 lessen	reserve 2 lessen	herha-lings week 2 lessen

Startklaar

• Op je plek zitten 
• Telefoon in het Zakkie 
  
• Jas over de stoel, oortjes in de tas, tas op de grond
• Schoolspullen op tafel: Boek, Chromebook, JdW-map, etui 

1. Startklaar

Bij de start van iedere les verwelkomt de docent de leerlingen bij de ingang van de deur, noemt leerlingen bij naam, maakt oogcontact en besteedt aandacht aan hun welbevinden. De docent geeft het goede voorbeeld en spreekt hoge verwachtingen uit voor het verloop van de les door succescriteria op gewenst gedrag, schooltaal en effectief leren te benoemen. De leerlingen zijn startklaar: ingelogd in LessonUp, telefoons opgeborgen in het Zakkie, en JdW-map op tafel.

Checklist:

• Bepaal welke voorkennis relevant is voor de nieuwe lesstof.
• Ontwerp een terugblik-opdracht die deze voorkennis activeert.
•  Overweeg of en hoe thuistalen ingezet kunnen worden om de voorkennis te activeren.

Hoe bereken je Fgravitatie?

2. Voorkennis activeren

De docent activeert relevante voorkennis aan de hand van een terugblik-opdracht, waarbij eventueel een beroep op de thuistalen wordt gedaan. Op deze manier biedt de docent een kapstok om nieuwe stof te verbinden aan de eerder geleerde stof en richting te geven aan het verdere verloop van de les. Tegelijkertijd worden hiermee misconcepties van leerlingen zichtbaar gemaakt, waar de docent vervolgens gericht op in kan spelen. 

Een reis zonder einde?

Welke krachten werken op de
Voyager 2 tijdens de lancering?

Welke kracht ontbreekt er in heelal ?

Vandaag

Terugblik klas 4 HS 7

De Gravitatiewet van Newton

F​g​​=G⋅​r​2​​​​(m⋅M)​​

Theorie - gravitatie klas 4

Gravitatiekracht & Newton

     .

F​G​​=G⋅​r​2​​​​m⋅M​​

• Dit is de algemene formule voor gravitatie 
• G --> BINAS gravitatieconstante
• m, M: massa!
• r: straal (afstand tot middelpunt)

De zwaartekracht tegen de gravitatiekracht 

     .

F​g​​=G⋅​r​2​​​​m⋅M​​

Zwaartekracht:

 

F​zw=​​m⋅g

De zwaartekracht tegen de gravitatiekracht 

• Gravitatiekracht is de algemene naam voor de aantrekkende kracht die twee voorwerpen op elkaar uitoefenen doordat ze massa hebben.
  
• Die voorwerpen kunnen alles en overal zijn: op aarde of 'los' in het heelal.

De zwaartekracht tegen de gravitatiekracht 

• Gravitatiekracht is de algemene naam voor de aantrekkende kracht die twee voorwerpen op elkaar uitoefenen doordat ze massa hebben.
  
• Die voorwerpen kunnen alles en overal zijn: op aarde of 'los' in het heelal.

De zwaartekracht tegen de gravitatiekracht 

• Als we de gravitatiekracht bedoelen die de aarde uitoefent op een voorwerp op of nabij de aarde (of een ander hemellichaam) dan spreken we over de zwaartekracht.
• https://phet.colorado.edu/sims/html/gravity-and-orbits/latest/gravity-and-orbits_all.html?locale=nl

      Leerdoelen

1. R  Gravitatie E. v ontsnappingssnelheid 
2. T1 Fg berekenen, Eg berekenen
3. T2 Eg berekenen , Wg berekenen
4. I    Uitleggen  hoe de V onstsnapping afhangt van de massa en de straal van het hemellichaam. 

3. Leerdoelgericht werken

De docent geeft het onderwerp, RTTI geformuleerde leerdoelen en de lesopbouw aan. De docent weet de leerdoelen goed te laten aansluiten bij de voorkennis en het (taal)niveau van de leerlingen. Gedurende de les wordt continu een terugkoppeling naar de leerdoelen gemaakt om de mate van beheersing te controleren.   

