tijdlijn en (pre)historie

• Geschiedenis
• Basisschool
• Groep 8

De tijd indelen

Jaartelling

• Handig om de tijd te ordenen

• Belangrijke gebeurtenis als begin

• Verschillende jaartellingen

Christelijke jaartelling

• Begint bij het jaar 1 (let op: het jaar 0 bestaat niet!)

• Geboorte van Christus

• Meest gebruikte jaartelling

• Maar...de geschiedenis begint natuurlijk niet pas bij het jaar 1!

Julius Caesar werd in 44 v. Chr. vermoord.

Hoeveel jaar is dat geleden?

1. 2000 jaar geleden
2. 2030 jaar geleden
3. 2060 jaar geleden
4. 2100 jaar geleden

Eeuwen

• Stukjes van 100 jaar

• Eerste eeuw begint met het jaar 1 en eindigt met het jaar 99

• De tweede eeuw begint met het jaar 100 en eindigt met het jaar 199

• Enz.

• Daarom leven wij in de 21e eeuw

Uit welke eeuw is het volgende jaartal?

31

1. 1e eeuw v. Chr
2. 1e eeuw n. Chr.
3. 2e eeuw v. Chr.
4. 2 eeuw n. Chr.

Uit welke eeuw is het volgende jaartal?

299 v. Chr.

1. 2e eeuw v. Chr
2. 2e eeuw n. Chr.
3. 3e eeuw v. Chr.
4. 3 eeuw n. Chr.

Uit welke eeuw is het volgende jaartal?

1612

1. 16e eeuw v. Chr
2. 16e eeuw n. Chr.
3. 17e eeuw v. Chr.
4. 17e eeuw n. Chr.

Bij de vorige vragen heb je gezien hoe tijdbalken eruit zien.

Wat is er niet goed aan deze tijdbalk?

1. Een tijdbalk moet altijd beginnen bij het jaar 1
2. Een tijdbalk heeft altijd perioden van 100 jaar
3. Een tijdbalk heeft altijd de perioden in gelijke stukken verdeeld
4. Een tijdbalk heeft altijd als laatste jaartal, het huidige jaar

De tien tijdvakken

Over welk onderwerp zal dit tijdvak gaan?

1. De Middeleeuwen
2. De Wereldoorlogen
3. De steentijd
4. De Romeinen

Over welke periode zal dit tijdvak gaan?

1. 1600-1700
2. 1800-1900
3. 1900-1950
4. 1950-nu

Prehistorie

Op zoek naar voedsel

Prehistorie en historie

Wat betekent de prehistorie?

1. De tijd dat mensen leerden lezen en schrijven.
2. De tijd dat mensen nog niet konden lezen en schrijven.
3. De tijd dat mensen gereedschappen maakten van steen.
4. De tijd dat mensen leefden van de landbouw.

Prehistorie

• Historie = geschreven geschiedenis

• Pre = voor

• Tijd vóór dat mensen konden schrijven 

Prehistorie

• De prehistorie eindigt niet overal ter wereld op hetzelfde moment!

• Als een volk een schrift ontwikkelt dan begint voor dat volk de historie en eindigt de prehistorie

15.000 v. Chr.

Wacht even! Hoe lang is dat eigenlijk geleden: 15.000 v. Chr.?

1. ongeveer 15.000 jaar
2. ongeveer 10.000 jaar
3. ongeveer 17.000 jaar
4. ongeveer 20.000 jaar

Jager-verzamelaars

• Leven van de natuur

• Mannen: jagen (ook: vissen)

• Vrouwen: verzamelen van bessen, noten enz.

Jager-verzamelaars

• Leven in kleine groepen (ongeveer 30-50 mensen)

• Geen vaste woonplaats: nomaden

• Trekken achter hun eten aan
  
• Eenvoudige woningen: hutten/grotten

• Weinig bezittingen

Jagers werden boer

Klimaatsverandering

• Rond 10.000 v. Chr

• De aarde wordt warmer

• Nederland: moerassen en bossen

• Delen van Afrika en Midden-Oosten: droger 

Noord-Afrika en

Midden-Oosten

• Droog klimaat: minder begroeiing en water (ontstaan woestijnen)
  

• Te weinig voedsel: dieren trekken weg naar vruchtbare gebieden

• Mensen trekken ook weg of gaan andere middelen van bestaan zoeken om in leven te blijven

Vruchtbare Halvemaan

• Gebied waar de eerste landbouw ontstaat (9000 v. Chr.)
  

• Midden-Oosten: Egypte, Israël, Palestina, Jordanië, Libanon, Syrië, Irak, Iran en Turkije

• 'De kraamkamer van de beschaving': ontstaan van steden en het schrift

Ok, landbouw...
Welke 'optelsom' is juist over landbouw?

1. akkerbouw + landbouw = veeteelt
2. landbouw + veeteelt = akkerbouw
3. veeteelt + akkerbouw = landbouw

Grote en belangrijke verandering

99% van de geschiedenis van de mens, heeft de mens geleefd als jager-verzamelaars

Gevolgen van de landbouwrevolutie

• Mensen stoppen te leven als nomaden

• Er ontstaan steden: landbouwsamenleving

• Mensen krijgen meer bezittingen

• Er ontstaat meer ongelijkheid: de één heeft meer bezittingen dan een ander.

Boeren in Europa

• Pas laat: het was niet nodig, er was voldoende voedsel te vinden.

• Eerste boeren in Nederland: Zuid-Limburg rond 5300 v. Chr.

• Tóch landbouw in Europa: mensen verhuizen uit gebieden waar gebrek aan landbouwgrond is en komen hier terecht

Boeren in Nederland

• Zuid-Limburg: bandkeramiekers (tot 4400 v. Chr)

• Noord-Nederland: trechterbekercultuur (rond 3500 v. Chr.)

• Vanaf 3000 v. Chr. zijn er in Nederland geen jager-verzamelaars meer

Veel resten van de boerderijen uit de Steentijd hebben archeologen niet kunnen terugvinden. Toch zijn er aanwijzingen dát er huizen waren.

Hoe kun je dat in de afbeelding zien?

1. Je ziet nog duidelijk de muren die van aarde zijn gemaakt. De eerste woningen hadden zulke muren.
2. De rode stippen komen door de verf die in de Steentijd gebruikt is.
3. De donkere rondjes zijn de plekken waar eens de palen van de woning hebben gestaan.
4. De vloer is helemaal glad, net zoals wij dat tegenwoordig in ons huis hebben.

Indeling van 'onze' prehistorie

Hoe kan ik aan de afbeelding zien dat de hunebedden ná landbouwrevolutie zijn gemaakt?

1. De grote stenen kwamen hier pas tijdens de landbouwrevolutie.
2. Er woonden hier te weinig mensen om samen de hunebedden te maken.
3. Er wordt gebruik gemaakt van dieren.
4. Voor de landbouwrevolutie werden er geen mensen begraven

Schrijf 3 dingen op die je deze les hebt geleerd

Stel 1 vraag over iets dat je deze les nog niet zo goed hebt begrepen