Verzorgingsstaat (H8 examenkatern Werk)

• Maatschappijkunde
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 3

Nederland is een verzorgingsstaat.

De overheid zorgt er voor dat iedereen een minimum niveau van bestaanszekerheid heeft.

* huisvesting

* gezondheidszorg

* onderwijs

* inkomen

Waarom hebben we een verzorgingsstaat?

(ontstaan aan het einde van de 19e eeuw)

* steeds lager wordende lonen

* groeiende werkloosheid

* slechte omstandigheden bij werkloosheid

* stijgende armoede

* stijgende diefstal en bedelarij

Wat veranderde er aan het einde van de 19e eeuw?

(en het begin van de 20e eeuw)

* de eerste sociale wetten werden gemaakt!

* Armenwet (beperkte steun van de overheid)

* Kinderwetje van Van Houten (verbod op kinderarbeid)

* Arbeidswet (maximale werkuren per dag)

Pas rond 1960 was de sociale zekerheid voor iedereen geregeld.

Er kwamen ook maatregelen om het welzijn van de mensen te regelen.

* kinderbijslag

* huurtoeslag

* maatschappelijk werk (hulp bij het oplossen van problemen)

Leg uit waarom veel ouders helemaal niet blij waren met het Kinderwetje van Van Houten?

Wat wordt er bedoeld met de uitspraak: Er wordt voor je gezorgd van je wieg tot aan je graf?

De taken van de overheid in 4 gebieden:

1. Beschermen van burgers tegen verlies van inkomen.

2. Zorgen voor welzijnsvoorzieningen.

3. Zorgen dat de verschillen tussen arm en rijk niet te groot worden.

4. Bevorderen van voldoende werkgelegenheid.

Welke gebieden kan de overheid garanderen?

1. Beschermen van burgers tegen inkomensverlies
2. Zorgen dat verschillen tussen arm en rijk niet te groot worden
3. Zorgen voor welzijnsvoorzieningen
4. Bevorderen van voldoende werkgelegenheid

Problemen van de verzorgingsstaat

Drie grote problemen:

* Werkloosheid omhoog, dus ook de kosten voor deze uitkeringen.

* Door vergrijzing steeg het aantal mensen met een AOW-uitkering.

* Toename van arbeidsongeschikten, dus een stijging in de kosten van deze uitkeringen.

-> de kosten liepen te hoog op!

Afhankelijkheid van uitkeringen duurde soms te lang.

Sommige mensen maakten misbruik van de verzekeringen en voorzieningen.

Welke oplossing zou jij hebben voor de hoge kosten van de verzorgingsstaat?

Wat kan de overheid doen?

* bezuinigen op uitkeringen

* meer controle

* meer werkgelegenheid

Visie van de liberalen:

* burgers hebben eigen verantwoordelijkheid

* sterk bedrijfsleven

* overheid moet zich niet te veel bemoeien met de economie

Voorbeeld: de overheid moet het moeilijk maken om een bijstandsuitkering te krijgen.

Visie van de sociaaldemocraten:

* de overheid moet de zwakkeren in de samenleving beschermen

* de overheid moet dus meer invloed hebben

* willen een stevig stelsel van zorg en uitkeringen

Visie van de christendemocraten:

* de overheid heeft een aanvullende rol

* familie, vrienden en buren hebben een belangrijke rol als mensen hulp nodig hebben

* werkgevers- en werknemersorganisaties moeten samen afspraken maken over lonen en werktijden

In de jaren '90 werd de verzorgingsstaat te duur. Geef twee oorzaken in je eigen woorden.