4 hmd H2.2 'ontstaan van taal

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

11 december - 4 havo

• even herhalen H2 'ontstaan van taal'
• huiswerk nakijken (opdracht 1 tot en met 4)
• instructie H2 blz.16 en 17 
• opdracht 5 tot en met 10 blz. 10 en 11

Wanneer is taal onstaan?

Het ontstaan van taal

• Moeilijk te achterhalen;
•  Schattingen lopen uiteen van 50.000 tot maar liefst twee miljoen jaar geleden.
• grottekeningen:

dus 1 tot 2 miljoen jaar 

geleden

Altamira

De Spaanse evenknie van het Franse Lascaux is te vinden in Altamira, waar aan de Noord-Spaanse kust aan het eind van 19e eeuw prehistorische grotschilderingen werden ontdekt. Het duurde echter 25 jaar voordat de schilderingen werden erkend. Vanwege de uitzonderlijke kwaliteit werd namelijk lang gedacht dat de schilderingen vervalsingen waren. In de centrale zaal is het plafond gevuld met geweldige schilderingen van bizons, die ongeveer 15.000 jaar oud zijn. Verder achterin de grot zijn nog oudere tekeningen gevonden, bestaande uit simpele vormen. Mogelijk zijn deze wel 35.000 jaar oud.

Waarom is het lastig om te achterhalen wanneer taal is ontstaan?

 Het onderzoek naar de oorsprong van taal is moeilijk                              geen fysieke sporen

  

Daarom: afvragen waarom we taal nodig hebben: 

1.  dingen uit onze omgeving, zoals planten en dieren,  benoemen  categoriseren. 
2.  plannen te maken, sociale netwerken opbouwen en elkaar dingen te leren.

                      symbolisch denken: een manier van denken waarbij we een woord, of bijvoorbeeld een tekening, gebruiken om iets anders aan te duiden.

'Deze ontdekking zorgt ervoor dat sommige wetenschappers denken dat taal een miljoen of twee miljoen jaar geleden is ontstaan. '

Welke ontdekking wordt hier bedoeld?

In de 19e eeuw ontstonden er veel nieuwe theorieën rond het ontstaan van taal. Noem enkele van deze theorieën. 

Het ontstaan van taal

In de 19e eeuw ontstonden steeds meer theorieën over de oorsprong van taal:

• bow-wow theorie (dierengeluiden)
• pooh-pooh theorie (emotionele uitingen)
• yo-he-yo theorie (ritmische, werkgerelateerde kreten)

1871: Darwin - evolutietheorie, dus ook  evolutie van taal

stamboomtheorie:

 het ontstaan van taal loopt dezelfde fasen door als bij de evolutie van de mens

weer een andere visie

Het ontstaan van taal heeft dezelfde fase doorlopen als bij de evolutie  van de mens (A.Schleicher). We noemen dit de stamboomtheorie (1850)

Schleicher liet zien dat bepaalde talen meer op elkaar lijken dan andere, en zo maakte hij een talenstamboom.

Stamboom voor talen

Door woorden uit verschillende talen met elkaar te vergelijken, kunnen vroegere vormen gereconstrueerd worden (blz. 15)

Door verschillende taalfamilies met elkaar te vergelijken zou je uitspraken kunnen doen over de herkomst van talen.

Na 1850 is er weinig aan onderzoek gedaan (in Frankrijk werd het zelfs verboden).

Na 1990 is het onderzoek weer opgepakt. 

Germaanse en Romaanse talen zijn familie van elkaar:

Nederlands     vader      broer          naam

Oud-Indisch    pitar        bhratar      naman 

Grieks                 pater      phrater       onoma 

Latijn                   pater      frater          nomen 

Frans                   père       frère            nom 

Duits                    Vater     Bruder        Name 

Engels                 father   brother       name 

Talen blijven veranderen:

• uitvindingen, migratie, contact met andere talen,
• taalgebruikers die hun taal zo simpel en gebruikersvriendelijk mogelijk willen maken (sterke ww, mv)

Fries                                                            Engels

tsiis                                                             cheese

ús                                                                 us

kaai                                                              key

doar                                                            door

efter                                                            after

jier                                                               year

swiet                                                          sweet

dei                                                               day

skiep                                                          sheep

read                                                           red

grien                                                          green

brea                                                            bread

 

Maak opdracht 5 tot en met 9 op  blz. 10