Hoofdstuk 4.3 Lezen: les 2; Uitleggend tekstverband en signaalwoorden

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 2

Hoofdstuk 4.3 Lezen

Les 2

Doelen van dit hoofdstuk:

Je weet wat beeld en opmaak in een tekst zijn.

Je kunt signaalwoorden voor een uitleggend tekstverband in een tekst herkennen.

Je weet wat een leespubliek is.

Leertekst: Beeld en opmaak

Een schrijver plaatst zijn tekst niet zomaar op een bladzijde. Hij houdt hierbij rekening met beeld en opmaak: de manier waarop de tekst is vormgegeven. Bijvoorbeeld:

- de verdeling van de tekst over de bladzijde;

- de keuze van de soort letters;

- de keuze van de kleuren;

- de keuze van de plaatjes bij de tekst.

Veel bedrijven hebben een eigen manier van vormgeven. Ze hebben een eigen huisstijl. Ze hebben bijvoorbeeld een logo en gebruiken altijd dezelfde kleuren en plaatjes. Het doel is dat de lezers direct herkennen van welk bedrijf de informatie is.

Op welke manier is in de afbeelding hiernaast gebruikgemaakt van beeld en opmaak?

Op welke manier is in de afbeelding hiernaast gebruikgemaakt van beeld en opmaak?

- De tekst staat boven en onder het plaatje.

- De flessen zijn in de vorm van een hart gerangschikt.

- De letters van het woord 'iedereen' zijn roze.

- De woorden 'doet bijna' zijn klein geschreven.

Waarom past het beeld goed bij de zin Scheiden doet bijna iedereen uit liefde?

Waarom past het beeld goed bij de zin Scheiden doet bijna iedereen uit liefde?

Je ziet flessen. Deze moeten bij het afval worden gescheiden. De flessen vormen een hart. Een hart is een symbool voor de liefde.

Welke tekstverbanden kun je nog benoemen?

Uitleg: tekstverband

• Tekstverband maakt een tekst logisch
• Tekstverbanden zorgen ervoor dat de tekst één tekst is
• Verbind alinea's/zinnen met elkaar

Uitleggend tekstverband

Het nieuwe tekstverband dat je moet kennen is het uitleggend tekstverband.

Dit tekstverband geeft een uitleg of voorbeeld aan. 

Dit tekstverband komt vaak voor in informatieve teksten.

De signaalwoorden die bij dit tekstverband horen zijn: bijvoorbeeld, zo, zoals, ter illustratie.

Leespubliek

Leespubliek: het publiek (de mensen) voor wie is het geschreven.

Als je wilt weten voor welk publiek het geschreven is, kun je letten op de bron, het onderwerp, de woordkeus, de zinsbouw en soms ook de afbeeldingen.

Voor welk leespubliek zijn de volgende tijdschriften geschreven?

1 National Geographic Junior

2 Libelle

3 Girlz!

Voor welk leespubliek zijn de volgende tijdschriften geschreven?

1 National Geographic Junior

 voor kinderen en jongeren

2 Libelle

voor vrouwen

3 Girlz!

voor pubermeiden

Waaraan kun je vaak zien voor welk leespubliek een tekst is geschreven?
(Meerdere antwoorden mogelijk)

1. bron
2. onderwerp
3. taalgebruik
4. plaatjes

Ben je al bezig met het (her)lezen van je boek?

1. Ja
2. Nee

Vragen?

Huiswerk

Hoofdstuk 4.3 Lezen

Maken opdracht 8 t/m 13

Boek lezen!

Wat kun je allemaal vertellen over beeld en opmaak (uit je hoofd)?

Theorie: beeld en opmaak

Beeld en opmaak = de manier waarop de tekst is weergegeven.
Met beeld en opmaak maakt een schrijver zijn tekst aantrekkelijk maken voor de lezer.

Beeld = de afbeelding die met de tekst is gecombineerd.

Functies: aandacht trekken / als illustratie / voorbeeld / extra informatie

Opmaak = alles wat de schrijver met de uiterlijke vorm van de tekst doet.

Bijvoorbeeld: tekstverdeling, lettertype, lettergrootte, kleur, enz.

Tekstdoelen

Welke tekstdoelen ken je?

Sleepvraag: Sleep de juiste tekstsoort naar het juiste tekstdoel

amuseren

informeren

overtuigen

activeren

Welke tekstvorm hoort bij het gegeven tekstdoel?

Activeren

Amuseren

Uitleggen

Informeren

Overtuigen

Welk tekstverband geeft het signaalwoord 'zoals' aan?

1. Opsommend
2. Tijdsvolgorde
3. Tegenstellend
4. Uitleggend

'Bijvoorbeeld'

1. Samenvattend tekstverband
2. Uitleggend tekstverband
3. Tegenstellend tekstverband
4. Samenvattend tekstverband