Wet van behoud van energie

Als je een voorwerp (massa) verder van de aarde verplaatst, verricht de gravitatiekracht van de aarde negatieve arbeid.

−W​gravity​​=E​gravity​​

Instructie

• Hoe groter de afstand r, des te meer neemt de - gravitatieenergie

dus toe. 

• Voor elk hemellichaam geldt dat de zwaartekracht op grote afstand naar nul gaat.
• Door de gravitatie-energie op 0 J te zetten in het oneindige, ontstaat een formule die voor elk hemellichaam kan worden toegepast.
• 
  

E​zw​​≠E​g​​

4. Inclusieve didactiek

De docent past diverse strategieën toe om de betrokkenheid van alle leerlingen te garanderen. Door regelmatig het begrip van de lesstof te controleren en zo nodig de uitleg aan te passen, blijft de stof toegankelijk voor iedereen. Flexibele en heterogene differentiatie ondersteunt dit proces. Interactie in de klas wordt versterkt door het gebruik van thuistalen. Verder creëert de docent een contextrijke en inclusieve leeromgeving door (culturele) achtergronden in de lesstof te integreren. Door positief en proactief op leerlinggedrag te reageren, wordt het voor leerlingen makkelijker om gewenst gedrag te tonen en actief deel te nemen aan de les.

.

Op de grote hoogtes geld de formule                                   niet meer.

Deze wel:

F​gravity​​≠F​zw​​

F​zw​​=m⋅g

F​g​​=G⋅​r​2​​​​m⋅M​​

Instructie

   Voorbeeld 12

4. Inclusieve didactiek

De docent past diverse strategieën toe om de betrokkenheid van alle leerlingen te garanderen. Door regelmatig het begrip van de lesstof te controleren en zo nodig de uitleg aan te passen, blijft de stof toegankelijk voor iedereen. Flexibele en heterogene differentiatie ondersteunt dit proces. Interactie in de klas wordt versterkt door het gebruik van thuistalen. Verder creëert de docent een contextrijke en inclusieve leeromgeving door (culturele) achtergronden in de lesstof te integreren. Door positief en proactief op leerlinggedrag te reageren, wordt het voor leerlingen makkelijker om gewenst gedrag te tonen en actief deel te nemen aan de les.

Een reis zonder einde?

Welke krachten werken op de
satelliet tijdens de lancering?

Welke kracht(en) werken op de
satelliet in de baan om de aarde?

Wet van behoud van energie

.

ΣE​in,A​​=ΣE​uit,B​​

ΣΔE​k​​=ΣΔE​pot​​

E​k,A​​−E​k,B​​=E​pot,A​​−E​pot,B​​

A

B

Gravitatie-energie

.

−W​gravity​​=E​gravity​​

Gravitatie-energie is negatief

.

−W​gravity​​=(−E)​gravity​​

Gravitatie-energie is negatief

• Omdat mensen een afspraak hebben gemaakt over Nulpunt van Energie. 
• Door de gravitatie-energie op 0 Joule te zetten in het oneindige, ontstaat een formule die voor elk hemellichaam van toepassing is. 

−W​gravity​​=(−E)​gravity​​

.

In de figuur zie je het verband tussen  de gravitatie-energie en de afstand 

tot het middelpunt van de aarde. 

 

in de buurt van het aardoppervlak is:

                                             

(−E)​gravity​​wiskundig

E=m⋅g⋅h

r=R​A​​

Aan de slag

Maak voorbeeld 12 op blz 49

Let op de grootte getallen en de berekeningen

Aan de slag

Ontsnappingssnelheid klas 4 en vandaag

Ontsnappingssnelheid klas 4 en vandaag

De formule moet je kunnen afleiden. In klas 4 geleerd? 

Aan de slag

Maak voorbeeld 13 op blz 51

Let op de grootte getallen en de berekeningen

Klaar? Maak de opdrachten verder. 

