KM1 Laatste les Nederlands

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 1,2

Ik hou van Nederland(s)

Vandaag

Taal maar dan ff anders:

• gebarentaal
• dialect
• straattaal

Weetje: Sinds 13 oktober 2020 is gebarentaal in Nederland een erkende taal.

De Nederlandse taal(vormen)

Nederlandse taal -> ook wel standaardtaal of algemene omgangstaal.

Er is niet één soort Nederlands dat door iedereen gesproken wordt.  

Daarnaast zijn er allerlei dialectvormen en jongerentaal -> straattaal.

Talen veranderen continu door de creativiteit van mensen.

STRAATTAAL & DIALECT

Nederlandse dialecten 

1. Welk dialect hoor je hier?

1. Drents
2. Gronings
3. Twents
4. Fries

2. Welk dialect hoor je hier?

1. Drents
2. Gronings
3. Twents
4. Fries

Welk dialect hoor je hier?

1. Amsterdams
2. Rotterdams
3. Twents
4. Gooisch

   Achtergrond 

Dialect is een taal op zich: met een eigen woordenschat, klanken en grammatica.    

             

Een dialect kan voor vooroordelen zorgen ('dom', maar gezellig) en kan minder kansen geven bij  bijv. sollicitaties. Een dialect kan soms lastig verstaanbaar zijn voor iemand die het dialect niet spreekt of kent.

Wat zijn eigenschappen van een dialect?

1. Het wordt op school geleerd.
2. De spelling en grammatica zijn niet vastgelegd.
3. De woordbetekenissen zijn vastgelegd.
4. Maakt deel uit van het culturele erfgoed van een bepaalde regio.

Straattaal

Wanneer is straattaal ontstaan?

1. Eind 20e eeuw
2. Eind 19e eeuw
3. Begin van het jaar 2000

Hoe komt het dat veel jongeren naast de Nederlandse taal ook straattaal spreken?

1. Het wordt gebruikt in songteksten.
2. Jongeren willen graag bij een bepaalde groep horen.
3. Jongeren die straattaal spreken zijn vaak tweetalig opgevoed en leren dit thuis.

Wat betekent:
Doe hènig an!

1. Doe goed je best!
2. Doe voorzichtig!
3. Doe rustig aan!

Uit welke taal komt het woord 'Doekoe'?

1. Antiliaans
2. Surinaams
3. Marrokaans
4. Turks

Wat betekent het woord 'kats'

1. Helemaal
2. Een kater hebben.
3. Onaardig
4. Op het punt staan jonge katjes te krijgen.

Wat betekent dr'en?

1. Erg vinden
2. Iemand pesten
3. Rustig doen
4. Hard wegrennen

Wat vind jij van mensen die het spreken van dialecten niet accepteren?

1. Ik vind ook dat alleen het standaard Nederlands gesproken mag worden.
2. Ik vind dat het afhankelijk is van het accent.
3. Ik vind dat het afhangt van de situatie.
4. Ik vind dat iedereen een dialect mag spreken.

Achtergrond

Straattaal is een zelfgemaakte taal vol afkortingen in sms- en apptaal, schunnige woorden uit de hiphop en leentermen uit het Marokkaans, Turks, Engels en Surinaams. In Nederland is de basistaal Nederlands. Er wordt gespeeld met lidwoorden, toon, tempo en volume. 

Waarom spreken jongeren straattaal?

• Het is een codetaal.     
• Het zorgt voor verbondenheid, maar kan ook mensen uitsluiten.
• Je toont bij welke groep je sociaal en geografisch hoort.
  
• Leuke manier om met taal te spelen-> straattaal kent geen regels ->       heeft een hoog 'do it yourself' gehalte.
• Boodschap hoeft niet letterlijk onder woorden                                                 gebracht te worden -> én toch is het verband/                                                       de relatie helder.

Overeenkomsten straattaal & dialect(en)

• Beide zijn varianten binnen het standaard Nederlands.
• Wordt naast het Nederlands gebruikt -> dus ook taalvaardig in het Nederlands.
• Beide zijn een typische 'in-group' spreekstijl' -> onderling kunnen ze elkaar goed verstaan.
• Verschillen in regio's of groepen -> veel variatie en verandering.
• Associatie met individuen of groepen met een lage sociale status.
• Verbondenheid en groepsgevoel.
• Stoerheid (straattaal) & gezelligheid (dialecten).
• Kan nadelig zijn voor een succesvolle maatschappelijke carrière -> niet algemeen geaccepteerde norm.

Deze les

Heb je geleerd dat straattaal en dialect best wel wat overeenkomsten hebben.

Koester je taal!

Succes in de toetsweek!