1. a.
2. b.
3. c.
4. d.

7. Formatief handelen

De docent geeft de leerlingen gedurende de les gerichte feedback, feedup en feedforward op de op de inhoud van het werk, de leerstrategie, het gedrag en op zelfsturing. De docent bevraagt willekeurig leerlingen met open vragen. De docent stimuleert kwaliteitsbesef onder leerlingen door bijvoorbeeld leerlingen elkaars werk te laten vergelijken of uitgewerkte voorbeelden te gebruiken, gevolgd door geïnformeerde vervolgstappen.

Voorbeelden

Checklist:

• Dual Coding (woord en beeld combineren)
  
• Concrete voorbeelden
• Herkenbare voorbeelden gerelateerd aan de leefwereld van de leerlingen

5. Concrete en herkenbare voorbeelden

De docent maakt gebruik van praktische en concrete voorbeelden die voor leerlingen herkenbaar zijn in hun eigen leefwereld om tot beter begrip van de lesstof te komen. De docent doet hierbij een beroep op dual coding. Door het visuele en het verbale te combineren vergroot de docent de kans dat lesstof beter bij de leerlingen blijft beklijven. 

Aan de slag

Checklist:

• Expliciete instructie voor toepassingsopdracht: wat, hoe, hoe lang, klaar?
• Afwisseling in oefentypes (herkneden van de lesstof)
• Eerst voordoen, daarna begeleidt inoefenen, vervolgens zelfstanding en weer samen (ik--wij-jij/jullie-wij)
• Het leren zichtbaar maken (zelftesten, gespreid leren, schema’s maken, en samenvatten volgens de Cornell-methode )
• Differentiëren waar nodig: heterogeen en flexibel.

6. Actieve verwerking

De docent maakt expliciet hoe de leerstof actief verwerkt dient te worden. De docent start met modelleren en laat leerlingen vervolgens actief inoefenen. Volgens het 'ik-wij-jullie/jij-wij' principe wordt de ondersteuning geleidelijk afgebouwd. Er wordt gevarieerd in oefentypes en het leerproces wordt zichtbaar gemaakt, bijvoorbeeld met hardop denken opdrachten. Effectieve leerstrategieën zoals zelftesten, gespreid leren, schema’s maken, en samenvatten volgens de Cornell-methode worden expliciet aangeleerd. Dit herkneden van de lesstof helpt bij het bewerken van het lange termijn geheugen

Controlevragen

1. a.
2. b.
3. c.
4. d.

7. Formatief handelen

De docent geeft de leerlingen gedurende de les gerichte feedback, feedup en feedforward op de op de inhoud van het werk, de leerstrategie, het gedrag en op zelfsturing. De docent bevraagt willekeurig leerlingen met open vragen. De docent stimuleert kwaliteitsbesef onder leerlingen door bijvoorbeeld leerlingen elkaars werk te laten vergelijken of uitgewerkte voorbeelden te gebruiken, gevolgd door geïnformeerde vervolgstappen.

Afsluiting

Checklist:

• Zijn de leerdoelen behaald?
• Les in context plaatsen van de periode 
• Het leren en het gedrag samen evalueren
• Vooruitblikken adhv JdW-planner  

8. Afsluiting

De docent controleert in de slotfase van de les of de leerdoelen door alle leerlingen behaald zijn en plaatst de les in de context van de betreffende periode. De docent evalueert samen met de leerlingen het leren en het gedrag en blikt vooruit aan de hand van de JdW-planner. 

Leren voor SO

• Begin bij de leerdoelen per paragraf (Inzich).
• Lees theorie terug en maak opdrachten
• Controleer de opdrachten en noteer als je iets fout hebt gedaan
• Maak extra oefeningen nog een keer
•   :)

Begrippen van deze les

• Gravitatie Energie en ontsnappingssnelheid
• 
  
• Ontsnappingssnelheid
• 
  
• 
  

(−E)​gravity​​=f(W​gravity​​)

    Begrippen uit deze les

• ...
• ...
•  ...

Exit ticket